64.339
breytingar
„Blik 1961/Búnaðarskólinn á Stend í Noregi, fyrri hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Blik 1961/Búnaðarskólinn á Stend í Noregi, fyrri hluti (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 19. mars 2014 kl. 13:47
, 19. mars 2014ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| (2 millibreytingar ekki sýndar frá sama notandanum) | |||
| Lína 4: | Lína 4: | ||
[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]] | <center>[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]]:</center> | ||
<big><big><big><big><big><center>''Búnaðarskólinn á Stend í Noregi''</center></big></big></big></big></big> | |||
<center>(fyrri hluti)</center> | |||
<BR> | <BR> | ||
''Nemendur hans íslenzkir urðu brautryðjendur og leiðandi menn í íslenzkum landbúnaði.'' <br> | ''Nemendur hans íslenzkir urðu brautryðjendur og leiðandi menn í íslenzkum landbúnaði.'' <br> | ||
| Lína 13: | Lína 14: | ||
''Einn af kunnustu, dugmestu og áhugasömustu nemendum frá Stend átti drýgstan þátt í stofnun bændaskólans á Hvanneyri. Sýslunefnd Vestmannaeyja vildi gjarnan leggja fram fé til stofnunar hans og starfrækslu, ef önnur sýslufélög í Suðuramtinu gerðu hið sama.'' <br> | ''Einn af kunnustu, dugmestu og áhugasömustu nemendum frá Stend átti drýgstan þátt í stofnun bændaskólans á Hvanneyri. Sýslunefnd Vestmannaeyja vildi gjarnan leggja fram fé til stofnunar hans og starfrækslu, ef önnur sýslufélög í Suðuramtinu gerðu hið sama.'' <br> | ||
Máltækið segir: „Margt er líkt með skyldum.“ Oft hefur mér komið það í hug, er ég hefi gluggað í sögu norsku þjóðarinnar, kynnzt háttum hennar og lífskjörum, þróun menningar og atvinnulífs á síðustu öld. Þá hefi ég sérstaklega í huga lífskjör og þróun efnahags og menningar í vestanverðum Noregi sunnan Dofrafjalla. <br> | <big>Máltækið segir: „Margt er líkt með skyldum.“ Oft hefur mér komið það í hug, er ég hefi gluggað í sögu norsku þjóðarinnar, kynnzt háttum hennar og lífskjörum, þróun menningar og atvinnulífs á síðustu öld. Þá hefi ég sérstaklega í huga lífskjör og þróun efnahags og menningar í vestanverðum Noregi sunnan Dofrafjalla. <br> | ||
Örlög Íslendinga og Norðmanna eru á ýmsan hátt undralík. Um hundruð ára búa báðar þessar frændþjóðir við ófrelsi og áþján. Atorku þeirra og eðlilegri efnahagsþróun er haldið í viðjum. <br> | Örlög Íslendinga og Norðmanna eru á ýmsan hátt undralík. Um hundruð ára búa báðar þessar frændþjóðir við ófrelsi og áþján. Atorku þeirra og eðlilegri efnahagsþróun er haldið í viðjum. <br> | ||
Norðmenn öðlast sjálfstæði og um leið aukið þjóðlegt athafnafrelsi árið 1814, er þjóðin tengist konunglegum persónutengslum við Svíþjóð. Við Íslendingar erum í þessum efnum um það bil eitt hundrað árum á eftir þeim og öðlumst svipaðar lífsaðstæður með hinum konunglegu persónutengslum við Danmörku árið 1918. Einnig má minna á, að Norðmenn eignast fyrsta háskólann sinn 1811, — við 1911. <br> | Norðmenn öðlast sjálfstæði og um leið aukið þjóðlegt athafnafrelsi árið 1814, er þjóðin tengist konunglegum persónutengslum við Svíþjóð. Við Íslendingar erum í þessum efnum um það bil eitt hundrað árum á eftir þeim og öðlumst svipaðar lífsaðstæður með hinum konunglegu persónutengslum við Danmörku árið 1918. Einnig má minna á, að Norðmenn eignast fyrsta háskólann sinn 1811, — við 1911. <br> | ||
| Lína 22: | Lína 23: | ||
Veðrátta í Vestur-Noregi, atorka og hugsunarháttur fólksins og staðhættir allir sannfærðu forsetann um það, að til Noregs bæri að hvetja unga og framsækna Íslendinga til búnaðarnáms. Þetta gerði hann ekki án árangurs. Þessi hvatningaorð forsetans leiddu til þess öðrum þræði, að margir og atorkusamir Íslendingar lögðu leið sína til Noregs til búnaðarnáms á síðari hluta síðustu aldar og urðu síðan brautryðjendur íslenzku þjóðarinnar í búnaðarmálum, leiðbeinendur hennar og fræðendur. Margir þeirra munu hafa notið einhvers styrks af opinberu fé til búnaðarnáms í Noregi. <br> | Veðrátta í Vestur-Noregi, atorka og hugsunarháttur fólksins og staðhættir allir sannfærðu forsetann um það, að til Noregs bæri að hvetja unga og framsækna Íslendinga til búnaðarnáms. Þetta gerði hann ekki án árangurs. Þessi hvatningaorð forsetans leiddu til þess öðrum þræði, að margir og atorkusamir Íslendingar lögðu leið sína til Noregs til búnaðarnáms á síðari hluta síðustu aldar og urðu síðan brautryðjendur íslenzku þjóðarinnar í búnaðarmálum, leiðbeinendur hennar og fræðendur. Margir þeirra munu hafa notið einhvers styrks af opinberu fé til búnaðarnáms í Noregi. <br> | ||
[[Mynd: 1961 b 19.jpg|ctr|500px]] | <center>[[Mynd: 1961 b 19 A.jpg|ctr|500px]]</center> | ||
<center>BÚNAÐARSKÓLINN Á STEND.</center><br> | |||
<center>''Byggingar þær, sem næstar eru á myndinni, voru allar reistar á árunum 1952—1957 </center> | |||
<center>''eða í tíð núverandi rektors, Asbjörn Öye (sjá mynd síðar við þessa grein).''</center> | |||
<center>''Húsið á miðri myndinni, sem vegurinn liggur frá, var byggt árið 1680.''</center> | |||
Þessir ungu Íslendingar sóttu næstum einvörðungu einn og sama búnaðarskólann, skólann á Stend (að Steini) í Fanahéraði, 17—18 km suður af Björgvin. <br> | Þessir ungu Íslendingar sóttu næstum einvörðungu einn og sama búnaðarskólann, skólann á Stend (að Steini) í Fanahéraði, 17—18 km suður af Björgvin. <br> | ||
| Lína 65: | Lína 70: | ||
'''Nemendatal:'''<br> | '''Nemendatal:'''<br> | ||
'''1. Ólafur Bjarnarson''' (1867— 1869) var síðar bóndi að Kolbeinsá í Bæjarhreppi. <br> | '''1. Ólafur Bjarnarson''' (1867— 1869) var síðar bóndi að Kolbeinsá í Bæjarhreppi. <br> | ||
'''2. Sveinn Sveinsson''' (1869— 1872), f. 21. jan. 1849 í Firði í Mjóafirði í S.-Múlasýslu. Eftir að hafa lokið námi að Stend, kynnti hann sér fjárrækt í Noregi og Skotlandi. Síðar lauk hann námi við búnaðarháskólann í Kaupmannahöfn. Hann var fyrsti búfræðingur í þjónustu Búnaðarfélags Suðuramtsins og leiðbeinandi bænda á sumrum (1873—1877), áður en hann hóf nám í búnaðarháskólanum, og hafði hann drjúg áhrif á framtak og búskap bænda á þessum fyrstu árum ráðunautanna. Hann var starfsmaður Búnaðarfélagsins samtals um 10 ára skeið. <br> | '''2. Sveinn Sveinsson''' (1869— 1872), f. 21. jan. 1849 í Firði í Mjóafirði í S.-Múlasýslu. Eftir að hafa lokið námi að Stend, kynnti hann sér fjárrækt í Noregi og Skotlandi. Síðar lauk hann námi við búnaðarháskólann í Kaupmannahöfn. Hann var fyrsti búfræðingur í þjónustu Búnaðarfélags Suðuramtsins og leiðbeinandi bænda á sumrum (1873—1877), áður en hann hóf nám í búnaðarháskólanum, og hafði hann drjúg áhrif á framtak og búskap bænda á þessum fyrstu árum ráðunautanna. Hann var starfsmaður Búnaðarfélagsins samtals um 10 ára skeið. <br> | ||
| Lína 92: | Lína 98: | ||
Bogi Helgason húsaði jörð sína. Fyrst byggði hann á henni íbúðarhús úr timbri 1907 og síðar steinhús (1927), sem enn er búið í. <br> | Bogi Helgason húsaði jörð sína. Fyrst byggði hann á henni íbúðarhús úr timbri 1907 og síðar steinhús (1927), sem enn er búið í. <br> | ||
Bogi bóndi gegndi ýmsum trúnaðarstörfum í sveit sinni. Meðal annars var hann þar í stjórn búnaðarfélagsins um árabil og vann öll slík störf af fyllstu skyldurækni og samvizkusemi. <br> | Bogi bóndi gegndi ýmsum trúnaðarstörfum í sveit sinni. Meðal annars var hann þar í stjórn búnaðarfélagsins um árabil og vann öll slík störf af fyllstu skyldurækni og samvizkusemi. <br> | ||
'''11. Ólafur Ólafsson''' frá Lundum í Stafholtstungum ( | '''11. Ólafur Ólafsson''' frá Lundum í Stafholtstungum (1877—1879), f. 1857. Eftir að hafa lokið prófi á Stend, starfaði hann fyrir bændasamtökin í Skaftafellssýslu að sandgræðslu og framræslu. Nam síðan við landbúnaðarháskólann í Kaupmannahöfn 1883—1884. Eftir háskólanámið tók hann aftur við fræðslu- og leiðbeiningarstörfum á vegum amts og sýslna á Suðurlandi. En árið 1887 gerðist hann bóndi í Lindarbæ í Holtum og bjó þar til æviloka. Ólafur Ólafsson var hreppstjóri í 26 ár. Hann stofnaði búnaðarfélag í sveit sinni og var formaður þess lengi. D. 1943. | ||
[[Blik 1961/Búnaðarskólinn á Stend í Noregi, seinni hluti|seinni hluti]] | [[Blik 1961/Búnaðarskólinn á Stend í Noregi, seinni hluti|seinni hluti]] | ||