64.323
breytingar
„Blik 1967/„Principal“ kórinn og stjórnandi hans“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Blik 1967/„Principal“ kórinn og stjórnandi hans (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 17. september 2010 kl. 16:49
, 17. september 2010ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 2: | Lína 2: | ||
[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]] | <center>[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]]:</center> | ||
<big><big><big><big><center>„Principal“-kórinn og stjórnandi hans</center> </big></big></big> | |||
Vorið 1903 fluttust til Vestmannaeyja hjónin [[Jón Ágúst Kristjánsson]] frá Marteinstungu í Holtum og [[Guðrún Tómasdóttir]] frá Barkarstöðum í Fljótshlíð. Um haustið stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og æfði hann til söngmenntar og menningarauka í byggðarlaginu. Sú starfsemi hans er ástæðan til þess, að þeirra hjóna er minnzt hér í Bliki að þessu sinni. <br> | Vorið 1903 fluttust til Vestmannaeyja hjónin [[Jón Ágúst Kristjánsson]] frá Marteinstungu í Holtum og [[Guðrún Tómasdóttir]] frá Barkarstöðum í Fljótshlíð. Um haustið stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og æfði hann til söngmenntar og menningarauka í byggðarlaginu. Sú starfsemi hans er ástæðan til þess, að þeirra hjóna er minnzt hér í Bliki að þessu sinni. <br> | ||
[[Mynd: 1967 b 77.jpg|thumb|200px|''Jón Ágúst Kristjánsson, söngstjóri''.]] | [[Mynd: 1967 b 77 A.jpg|thumb|200px|''Jón Ágúst Kristjánsson, söngstjóri''.]] | ||
Jón Ágúst Kristjánsson fæddist að Marteinstungu í Holtum 9. ágúst 1879. Þar bjuggu foreldrar hans þá. Faðir Jóns var Kristján Jónsson frá Litlu-Tungu í Holtum. Móðir Jóns Ágústs og kona Kristjáns bónda var Ólöf Sigurðardóttir frá Barkarstöðum, systir Tómasar bónda þar Sigurðssonar. Hjónin Jón Ágúst og Guðrún voru þannig systkinabörn.<br> | Jón Ágúst Kristjánsson fæddist að Marteinstungu í Holtum 9. ágúst 1879. Þar bjuggu foreldrar hans þá. Faðir Jóns var Kristján Jónsson frá Litlu-Tungu í Holtum. Móðir Jóns Ágústs og kona Kristjáns bónda var Ólöf Sigurðardóttir frá Barkarstöðum, systir Tómasar bónda þar Sigurðssonar. Hjónin Jón Ágúst og Guðrún voru þannig systkinabörn.<br> | ||
Ekki er mér kunnugt, hvar Jón Ágúst lærði söngfræði, en víst er um það, að ungur að árum eða veturna 1898-1900 kenndi hann orgelleik bændasonum og heimasætum þar í Holtunum og var þar farkennari jafnframt. Jón Ágúst var á ýmsa lund vel gefinn og hlaut mætan vitnisburð sóknarprests síns við ferminguna.<br> | Ekki er mér kunnugt, hvar Jón Ágúst lærði söngfræði, en víst er um það, að ungur að árum eða veturna 1898-1900 kenndi hann orgelleik bændasonum og heimasætum þar í Holtunum og var þar farkennari jafnframt. Jón Ágúst var á ýmsa lund vel gefinn og hlaut mætan vitnisburð sóknarprests síns við ferminguna.<br> | ||
| Lína 13: | Lína 17: | ||
Vorið 1902, 29. apríl, á 20 ára afmælisdegi Guðrúnar heimasætu, gengu þau Jón Ágúst og Guðrún í hjónaband. Fyrsta hjónabandsár sitt bjuggu þau að Seljalandi undir Eyjafjöllum, en vorið 1903 fluttust þau til Vestmannaeyja, eins og fyrr getur, og búsettu sig þar.<br> | Vorið 1902, 29. apríl, á 20 ára afmælisdegi Guðrúnar heimasætu, gengu þau Jón Ágúst og Guðrún í hjónaband. Fyrsta hjónabandsár sitt bjuggu þau að Seljalandi undir Eyjafjöllum, en vorið 1903 fluttust þau til Vestmannaeyja, eins og fyrr getur, og búsettu sig þar.<br> | ||
Brátt reistu hjónin sér dálítið íbúðarhús norðan við [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstaðaveginn]] og nefndu það [[Laufás]].<br> | Brátt reistu hjónin sér dálítið íbúðarhús norðan við [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstaðaveginn]] og nefndu það [[Laufás]].<br> | ||
Haustið 1903 stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og kallaði hann | Haustið 1903 stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og kallaði hann „Principal“, sem er enskt orð og þýðir „hinn helzti“ (aðal-). Þá var „Söngfélagið“, karlakór [[Sigfús Árnason|Sigfúsar Árnasonar]], við lýði og hafði sungið fyrir Eyjabúa undanfarin 9 ár. Sumir litu svo á, að með <br> | ||
[[Mynd: 1967 b 78.jpg|thumb| | „Principal“-nafninu væri miðað að kór Sigfúsar, sem þá væri settur skör lægra, væri sem sé enginn ,aðal“-..., heldur 2. flokks. Ýmsir lögðu þetta nafnval Jóns á kórnum út á hinn verri veg fyrir honum. Nafnið þótti í alla staði lýti á kórnum hans, óþjóðlegt og oflátungskennt. Eyjabúar voru þá þjóðlegir í anda og engir tilbeiðendur enskrar eða bandarískrar menningar eða engilsaxneskra orðslettna. Íslenzki búningurinn í öllum myndum fór þeim bezt, fannst þeim.<br> | ||
[[Mynd: 1967 b 78 A.jpg|thumb|350px|''Nokkur hluti Principals-<br> | |||
''kórsins“ (1903).<br> | |||
''Aftari röð frá vinstri: 1. [[Sigurjón Sigurðsson]] frá [[Brekkuhús]]i, 2. [[Sigríður Friðriksdóttireldri frá Gröf|Sigríður (eldri) Friðriksdóttir]] frá [[Gröf]], 3. [[Kristján Gíslason]] frá [[Hóll|Hóli]], 4. ?''<br> | ''Aftari röð frá vinstri: 1. [[Sigurjón Sigurðsson]] frá [[Brekkuhús]]i, 2. [[Sigríður Friðriksdóttireldri frá Gröf|Sigríður (eldri) Friðriksdóttir]] frá [[Gröf]], 3. [[Kristján Gíslason]] frá [[Hóll|Hóli]], 4. ?''<br> | ||
''Fremri röð frá vinstri: 1. [[Kristín Ögmundsdóttir frá Görðum|Kristín Ögmundsdóttir]] [[Garðar|(Görðum)]], 2. [[Jónína Steinunn Sigurðardóttir]] frá [[Nýborg]] (nú [[Háeyri]]), 3. [[Kristín Jónsdóttir]] frá [[Jómsborg]] (nú [[Garðhús]]um)]]'' | ''Fremri röð frá vinstri: 1. [[Kristín Ögmundsdóttir frá Görðum|Kristín Ögmundsdóttir]] [[Garðar|(Görðum)]], 2. [[Jónína Steinunn Sigurðardóttir]] frá [[Nýborg]] (nú [[Háeyri]]), 3. [[Kristín Jónsdóttir]] frá [[Jómsborg]] (nú [[Garðhús]]um)]]'' | ||
Fyrst í stað æfði Jón Agúst kór sinn í gömlu verzlunarhúsunum á [[Tanginn|Tanganum]] ([[Juliushaab|Júlíushaab]]), sem höfðu staðið að mestu auð og tóm um einn tug ára, eða síðan verzlunin var lögð þar niður 1893.<br> | Fyrst í stað æfði Jón Agúst kór sinn í gömlu verzlunarhúsunum á [[Tanginn|Tanganum]] ([[Juliushaab|Júlíushaab]]), sem höfðu staðið að mestu auð og tóm um einn tug ára, eða síðan verzlunin var lögð þar niður 1893.<br> | ||
Eftir að Jón Ágúst lauk við að byggja íbúðarhús sitt Laufás, æfði hann kórinn þar heima í dagstofunni.<br> | Eftir að Jón Ágúst lauk við að byggja íbúðarhús sitt Laufás, æfði hann kórinn þar heima í dagstofunni.<br> | ||
,, | ,,Principal“-kórinn söng nokkrum sinnum fyrir almenning og gat sér góðan orðstír og góðvilja þeirra, sem ekki létu nafnið og merkingu þess brjála dómgreind sína eða villa sér sýn.<br> | ||
Þegar Sigfús Árnason á [[Lönd]]um sagði af sér organistastarfinu við Landakirkju 1904 eftir 25 ára starf, sótti Jón Ágúst Kristjánsson söngstjóri um stöðuna ásamt hinum 19 ára syni Sigfúsar, [[Brynjólfur Sigfússon|Brynjólfi]] á [[Lönd|Vestri-Löndum]], sem hlaut hana. Þótti þá Jóni Ágúst söngstjóra sér misboðið og afréð þá þegar flutning þeirra hjóna burt úr Eyjum.<br> | Þegar Sigfús Árnason á [[Lönd]]um sagði af sér organistastarfinu við Landakirkju 1904 eftir 25 ára starf, sótti Jón Ágúst Kristjánsson söngstjóri um stöðuna ásamt hinum 19 ára syni Sigfúsar, [[Brynjólfur Sigfússon|Brynjólfi]] á [[Lönd|Vestri-Löndum]], sem hlaut hana. Þótti þá Jóni Ágúst söngstjóra sér misboðið og afréð þá þegar flutning þeirra hjóna burt úr Eyjum.<br> | ||
Árið 1905 seldu þau hjón Jón og Guðrún húseignina Laufás ungum hjónum í Eyjum, [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteini Jónssyni]] frá [[Hraun]]i og [[Elínborg Gísladóttir|Elínborgu Gísladóttur]] verzlunarstjóra [[Gísli Engilbertsson (eldri)|Engilbertssonar]] og fluttu til Reykjavíkur sama ár og þaðan svo til Ameríku eftir nokkra mánuði. Þar með voru örlög | Árið 1905 seldu þau hjón Jón og Guðrún húseignina Laufás ungum hjónum í Eyjum, [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteini Jónssyni]] frá [[Hraun]]i og [[Elínborg Gísladóttir|Elínborgu Gísladóttur]] verzlunarstjóra [[Gísli Engilbertsson (eldri)|Engilbertssonar]] og fluttu til Reykjavíkur sama ár og þaðan svo til Ameríku eftir nokkra mánuði. Þar með voru örlög „Principal“-kórsins ráðin. Hann söng aldrei framar fyrir Eyjabúa.<br> | ||
Þau hjónin Jón Ágúst og Guðrún dvöldust síðan í Ameríku 15 ár. Árið 1910 fluttust þau aftur heim til ættjarðarinnar og settust þá að í Reykjavík. Brátt gerðist Jón Ágúst þar starfsmaður Landsbankans. Þar var hann síðan starfandi í 33 ár eða frá 1910-1943 og lengst af gjaldkeri sparisjóðsdeildar.<br> | Þau hjónin Jón Ágúst og Guðrún dvöldust síðan í Ameríku 15 ár. Árið 1910 fluttust þau aftur heim til ættjarðarinnar og settust þá að í Reykjavík. Brátt gerðist Jón Ágúst þar starfsmaður Landsbankans. Þar var hann síðan starfandi í 33 ár eða frá 1910-1943 og lengst af gjaldkeri sparisjóðsdeildar.<br> | ||
Í Ameríku skipti Jón Ágúst Kristjánsson um nafn og skrifaði sig A.J. Johnson. Þetta nafn með hinum engilsaxneska svip bar hann síðan til dauðadags. Því miður vitnar nafnið á söngkórnum hans í Eyjum og svo breytingar hans á eigin nafni um litla virðingu fyrir íslenzku þjóðerni og íslenzkum menningararfi.<br> | Í Ameríku skipti Jón Ágúst Kristjánsson um nafn og skrifaði sig A.J. Johnson. Þetta nafn með hinum engilsaxneska svip bar hann síðan til dauðadags. Því miður vitnar nafnið á söngkórnum hans í Eyjum og svo breytingar hans á eigin nafni um litla virðingu fyrir íslenzku þjóðerni og íslenzkum menningararfi.<br> | ||