„Blik 1965/Söfnin í Eyjum, II. hluti“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
(Ný síða: Efnisyfirlit 1965 =<big>Söfnin í Eyjum</big>= :(II. hluti) <br> <br> <big><big>''E. Fiskasafnið''</big> Á árunum 1960—1962 hafði ég látið setja upp 3 eða ...)
 
Ekkert breytingarágrip
 
(2 millibreytingar ekki sýndar frá sama notandanum)
Lína 5: Lína 5:




=<big>Söfnin í Eyjum</big>=
<center>[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]]:</center>
:(II. hluti)
 
<br>
 
<br>
<big><big><big><big><big><center>Söfnin í Eyjum</center></big></big></big></big></big>
<big><big>''E. Fiskasafnið''</big>
<center>(2. hluti)</center>
 
 
<big><big><center>''E. Fiskasafnið''</center></big>
 


Á árunum 1960—1962 hafði ég látið setja upp 3 eða 4 fiska. Síðan stillti ég þeim út almenningi til sýnis hér í bænum. Þeir vöktu þegar áhuga Eyjafólks og kveiktu með því þá hugsjón, að koma hér á stofn sem allra fjölþættustu fiskasafni í stærstu verstöð landsins. Árangurinn af þessu samstarfi mínu við almenning í bænum finnst mér svo undraverður og Eyjafólki til svo mikils sóma í nútíð og framtíð, að ég tel það sjálfsagt að verja nokkru rúmi í ritinu til greinargerðar um allt þetta starf, fjárfórnir bæjarbúa og ómetanlegan þátt sjómannastéttarinnar í bænum til eflingar safninu okkar og viðgangs. <br>
Á árunum 1960—1962 hafði ég látið setja upp 3 eða 4 fiska. Síðan stillti ég þeim út almenningi til sýnis hér í bænum. Þeir vöktu þegar áhuga Eyjafólks og kveiktu með því þá hugsjón, að koma hér á stofn sem allra fjölþættustu fiskasafni í stærstu verstöð landsins. Árangurinn af þessu samstarfi mínu við almenning í bænum finnst mér svo undraverður og Eyjafólki til svo mikils sóma í nútíð og framtíð, að ég tel það sjálfsagt að verja nokkru rúmi í ritinu til greinargerðar um allt þetta starf, fjárfórnir bæjarbúa og ómetanlegan þátt sjómannastéttarinnar í bænum til eflingar safninu okkar og viðgangs. <br>
Lína 42: Lína 46:
26. Kolmunni. <br>
26. Kolmunni. <br>


[[Mynd: 1965 b 230 A.jpg|ctr|400px]]


::''Kólguflekkur (Pagellus Centrodontus).
<center>[[Mynd: 1965 b 230 AA.jpg|ctr|400px]]</center>
 
 
<center>''Kólguflekkur (Pagellus Centrodontus).</center>
 


27. Kólguflekkur (Pagellus Centrodontus). „Kólguflekkur er ekki við Ísland“, stendur í merkri fiskafræði. Og víst var þetta svo til ársins 1961, en þá veiddist fyrsti kólguflekkurinn hér við Eyjar. Hann kom í dragnót á 80 m dýpi, austur af [[Stakkar|Stökkum]]. [[Guðmundur Tómasson]], skipstjóri, gaf safninu. Í fyrra veiddist síðan annar kólguflekkurinn austur af [[Stakkabót]], í [[Þríhamradjúp|Þríhamradjúpi]], á 120—140 m dýpi. Þá veiddist hann í humarnót. [[Þórarinn Eiríksson]], skipstjóri frá [[Dvergasteinn|Dvergasteini]] hér, gaf safninu. Báða þessa kólguflekki höfum við látið setja upp og höfum til sýnis almenningi. Heimkynni: Miðjarðarhafið, strendur Spánar, Frakklands og Englands. <br>
27. Kólguflekkur (Pagellus Centrodontus). „Kólguflekkur er ekki við Ísland“, stendur í merkri fiskafræði. Og víst var þetta svo til ársins 1961, en þá veiddist fyrsti kólguflekkurinn hér við Eyjar. Hann kom í dragnót á 80 m dýpi, austur af [[Stakkar|Stökkum]]. [[Guðmundur Tómasson]], skipstjóri, gaf safninu. Í fyrra veiddist síðan annar kólguflekkurinn austur af [[Stakkabót]], í [[Þríhamradjúp|Þríhamradjúpi]], á 120—140 m dýpi. Þá veiddist hann í humarnót. [[Þórarinn Eiríksson]], skipstjóri frá [[Dvergasteinn|Dvergasteini]] hér, gaf safninu. Báða þessa kólguflekki höfum við látið setja upp og höfum til sýnis almenningi. Heimkynni: Miðjarðarhafið, strendur Spánar, Frakklands og Englands. <br>
Lína 52: Lína 59:
31. Litlabromsa. (Hreisturkeila). Gefandi: [[Árni Guðmunsson vélstjóri|Árni Guðmundsson]] frá [[Hlíð]]. <br>
31. Litlabromsa. (Hreisturkeila). Gefandi: [[Árni Guðmunsson vélstjóri|Árni Guðmundsson]] frá [[Hlíð]]. <br>


[[Mynd: 1965 b 230 B.jpg|ctr|400px]]


::::''Litli-loðháfur.''
<center>[[Mynd: 1965 b 230 BB.jpg|ctr|400px]]</center>
 
 
<center>''Litli-loðháfur.''</center>
 
 
<center>[[Mynd: 1965 b 231 A.jpg|ctr|400px]]</center>
 
 
<center>''Lúsiferar þrír á Náttúrugripasafni Eyjabúa.''</center>
 


32. Litli-loðháfur. <br>
32. Litli-loðháfur. <br>
33. Litli-mjóri. <br>
33. Litli-mjóri. <br>
34. Litli-sogfiskur. <br>
34. Litli-sogfiskur. <br>
[[Mynd: 1965 b 231.jpg|ctr|400px]]
::''Lúsiferar þrír á Náttúrugripasafni Eyjabúa.''
35. Lúsifer. Þessi sérkennilegi fiskur hefur alltaf verið mjög sjaldgæfur og hans helzt orðið vart áður hér við Eyjar, eftir því sem Bj. Sæmundsson segir. Við eigum á safninu okkar 4 lúsifera, sem veiðzt hafa hér við Eyjar á undanförnum 4 árum. Gefendur eru skipstjórarnir [[Sveinn Matthíasson]], [[Sigurður Sigurjónsson]] og [[Grétar Þorgilsson]] og skipshöfnin á [[Ingþór VE-|v/b Ingþór]]. Þeir hafa allir veiðzt í dragnót eða humarnót djúpt við suðurströndina. <br>
35. Lúsifer. Þessi sérkennilegi fiskur hefur alltaf verið mjög sjaldgæfur og hans helzt orðið vart áður hér við Eyjar, eftir því sem Bj. Sæmundsson segir. Við eigum á safninu okkar 4 lúsifera, sem veiðzt hafa hér við Eyjar á undanförnum 4 árum. Gefendur eru skipstjórarnir [[Sveinn Matthíasson]], [[Sigurður Sigurjónsson]] og [[Grétar Þorgilsson]] og skipshöfnin á [[Ingþór VE-|v/b Ingþór]]. Þeir hafa allir veiðzt í dragnót eða humarnót djúpt við suðurströndina. <br>
36. Lýr. Þessi fiskur hafði sjaldan veiðzt hér fyrir 40 árum eða svo. Nú á seinni árum höfum við átt kost á örfáum fiskum. <br>
36. Lýr. Þessi fiskur hafði sjaldan veiðzt hér fyrir 40 árum eða svo. Nú á seinni árum höfum við átt kost á örfáum fiskum. <br>
Lína 78: Lína 89:
46. Sexstrendingur. <br>
46. Sexstrendingur. <br>


[[Mynd: 1965 b 232.jpg|ctr|300px]]


:::''Silfurbrami.''
<center>[[Mynd: 1965 b 232 A.jpg|ctr|300px]]</center>
 
 
<center>''Silfurbrami.''</center>
 


47. Silfurbrami. Þennan óvenjulega fisk veiddu þeir „Holtsbræður“ á [[Von VE-113|v/b Von]] sumarið 1960. Þetta er fyrsti fiskurinn, sem settur var upp fyrir Náttúrugripasafn Eyjabúa. Fiskifræðingar fjölluðu um þennan óvenjulega fund. Þeir þekktu hann ekki og virtust hafa nokkuð fyrir því að finna fiskifræðibækur, þar sem hans er getið. Loks datt einn þeirra ofan á þýzka fiskabók, að mér skildist, þar sem var mynd af fiskinum. Hann er þar talinn bramaættar og fullyrt, að einungis 13 fiskar af þessari tegund hafi veiðzt í Norður-Atlantshafinu, svo að vitað sé. Á latínu heitir fiskurinn Pterycombus brama. Hans hefur orðið vart við Noregsstrendur, sérstaklega norðarlega. Einnig við vesturströnd Svíþjóðar. Silfurbraminn (eins og nafn I.Ó. er á honum, því að hann bar ekkert íslenzkt nafn áður) getur orðið um 50 sm á lengd. Okkar er 46 sm langur. Þessi fiskur á heima á heitustu svæðum Atlantshafsins. Fiskurinn veiddist í þorskanet. Hafði festst á sporðinum, sem ekki er alveg óskaddaður síðan. <br>
47. Silfurbrami. Þennan óvenjulega fisk veiddu þeir „Holtsbræður“ á [[Von VE-113|v/b Von]] sumarið 1960. Þetta er fyrsti fiskurinn, sem settur var upp fyrir Náttúrugripasafn Eyjabúa. Fiskifræðingar fjölluðu um þennan óvenjulega fund. Þeir þekktu hann ekki og virtust hafa nokkuð fyrir því að finna fiskifræðibækur, þar sem hans er getið. Loks datt einn þeirra ofan á þýzka fiskabók, að mér skildist, þar sem var mynd af fiskinum. Hann er þar talinn bramaættar og fullyrt, að einungis 13 fiskar af þessari tegund hafi veiðzt í Norður-Atlantshafinu, svo að vitað sé. Á latínu heitir fiskurinn Pterycombus brama. Hans hefur orðið vart við Noregsstrendur, sérstaklega norðarlega. Einnig við vesturströnd Svíþjóðar. Silfurbraminn (eins og nafn I.Ó. er á honum, því að hann bar ekkert íslenzkt nafn áður) getur orðið um 50 sm á lengd. Okkar er 46 sm langur. Þessi fiskur á heima á heitustu svæðum Atlantshafsins. Fiskurinn veiddist í þorskanet. Hafði festst á sporðinum, sem ekki er alveg óskaddaður síðan. <br>
Lína 111: Lína 125:




 
''Yfirlit yfir tekjur og gjöld Náttúrugripasafns Eyjabúa frá
<big>''Yfirlit yfir tekjur og gjöld Náttúrugripasafns Eyjabúa frá
''októberlokum 1962—31. desember 1964.''
''októberlokum 1962—31. desember 1964.''</big>
{|{{Prettytable}}
{|{{Prettytable}}
|-
|-
Lína 161: Lína 174:
|Tekjur alls|| kr.  159.091,57
|Tekjur alls|| kr.  159.091,57
|}  
|}  
 
Þessir einstaklingar og fyrirtæki hafa gefið til Náttúrugripasafns Eyjabúa kr. 200,00 eða meira á árunum 1962—1964.
 
 
<big>Þessir einstaklingar og fyrirtæki hafa gefið til Náttúrugripasafns Eyjabúa kr. 200,00 eða meira á árunum 1962—1964.</big>
{|{{Prettytable}}
{|{{Prettytable}}
|-
|-
Lína 274: Lína 284:
Ef Bliki verður lengra lífs auðið í mínum höndum, kem ég að ýmsu fleiru í Náttúrugripasafninu. Viðgangur þess og gengi er undir áhuga Eyjafólks komið, og þessi greinargerð mín er m.a. ætluð því marki að halda honum við, svo að ekki leggist doði eða deyfð yfir starfið. Við Eyjamenn eigum að ala með okkur metnað fyrir sóma byggðarlagsins.
Ef Bliki verður lengra lífs auðið í mínum höndum, kem ég að ýmsu fleiru í Náttúrugripasafninu. Viðgangur þess og gengi er undir áhuga Eyjafólks komið, og þessi greinargerð mín er m.a. ætluð því marki að halda honum við, svo að ekki leggist doði eða deyfð yfir starfið. Við Eyjamenn eigum að ala með okkur metnað fyrir sóma byggðarlagsins.


:::::::::::II
:::::::BYGGÐARSAFN VESTMANNAEYJA


<big>''A. Skanzinn — fáir drœttir úr sögu virkisins''</big>
<big><big><center>II</center></big></big>
 
 
<big><big><big><center>BYGGÐARSAFN VESTMANNAEYJA</center></big></big></big>
 
 
<big><center>''A. Skanzinn — fáir drœttir úr sögu virkisins''</center></big>  
 


Byggðasafn Vestmannaeyja hefur eignazt líkan af Danska-Garði, „Kornholmschantze på Westpansö“ eins og stundum sést í skrifuðum bókum frá dönskum valdatímum. Við höfum eignazt líkan af Skanzinum og verzlunarhúsum þeim, er þar stóðu fyrir 122 árum. <br>
Byggðasafn Vestmannaeyja hefur eignazt líkan af Danska-Garði, „Kornholmschantze på Westpansö“ eins og stundum sést í skrifuðum bókum frá dönskum valdatímum. Við höfum eignazt líkan af Skanzinum og verzlunarhúsum þeim, er þar stóðu fyrir 122 árum. <br>
Lína 283: Lína 298:
Nokkur fyrirtæki hér í Eyjum og einstaklingar hafa lagt fram fé til kaupa á því. <br>
Nokkur fyrirtæki hér í Eyjum og einstaklingar hafa lagt fram fé til kaupa á því. <br>


[[Mynd: 1965 b 236.jpg|ctr|600px]]
 
<center>[[Mynd: 1965 b 236 A.jpg|ctr|600px]]</center>
 


''Þessi mynd er af líkaninu, er um getur í eftirfarandi grein, líkanið af Skanzinum. Séð er til norðurs að höfninni. Húsin tvö til hægri standa í sjálfu virkinu, þar sem eygist fallbyssa í hvoru austurhorni. Húsið fjær á myndinni er sjálft verzlunarhúsið með „krambúðardyrnar“ á miðri hlið, þ.e. skúrinn með hallandi þaki.<br>
''Þessi mynd er af líkaninu, er um getur í eftirfarandi grein, líkanið af Skanzinum. Séð er til norðurs að höfninni. Húsin tvö til hægri standa í sjálfu virkinu, þar sem eygist fallbyssa í hvoru austurhorni. Húsið fjær á myndinni er sjálft verzlunarhúsið með „krambúðardyrnar“ á miðri hlið, þ.e. skúrinn með hallandi þaki.<br>
Lína 293: Lína 310:
''Konur bera þungavöru (kol, fisk, korn, salt) á börum. Sjón er annars sögu ríkari.
''Konur bera þungavöru (kol, fisk, korn, salt) á börum. Sjón er annars sögu ríkari.


:::::::::::----
<center>----</center>
 


Segja má með sanni, að tímarnir breytist og með þeim tök og tækni ekki síður en mannskepnan sjálf.  <br>
Segja má með sanni, að tímarnir breytist og með þeim tök og tækni ekki síður en mannskepnan sjálf.  <br>
Ef rekja skal fyrir sögurætur virkisbyggingar í Vestmannaeyjum á fyrri hluta 17. aldar, verðum við að skyggnast um lönd og strönd á meginlandi Evrópu á 15. öld, og svo um Miðjarðar- og Atlantshafið. <br>
Ef rekja skal fyrir sögurætur virkisbyggingar í Vestmannaeyjum á fyrri hluta 17. aldar, verðum við að skyggnast um lönd og strönd á meginlandi Evrópu á 15. öld, og svo um Miðjarðar- og Atlantshafið. <br>
Þýzkir kaupmenn höfðu um langa hríð á miðöldum eflt mjög verzlun sína á meginlandi Evrópu og myndað með sér öflugt verzlunarsamband, Hansasambandið. Það var um skeið, já, langt skeið, „ríki í ríkinu“ þar sem það á annað borð hafði fest rætur. Miðstöð þess í Norður-Evrópu vestanverðri var Björgvin í Noregi. Þangað fengu þýzku kaupmennirnir alla skreiðina frá Norður-Noregi tvisvar á ári og þaðan dreifðu þeir henni suður um alla Evrópu og græddu á henni drjúgan skilding. Þá vissu þeir einnig af fiskveiðiþjóð vestur og norður í Atlantshafi. Það voru Íslendingar. Þar einnig námu þeir land um sinn og byggðu sér þar verzlunarskála. <br>
Þýzkir kaupmenn höfðu um langa hríð á miðöldum eflt mjög verzlun sína á meginlandi Evrópu og myndað með sér öflugt verzlunarsamband, Hansasambandið. Það var um skeið, já, langt skeið, „ríki í ríkinu“ þar sem það á annað borð hafði fest rætur. Miðstöð þess í Norður-Evrópu vestanverðri var Björgvin í Noregi. Þangað fengu þýzku kaupmennirnir alla skreiðina frá Norður-Noregi tvisvar á ári og þaðan dreifðu þeir henni suður um alla Evrópu og græddu á henni drjúgan skilding. Þá vissu þeir einnig af fiskveiðiþjóð vestur og norður í Atlantshafi. Það voru Íslendingar. Þar einnig námu þeir land um sinn og byggðu sér þar verzlunarskála. <br>
Englendingar voru líka mikil verzlunarþjóð á þessu tímaskeiði. En ekki stóðu þeir Hansa kaupmannasambandinu á sporði, þegar það var öflugast. Þá urðu þeir að þoka til útjaðranna og suður og norðvestur á veraldarhjarann. Þegar  Hansakaupmönnunum    fannst verzlunin við Íslendinga ekki skila þeim nægum arði, dvínaði áhuginn á Íslandsverzluninni. Þá komust Englendingar þar að. Þeir höfðu síðan mikil viðskipti við Íslendinga og ekki minnst Vestmannaeyinga. Þar reyndust þeim fengsæl fiskimið og skreiðin þeirra Eyjaskeggja, sem þurrkuð var í byrgjunum í [[Fiskhellar|Fiskhellum]] eða á fiskigörðunum með torf - eða grjótgerðunum í kring, seldist vel á enska markaðnum. Á árunum 1420—'25 telja gamlar heimildir, að Englendingar hafi reist sér einhvers konar verzlunarhús í Vestmannaeyjum. Þau stóðu á svæðinu frá [[Fagurhóll|Fagurhól]] austur á hæðarsporðinn við [[Litlibær|Litlabæ]]. Þarna höfðu Englendingarnir einhvers konar virki og kölluðu [[Kastali|Kastala]] (Castle). Þarna var að ýmsu leyti gott til varnar. Útfiri mikið var í höfninni norður af [[Bratti|Bratta]] og í kringum [[Tangi|Tangann]]. Af hæðinni sáu þeir austur á hafið og norður á álinn milli lands og Eyja, og þeir sáu vel yfir lendingarstaðinn við [[Nausthamar]] og út undir [[Hafnareyri]]na. En hvers vegna virki í kringum verzlunarhúsin? Sjóræningjar áttu víða hreiður sín við Miðjarðarhaf og rændu þar. Og svo fóru þeir langleiðina norður í Atlantshaf og gerðu þar strandhögg víða. Þetta vissu Englendingarnir. Það þurfti því vopnaðan varnargarð um eignir sínar, hvar sem var. Enska herveldið á höfunum höfðu þeir ekki skapað út í hött, Englendingarnir. <br>
Englendingar voru líka mikil verzlunarþjóð á þessu tímaskeiði. En ekki stóðu þeir Hansa kaupmannasambandinu á sporði, þegar það var öflugast. Þá urðu þeir að þoka til útjaðranna og suður og norðvestur á veraldarhjarann. Þegar  Hansakaupmönnunum    fannst verzlunin við Íslendinga ekki skila þeim nægum arði, dvínaði áhuginn á Íslandsverzluninni. Þá komust Englendingar þar að. Þeir höfðu síðan mikil viðskipti við Íslendinga og ekki minnst Vestmannaeyinga. Þar reyndust þeim fengsæl fiskimið og skreiðin þeirra Eyjaskeggja, sem þurrkuð var í byrgjunum í [[Fiskhellar|Fiskhellum]] eða á fiskigörðunum með torf - eða grjótgerðunum í kring, seldist vel á enska markaðnum. Á árunum 1420—'25 telja gamlar heimildir, að Englendingar hafi reist sér einhvers konar verzlunarhús í Vestmannaeyjum. Þau stóðu á svæðinu frá [[Fagurhóll|Fagurhól]] austur á hæðarsporðinn við [[Litlibær|Litlabæ]]. Þarna höfðu Englendingarnir einhvers konar virki og kölluðu [[Kastali|Kastala]] (Castle). Þarna var að ýmsu leyti gott til varnar. Útfiri mikið var í höfninni norður af [[Bratti|Bratta]] og í kringum [[Tanginn|Tangann]]. Af hæðinni sáu þeir austur á hafið og norður á álinn milli lands og Eyja, og þeir sáu vel yfir lendingarstaðinn við [[Nausthamar]] og út undir [[Hafnareyri]]na. En hvers vegna virki í kringum verzlunarhúsin? Sjóræningjar áttu víða hreiður sín við Miðjarðarhaf og rændu þar. Og svo fóru þeir langleiðina norður í Atlantshaf og gerðu þar strandhögg víða. Þetta vissu Englendingarnir. Það þurfti því vopnaðan varnargarð um eignir sínar, hvar sem var. Enska herveldið á höfunum höfðu þeir ekki skapað út í hött, Englendingarnir. <br>
En fleira höfðu þeir í huga, er þeir bjuggu sér virki um bækistöðvar sínar í Vestmannaeyjum. Þeir voru þar í trássi við danska konungsvaldið og hugsuðu sér að bjóða því birginn, ef það kynni að frétta af verzlun þeirra við Eyjaskeggja og bækistöð þeirra þar og áreita þá. Eignir sínar og gróðaaðstöðu skyldu þeir verja í lengstu lög. <br>
En fleira höfðu þeir í huga, er þeir bjuggu sér virki um bækistöðvar sínar í Vestmannaeyjum. Þeir voru þar í trássi við danska konungsvaldið og hugsuðu sér að bjóða því birginn, ef það kynni að frétta af verzlun þeirra við Eyjaskeggja og bækistöð þeirra þar og áreita þá. Eignir sínar og gróðaaðstöðu skyldu þeir verja í lengstu lög. <br>
Segja má með nokkrum sanni, að fréttaflutningur milli Íslands og Danmerkur hafi á þessum tímum verið í seinfærasta lagi. En þá loksins, er danska konungsvaldið fékk sannar fréttir af öllu þessu verzlunarbrölti Englendinganna, t.d. hér í Vestmannaeyjum, fór þetta óskaplega í taugarnar á danska kónginum, sem vitanlega sá ofsjónum yfir ímynduðum gróða annarra þjóða en Dana á verzlun við þessa Eyjaskeggja, þar sem fiskurinn næstum hljóp á land af sjálfsdáðum! Hefjast skyldi nú handa og meina Englendingunum alla gróðaaðstöðu á Íslandi, ekki sízt í Vestmannaeyjum. En hvaða háttur og hvaða leið var nú skynsamlegust gagnvart ensku ofbeldisseggjunum til þess að beygja þá og fjarlægja? Vald og mátt þurfti til. Loks tók danski kóngurinn það ráð að leigja borgarstjórninni í Kaupmannahöfn Vestmannaeyjar „með húð og hári“. Borgarstjórnin hafði fjárráð og hermátt, ef á reyndi, og henni skyldi att á foræðið. Árið 1552 tók hún svo Vestmannaeyjar á leigu til valds og nytja af danska konungsvaldinu. Þá var þegar hafizt handa um að stugga við Englendingunum, og þá hófu þeir smáskæruhernað sinn gegn danska konungsvaldinu hér. Þær skærur bitnuðu oft sárast á landsmönnum sjálfum og leiddu stundum til blóðsúthellinga eins og t.d. hér í Vestmannaeyjum. <br>
Segja má með nokkrum sanni, að fréttaflutningur milli Íslands og Danmerkur hafi á þessum tímum verið í seinfærasta lagi. En þá loksins, er danska konungsvaldið fékk sannar fréttir af öllu þessu verzlunarbrölti Englendinganna, t.d. hér í Vestmannaeyjum, fór þetta óskaplega í taugarnar á danska kónginum, sem vitanlega sá ofsjónum yfir ímynduðum gróða annarra þjóða en Dana á verzlun við þessa Eyjaskeggja, þar sem fiskurinn næstum hljóp á land af sjálfsdáðum! Hefjast skyldi nú handa og meina Englendingunum alla gróðaaðstöðu á Íslandi, ekki sízt í Vestmannaeyjum. En hvaða háttur og hvaða leið var nú skynsamlegust gagnvart ensku ofbeldisseggjunum til þess að beygja þá og fjarlægja? Vald og mátt þurfti til. Loks tók danski kóngurinn það ráð að leigja borgarstjórninni í Kaupmannahöfn Vestmannaeyjar „með húð og hári“. Borgarstjórnin hafði fjárráð og hermátt, ef á reyndi, og henni skyldi att á foræðið. Árið 1552 tók hún svo Vestmannaeyjar á leigu til valds og nytja af danska konungsvaldinu. Þá var þegar hafizt handa um að stugga við Englendingunum, og þá hófu þeir smáskæruhernað sinn gegn danska konungsvaldinu hér. Þær skærur bitnuðu oft sárast á landsmönnum sjálfum og leiddu stundum til blóðsúthellinga eins og t.d. hér í Vestmannaeyjum. <br>
Lína 351: Lína 369:
|Ársæll Sveinsson||      —    1.000,00
|Ársæll Sveinsson||      —    1.000,00
|-
|-
|Samtals ||kr 35.500.00
|Samtals ||kr 35.500,00
|}
|}
Þá skorti um kr. 7.000,00 til þess að ná öllu andvirðinu. Við héldum sýningu á listaverkinu dagana 21. og 22. nóvember. Frjáls framlög á sýningu þeirri námu kr. 6.580,00. Þar með höfum við allt andvirðið og á því Byggðarsafnið listaverkið skuldlaust. Ég birti þessa skrá yfir gjafir Eyjabúa til kaupa á þessum hlut af því, að gjafir þessar eru til róma ekki aðeins þeim, sem féð lögðu fram, heldur einnig öllu byggðarlaginu í heild. Auðvitað erum við innilega þakklátir öllum, sem lögðu hönd á plóginn með okkur. Peningar eru vissulega afl þeirra hluta, sem gera skal. „Vilji er allt, sem þarf,“ segir skáldið og honum mættum við hjá Eyjabúum. Með þessum samstillta vilja höfum við eignazt söfn, sem munu verða byggðarlaginu til menningar og vekja athygli á þessum menningarvilja Eyjabúa, þar sem þau eru fyrst og fremst byggð upp fyrir atbeina þeirra og fjárframlög. <br>
Þá skorti um kr. 7.000,00 til þess að ná öllu andvirðinu. Við héldum sýningu á listaverkinu dagana 21. og 22. nóvember. Frjáls framlög á sýningu þeirri námu kr. 6.580,00. Þar með höfum við allt andvirðið og á því Byggðarsafnið listaverkið skuldlaust. Ég birti þessa skrá yfir gjafir Eyjabúa til kaupa á þessum hlut af því, að gjafir þessar eru til róma ekki aðeins þeim, sem féð lögðu fram, heldur einnig öllu byggðarlaginu í heild. Auðvitað erum við innilega þakklátir öllum, sem lögðu hönd á plóginn með okkur. Peningar eru vissulega afl þeirra hluta, sem gera skal. „Vilji er allt, sem þarf,“ segir skáldið og honum mættum við hjá Eyjabúum. Með þessum samstillta vilja höfum við eignazt söfn, sem munu verða byggðarlaginu til menningar og vekja athygli á þessum menningarvilja Eyjabúa, þar sem þau eru fyrst og fremst byggð upp fyrir atbeina þeirra og fjárframlög. <br>

Leiðsagnarval