64.318
breytingar
„Blik 1960/Saga barnafræðslunnar í Vestmannaeyjum, 2. kafli, I. hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Blik 1960/Saga barnafræðslunnar í Vestmannaeyjum, 2. kafli, I. hluti (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 3. júlí 2014 kl. 18:10
, 3. júlí 2014ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| (4 millibreytingar ekki sýndar frá sama notandanum) | |||
| Lína 5: | Lína 5: | ||
<center>[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]]:</center> | <center>[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON]]:</center> | ||
<big><big><big><big><big><center>''Saga barnafræðslunnar''</center> | <big><big><big><big><big><center>''Saga barnafræðslunnar''</center> | ||
<center>''í Vestmannaeyjum''</center></big></big></big> | <center>''í Vestmannaeyjum''</center></big></big></big> | ||
<center>II. kafli, 1800-1880</center></big></big> | |||
<center>II. kafli, 1800-1880 </center></big></big> | |||
<center>(1. hluti)</center> | <center>(1. hluti)</center> | ||
<br> | <br> | ||
| Lína 23: | Lína 18: | ||
Vissulega er ekki um auðugan garð að gresja, þegar leita skal heimilda um fræðslu barna og unglinga í Vestmannaeyjum á fyrri hluta síðustu aldar. <br> | Vissulega er ekki um auðugan garð að gresja, þegar leita skal heimilda um fræðslu barna og unglinga í Vestmannaeyjum á fyrri hluta síðustu aldar. <br> | ||
Þegar litið er yfir húsvitjunarbækur Vestmannaeyjasóknar frá þessu tímaskeiði, bregður manni í brún, þegar aðeins nafn eins og eins barns ber þar fyrir augu, en á mörgum bæjum er ekkert barn. Því veldur hinn skæði barnasjúkdómur, ginklofinn, sem geisaði í Eyjum fram undir miðja síðustu öld og hafði verið þar landlægur öldum saman. (Sjá [[Blik 1957]]).<br> | Þegar litið er yfir húsvitjunarbækur Vestmannaeyjasóknar frá þessu tímaskeiði, bregður manni í brún, þegar aðeins nafn eins og eins barns ber þar fyrir augu, en á mörgum bæjum er ekkert barn. Því veldur hinn skæði barnasjúkdómur, ginklofinn, sem geisaði í Eyjum fram undir miðja síðustu öld og hafði verið þar landlægur öldum saman. (Sjá [[Blik 1957]]).<br> | ||
Til þess að gera lesendum skiljanlegar þær hörmungar, sem þessi skæði barnasjúkdómur olli foreldrum í Eyjum og Eyjabúum í heild, meðan hann geisaði þar sem skæðast, er rétt t.d. að skrá hér dánarár nokkurra barna [[Bergur Brynjólfsson|Bergs bónda Brynjólfssonar]], sem eignaðist 17 börn, svo sem um var getið í [[Blik 1958|Bliki 1958]]. [[Blik 1958|(Traustir ættliðir)]]; eitt lifði og komst til manns. <br> | Til þess að gera lesendum skiljanlegar þær hörmungar, sem þessi skæði barnasjúkdómur olli foreldrum í Eyjum og Eyjabúum í heild, meðan hann geisaði þar sem skæðast, er rétt t.d. að skrá hér dánarár nokkurra barna [[Bergur Brynjólfsson (Stakkagerði)|Bergs bónda Brynjólfssonar]], sem eignaðist 17 börn, svo sem um var getið í [[Blik 1958|Bliki 1958]]. [[Blik 1958|(Traustir ættliðir)]]; eitt lifði og komst til manns. <br> | ||
Árið 1793, 19. október, dó Jón Bergsson Brynjólfssonar og k.h. Sigríðar Jónsdóttur, 4 daga gamall. Árið 1796 dó Margrét dóttir sömu hjóna, fárra daga gömul. Árið eftir (1797) eignuðust sömu hjón annað stúlkubarn. Það var hið bráðasta vatni ausið og skírt Þuríður. Það lá liðið lík eftir nokkra daga. <br> | Árið 1793, 19. október, dó Jón Bergsson Brynjólfssonar og k.h. Sigríðar Jónsdóttur, 4 daga gamall. Árið 1796 dó Margrét dóttir sömu hjóna, fárra daga gömul. Árið eftir (1797) eignuðust sömu hjón annað stúlkubarn. Það var hið bráðasta vatni ausið og skírt Þuríður. Það lá liðið lík eftir nokkra daga. <br> | ||
Sigríður Jónsdóttir, fyrri kona Bergs Brynjólfssonar, dó 1798.<br> | Sigríður Jónsdóttir, fyrri kona Bergs Brynjólfssonar, dó 1798.<br> | ||
Árið 1800 eignaðist Bergur Brynjólfsson barn með síðari konu sinni, [[Guðfinna Guðmundsdóttir|Guðfinnu Guðmundsdóttur]]. Var það skírt Sigríður eftir fyrri konu hans. Stúlkubarn þetta dó 5 daga gamalt. Árið 1801 eignuðust sömu hjón sveinbarn, sem skírt var Guðmundur. Hann dó fárra daga gamall. Árið 1802 eignuðust sömu hjón annað stúlkubarn, sem skírt var Þórdís. Dó rétt eftir fæðingu. Árið 1804 eignuðust sömu hjón stúlkubarn, sem einnig var skírt Þórdís. Dó eftir nokkra daga. Þá eignuðust sömu hjón sveinbarn árið eftir (1805) og var það skírt Jón. Það lá liðið lík stuttu eftir fæðingu. Árið 1808 ól Guðfinna húsfreyja enn stúlkubarn, sem skírt var Guðrún. Það lifði aðeins fáa daga. Árið 1810 eignuðust sömu hjón enn sveinbarn. Var það skírt Bergur í höfuðið á föður sínum. Andaðist eftir fáa daga. Árið 1812 eignuðust hjónin enn stúlkubarn og var skírt Margrét. Dó fárra daga gamalt. Öllum þessum börnum Bergs Brynjólfssonar varð ginklofinn að bana.<br> | Árið 1800 eignaðist Bergur Brynjólfsson barn með síðari konu sinni, [[Guðfinna Guðmundsdóttir (Stakkagerði)|Guðfinnu Guðmundsdóttur]]. Var það skírt Sigríður eftir fyrri konu hans. Stúlkubarn þetta dó 5 daga gamalt. Árið 1801 eignuðust sömu hjón sveinbarn, sem skírt var Guðmundur. Hann dó fárra daga gamall. Árið 1802 eignuðust sömu hjón annað stúlkubarn, sem skírt var Þórdís. Dó rétt eftir fæðingu. Árið 1804 eignuðust sömu hjón stúlkubarn, sem einnig var skírt Þórdís. Dó eftir nokkra daga. Þá eignuðust sömu hjón sveinbarn árið eftir (1805) og var það skírt Jón. Það lá liðið lík stuttu eftir fæðingu. Árið 1808 ól Guðfinna húsfreyja enn stúlkubarn, sem skírt var Guðrún. Það lifði aðeins fáa daga. Árið 1810 eignuðust sömu hjón enn sveinbarn. Var það skírt Bergur í höfuðið á föður sínum. Andaðist eftir fáa daga. Árið 1812 eignuðust hjónin enn stúlkubarn og var skírt Margrét. Dó fárra daga gamalt. Öllum þessum börnum Bergs Brynjólfssonar varð ginklofinn að bana.<br> | ||
Í áður greindri ,,Útskýringartilraun“ sinni segir séra Jón Austmann, að af 210 börnum, sem fæddust í Ofanleitissókn á árunum 1817—1836, hafi 157 dáið úr ginklofa eða 71,8%. Á árunum 1837—1842 fæddust í Eyjum, báðum sóknum sameinuðum, 120 börn, þar af dóu 87 úr ginklofanum eða 72,5%. | Í áður greindri ,,Útskýringartilraun“ sinni segir séra Jón Austmann, að af 210 börnum, sem fæddust í Ofanleitissókn á árunum 1817—1836, hafi 157 dáið úr ginklofa eða 71,8%. Á árunum 1837—1842 fæddust í Eyjum, báðum sóknum sameinuðum, 120 börn, þar af dóu 87 úr ginklofanum eða 72,5%. | ||