„Blik 1952/Ferðaþættir frá Danmörku“: Munur á milli breytinga

<br>

Við Helsingjaeyri á Norður-Sjálandi, þar sem Eyrarsund er mjóst og stytzt sigling yfir til Svíþjóðar, stendur hinn fornfrægi kastali, Krónborg. Hún var upphaflega reist á árunum 1420—1430 af Eiríki konungi af Pommern, sem ber heiðurinn af sundtollinum, en það var gjald af öllum skipum, er um Eyrarsund fóru. Sundtollinum varð brátt illræmdur, og Krónborg varð öllum farmönnum ógn og skelfing. En Krónborg þótti ekki nógu virðuleg, og þegar Eyrarsundstollurinn hafði hulið botninn í ríkisfjárhirzlum Danakonungs, var kastalinn reistur í sinni núverandi mynd á árunum 1574—1585. Það verk lét Friðrik 2. vinna. Árið 1629 brennur kastalinn að miklu leyti, en var síðan endurreistur, og sú Krónborg, sem nú stendur  við Eyrarsund er því 323 ára gömul. <br>

Krónborg hafði ávallt mikla hernaðarþýðingu, vegna legu sinnar, og gegndi sínu hlutverki með prýði allt til þess er tollurinn illræmdi var afnuminn 1857. Nú stendur hún sem mikilfenglegt tákn um horfinn veg Danmerkur, en þó eimir enn eftir af óttanum við fallbyssur Krónborgar, því að hvert það skip, er siglir inn eða út Eyrarsund, heilsar og kveður Krónborg með þjóðfána sínum og lýtur henni með lotningu. <br>

Nú hvarf sýnin, og við heyrðum ekki meira. Við færum okkur fjær. Hér var eitthvað mikið á seiði. Hér hljóta að hafa gerzt válegir atburðir. Við fjarglægjumst kastalann. Í myrkrinu rekumst við á eitthvað, það er grjóthrúga,  í laginu eins og fornmannahaugur.    Ofan á honum er kross, og við tunglglætuna lesum    við    orðið:    Hamlet! Hamlet, já, Hamlet Danaprins, þessi ógæfumaður, er lék sjálfan sig sturlaðan til að koma fram hefndum  á  föðurmorðingjanum, föðurbróður sínum, kónginum í Krónborg. Nú skildum við allt, nú sáum við hvers kyns var. Við höfðum orðið áheyrendur að upphafi mesta sorgarleiks    veraldar,    harmleiksins mikla um  Hamlet  Danaprins, er hefndi föður síns, drap móður sína og sjálfan sig, allt í einni svipan.      Nú  stóðum við við gröf hans, þessa heimsfræga manns, Hamlets eða Amlóða Örvandilssonar, Danaprins í Krónborg. <br>

Um gröf Hamlets gengur sú saga í Danmörku, að hópur enskra ferðamanna komi þangað á hverju ári og taki stein af henni til minningar um heimsóknina. Jafnframt segir sagan, að fyrir mörgum árum hafi köttur einn að nafni Hamlet verið heygður á þessum stað, og börnin í Helsingjaeyri hafi skemmtun af að bera grjót á hauginn á hverju vori, áður en von er ferðamanna í leit að minjagripum. Steinarnir, sem þeir hafa á brott með sér eru því teknir af gröf Hamlets kattar, en grafarró Hamlets prins hefur aldrei verið raskað. Enginn veit nú, hvar gröf hans er, en það eitt er víst, að Amlóði, sem er sami maðurinn og Hamlet, bjó á Jótlandi, var józkur prins, en kom aldrei í Krónborg. En Hamlet Shakespeare's hefur aldrei verið til annars staðar en í huga skáldsins og á pappírnum. En í Krónborg er harmleikurinn mikli látinn gerast, og í meðvitund manna mun Krónborg ávallt verða tengd minningunni um Hamlel — kött eða prins.

{{Blik}}