„Blik 1965/Gideon (Hannes Jónsson)“: Munur á milli breytinga

[[Mynd: 1965 b 196.jpg|350px|thumb|left|''Hannes lóðs''.]]

(Einn kunnasti formaður hér á síðari hluta 19. aldar, var [[Hannes Jónsson]] frá [[Miðhús]]um, — um tugi ára hafnsögumaður hér. Blik hefur áður minnzt Hannesar en þó ekki svo sem efni standa til.  <br>

Hér birtum við fróðlega grein eftir Hannes Jónsson um stóru áraskipin, vetrarútgerð þeirra, aflahluti o.fl. <br>

Mig minnir að ég hafi einhvers staðar séð þess getið, að [[Jóhann Þ. Jósefsson]] hafi átt upptökin að því, að Hannes skrifaði þessa grein. Ef til vill hefur hún birzt áður einhvers staðar (en er þess verð að geymast í Bliki, sem mörg önnur söguleg heimild).

<big>Gideon var talinn með stærstu áttæringum um sína daga, hálfrar þrettándu álnar langur á kjöl, en hálf sextánda alin milli stafna; sjö og hálfrar álnar breiður og hálf önnur alin á dýpt undir hástokka; árar voru langar, fullar níu álnir og þriggja þumlunga breið blöðin. <br>

Bátur þessi var smíðaður í Landeyjum, og þegar hann var tilbúinn, færðu Landeyingar hann til Eyja. Gekk þeim vel „út“, en miður til lands aftur, því að gæftir voru svo stirðar, að þeir urðu að bíða byrjar í 13 vikur. Mundi slíkt þykja ekki liðlegar samgöngur nú, en við þetta urðum við að búa, sem nú erum orðnir gamlir, og munum þó varla hafa verið miklu óánægðari og vanþakklátari við Guð og menn, en nú gerist meðal þeirra, sem yngri eru og betra eiga að venjast bæði um þetta og annað. Sigling á áttæringnum var að öllum jafnaði hin svokallaða „lokortusigling“, og svo var um „Gideon“. Voru siglur tvær, hin fremri hálf níunda alin á hæð, en hin aftari ellefu álnir. Í framsegl og klýfir þurfti 44 álnir af álnarbreiðum dúk, en í afturseglið 60 álnir. <br>

Formenn á opnum bátum slíkum sem „Gideon“ höfðu jafnan hlut við háseta og 40 krónur að auki, en hásetar fengu 3—4 króna þóknun, er kölluð var „skipsáróður“, og greiddi bátseigandi hvort tveggja. Síðar var sú venja upp tekin, að bátseigendur buðu skipverjum til sín nokkrum (2—4) sinnum á vertíð og veittu þeim sætt kaffi og með því, og enda stundum vín í kaffið. Þá var og haldin eins konar veizla, er bátur var settur í hróf, og veitt brauð, tóbak og vín, og ekki nóg með það, heldur var hverjum þeim, sem vann að því að koma skipinu í hrófið, gefin þriggja pela flaska af brennivíni í nestið. <br>

„Gideon“ gekk til fiskjar í 72 ár, en þó voru þrír formenn með hann alls: Fyrst [[Loftur Jónsson í Þorlaugargerði|Loftur Jónsson]] bóndi í [[Þorlaugargerði|Þórlaugargerði]], er fluttist til Ameríku (Utah). Annar var [[Árni Diðriksson]] bóndi í [[Stakkagerði]], og loks Hannes Jónsson, hafnsögumaður að Miðhúsum, er sett hefur saman þetta greinarkorn.

----

''Konan til vinstri á myndinni er [[Jóhanna Jónsdóttir á Fögruvöllum|Jóhanna Jónsdóttir]], systir Hannesar lóðs á [[Miðhús]]um. Hún fór á sínum tíma til Ameríku, eins og fleiri úr Eyjum á síðustu öld. Hún var áður gift hér og eignaðist 7 börn, sem hún missti að undanteknu einu, dóttur, sem hún fór með vestur um haf. Þar lézt dóttirin nokkru síðar. Þá giftist Jóhanna þessum manni, sem með henni er á myndinni. Hann var mormóni og ekkjumaður, sem átti 7 börn. Þeim gekk Jóhanna Jónsdóttir í móðurstað. Fyrri maður Jóhönnu var [[Guðmundur Guðmundsson á Fögruvöllum|Guðm. Guðmundsson]], tómthúsmaður á [[Fögruvellir|Fögruvöllum]]. Síðari maður hennar var Pétur Valgarðsson að Tabor í Alberta í Kanada. <small>(Heimild: [[Jórunn Hannesdóttir]] á [[Vesturhús]]um, bróðurdóttir Jóhönnu).