„Blik 1963/Þáttur spaugs og spés“: Munur á milli breytinga

Ég les ávallt Blik, síðan ég var háseti á öðrum Vestmannaeyjatogaranum. Þess vegna datt mér í hug að senda því núna nokkur orð, þar sem ég bregð upp dálítilli mynd af ástandi, sem var Eyjafólki svo alvarlegt, að það hefði auðvitað leitt til gjaldþrots bæjarfélagsins með tíð og tíma. Þetta sjáum við bezt nú eftir fengna reynslu annarra bæjarfélaga af togaraútgerð. En „prinsippet“ er harður húsbóndi  og strangur, og ýmsum var það „prinsipp“ að halda dauðahaldi í togarana, hvað sem öllum fjárhag liði. Og hér kemur svo greinin mín, sem var einn í hópnum og ekki sá „lakasti“, en nú er langt síðan, finnst mér, og sjálfsagt að brosa að kátlegum fyrirbrigðum, þegar maður er orðinn upp úr því vaxinn að taka þátt í þeim lengur.

Forstjórinn arkar um Austurstræti, bústinn og brosandi. Vilpa liggur við landfestar við Ægisgarð. Þar vantar tvo háseta. Þá verður forstjórinn að klófesta með einhverjum ráðum. Útgerðin kostar Vestmannaeyjakaupstað 18 þúsund krónur á dag, og tvo daga hefur skipið orðið að bíða aðgerðarlaust eftir mannskap. Aðeins 5 róna hefur forstjórinn klófest á skipið þessa tvo daga með mikilli lagni og dugnaði. Dýrir verða slíkir dánumenn. Tæplega gat ég svarið mig af þeirri stétt manna í þá daga. <br>

:::::E.

Þorsteinn heitinn Þorsteinsson, sem var lengi sýslumaður í Dalasýslu, var sem kunnugt er, einhver mesti bókasafnari hér á landi. Þegar lát hans fréttist, orti borgfirzkur bóndi þessa vísu:

::læsti í skyndi niður.

Einn af starfsmönnum kaupfél. S.-Þing. var kunnur að því á Húsavík, að lasta sýknt og heilagt fyrirtækið, sem hann vann hjá. Rógur þessa manns stafaði af því, að hann taldi sig af öðru stjórnmálalegu sauðahúsi en máttarstoðir kaupfélagsins.<br>

::fýlir grön og étur.

Gamli Sighvatur Borgfírðingur bjó með ráðskonum, eftir að hann varð ekkjumaður. En þær vildu tolla illa í vistinni. Þegar ein þeirra rauk í burt, þá kvað hann:

::Ólafsvíkur-meyjan strauk.

Tveir feðgar í Eyjum voru á bát sínum við síldveiðar fyrir Norðurlandi. Faðirinn var skipstjóri á bátnum. <br>

Brátt uppgötvaði „selurinn“ að bátur fór að honum og maður var þar með byssu. Þá teygði hann upp handlegg og hrópaði. „Nú, þetta er maður að baða sig,“ sagði faðirinn. „Hann lýgur því, skjóttu bara, pabbi, skjóttu bara,“ sagði sonurinn i óbreyttum veiðihug.

Ungur, nýríkur Sunnlendingur hafði kvænzt norðlenzkri heimasætu. Fyrstu hjúskaparárin gaf hann sér ekki tíma til að heimsækja tengdaforeldra sína, sem bjuggu á afskekktu heiðarkoti langt frá kaupstað. <br>

Þegar hinn ungi og sjálfumglaði kaupstaðarbúi þóttist hafa tíma til, tók hann sér loks tómstundir til að heimsækja tengdaforeldra  sína.  Þá hafði  hann m.a. lokið við að byggja sér þriggja  hæða  hús  í  bænum. Tengdaföðurnum var mikil forvitni á að kynnast atvinnurekstri tengdasonarins og var mikið upp með sér af dugnaði hans og framtaki.  „Hvað  er  nú  þessi mikla bygging þín há, tengdasonur sæll?“ spurði gamli maðurinn, sem aldrei  hafði  gjört víðreist  um  dagana.  „Látum okkur nú sjá,“ sagði tengdasonurinn  drýldinn.  „Við  norðlenzku fjöllin get ég ekki líkt byggingunni.  En  samt  kemur mér í hug dæmi um hæð hennar. Af efstu hæð þóttist ég einu sinni sjá  10-eyring liggjandi á baklóð hennar. Ég flýtti mér niður, því að ég er einn af þeim, sem hirði bæði krónuna og eyrinn. Þegar ég leit út um glugga á næstu hæð, sá ég að peningurinn var 25-eyringur. Af neðstu hæð sá ég ekki betur en að þetta væri gömul silfurkróna. En þegar út kom,  þá reyndist þetta vera sorptunnuhlemmurinn nýbronsaður.“ — „Já, há hlýtur þessi bygging að vera,“ hugsaði tengdafaðirinn með tvær grímur, sem runnið höfðu á hann.

Háseta í Eyjum varð það á að kalla útgerðarmann þar þorsk. Útgerðarmaðurinn stefndi hásetanum og fékk hann dæmdan í þessar kunnu 1.000 króna sektir fyrir orðið. <br>

„Dýr varð hann þér, þessi þorskur þinn,“ sagði útgerðarmaðurinn við hásetann daginn eftir að dómurinn var birtur honum. „Ojá,“ sagði hásetinn, „golþorskar eru dýrir nú til dags, enda er þessi mjög stór og stórar í honum kvarnirnar.“

Fyrir  mörgum  árum  kom sóknarprestur inn í fiskbúð til þess að kaupa sér í soðið. Ef til vill var þetta í Vestmannaeyjum. Prestur  talaði  mikið.  M.a. ræddi hann um verðið á soðfiskinum, hversu miklu hann væri ódýrari á bryggju en í fiskbúðinni. „Þessu veldur milliliðurinn,“  sagði  prestur.  Þá  sagði fisksalinn ofur rólega og ísmeygilega: „Sama má víst segja um guðsorðið, það mundi ódýrara, ef það fengist milliliðalaust.“

Fyrir svo sem einum tugi ára tók kunnur Eyjabúi til máls á

aðalfundi bátaábyrgðarfélagsins. Honum var mikið niðri fyrir. Hann hóf ræðu sína á þessa lund: „Áður en ég tek til að fletta ofan af stjórn Bátaábyrgðarfélagsins í heild, óska ég alveg sérstaklega að skamma einn mann. Og áður en ég nefni skálkinn þann, vil ég fyrst nefna tvo aðra ennþá verri. En áður en ég byrja að húðstrýkja þá, hef ég verið beðinn að tilkynna að halda skal aðalfund í öðru miklu merkara tryggingarfélagi í bænum, nefnilega nautgripaábyrgðarfélaginu, næstkomandi fimmtudag.“ — Þá hló allur „þingheimur“ nema sá, sem undir reri, svo að ræðumaður varð miður sín og settist.

Gamall maður fór til Reykjavíkur og leitaði læknis. Læknirinn rannsakaði hann gaumgæfilega og sagði síðan: „Það er slæmt, að sumt fólk leitar ekki læknis fyrr en það er hálfdautt.“  „Til mín kemur það aldrei, fyrr en það er steindautt,“ sagði gamli maðurinn. „Nú, hver eruð þér?“ spurði læknirinn. „Ég er grafari við Landakirkju í Vestmannaeyjum.“

Eitt sinn á jarðræktaröldinni í Eyjum sendi Búnaðarfélagið danskan fyrirlesara til þess að flytja þar fyrirlestur um tilbúinn áburð. <br>

„Heyrið þið ekki eins og við, hve guðsorð þessa manns er hjartnæmt og hrífandi?“ spurðu gömlu konurnar.

Fyrir svo sem 40 árum bar stúlka í Eyjum barn sitt til skírnar. Þurfti hún þá að greina presti frá því, hver væri faðir barnsins. „Hann Pétur Jónsson, sem átti heima á H...,“ sagði stúlkan. „Hvernig má það vera?“ spurði prestur, „hann, sem fór til Ameríku fyrir tveim árum.“ ,,Já, en hann sendir mér alltal bréf öðru hvoru,“ sagði stúlkan, „og þau eru heit.“

Ekki eru margar aldir síðan að í Eyjum starfaði prestur, sem þótti hafa krafta í kögglum umfram flest sóknarbörn sín. Þá var annar bóndinn á Vesturhúsum kunnur að bráðlyndi og óstjórn í skapi, sérstaklega, ef hann bragðaði vín. Lét hann þá jafnan hendur skipta og hnefa semja sátt, eins og þar stendur.  <br>

„Nú stendur ekki meira um þetta í guðsorði, maður minn,“ sagði prestur og hirti bónda eftirminnilega.

Í fyrra kom kona í Eyjum að bónda sínum, þar sem hann var að þvo sér um andlitið og var með húfuna á höfðinu. ,,Ósköp er að sjá þig þvo þér með húfuna á höfðinu,“ sagði konan. Þá sagði bóndi hennar vandræðalegur: ,,Þar sem ég er nú svona nauðasköllóttur, get ég ekki vitað takmörk andlits og skalla nema ég hafi húfuna á höfðinu, meðan ég þvæ mér.“

Mikill og voldugur útgerðarmaður í Eyjum reykti vindla sýknt og heilagt. Eina línuvertíðina réði hann Færeyinga til að beita. En þeir voru of fáir og kvörtuðu undan því við útgerðarmanninn, sem hét þeim jafnan að ráða þeim til aðstoðar „akkorðsmann“  við  beitninguna. Svo liðu dagar og vikur, og ekki bólaði á aðstoðarmanninum, sem hafði verið ætlaður staður innst við stafn í beituskúrnum.  <br>

Dag nokkurn, er útgerðarmaðurinn kom í skúrinn, glaður og reifur, hávær og hamingjusamur í öllum sínum gróða, sér hann skötu hanga á veggnum, þar sem beitumanninum hafði verið ætlað rými. Færeyingarnir höfðu stungið rjúkandi vindli í kjaft skötunnar. „Hvað er nú þetta?“ spurði útgerðarmaðurinn. „Oh, blessagur lúsakroppurinn, tað er nyje bætningamaðurinn tin.“

Eyjólfur á Reynivöllum í Suðursveit var greindur og glúrinn karl. Hann fékkst talsvert við dýralækningar. Á efri árum varð hann blindur. <br>

„Æ! Fari það í sjóðheitt. — Það er eina löppin, sem ég ekki hef meðal við.“

[[Mynd: 1963 b 366 A.jpg|left|thumb|400px]]

Á ÞJÓÐHÁTÍÐ VESTMANNAEYJA. <br>

[[Mynd: 1963 b 366 B.jpg|left|thumb|400px]]

''Hefurðu verið í duftinu? <br>

''Já, þrjár vikur, en Klaufin þeirra Eyjaskeggja tekur öllu fram.

Hinn góðkunni borgari hér, [[Gísli Jónsson]] á [[Arnarhóll|Arnarhóli]], varð áttræður á s.l. vetri. Eins og allir bæjarbúar vita, þá er hann fullvinnandi enn, hreinsar sorp frá húsum Eyjabúa og lætur ekki sinn hlut eftir liggja. Einn er sá ungi maður hér í bæ, sem hefur augastað á hreinsunarstarfi Gísla, er hann hættir. <br>

::::Sig. Reimarsson.

Þegar Austfirðingar hér í Eyjum héldu þorrablót sitt á sl. vetri, var [[Brynjólfur Einarsson]], skipasmiður, [[Boðaslóð]] 4, að vinna í [[Lifrarsamlag Vestmannaeyja|Lifrarsamlagi Vestmannaeyja]]. Þá sendi hann átveizlugestum þessa vísu símleiðis:<br>

Vissa er fyrir því, að Austfirðingar gerðu út „leiðangur“ til hagyrðingsins með alls kyns góðgæti, sem sæmir að borða í þorrablótsveizlu.

Frú ein í milljónahverfinu á Heimaey var að undirbúa kaffiboð. Þá segir hún við heimilishjálpina sína: „Skrepptu fyrir mig vestur í Silfurbúð og kauptu fyrir mig eina sykurklípu. Hafðu hana úr skíru silfri. Mér finnst alltaf andstyggilegt að sjá þessa karlmenn taka sykurinn úr karinu með berum fingrunum, eftir að þeir ...“  <br>