64.870
breytingar
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 3: | Lína 3: | ||
'''Lárus Jónsson''' bóndi, formaður og hreppstjóri í [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]], fæddist 30. janúar 1839 og lézt 9. febrúar 1895, drukknaði. | '''Lárus Jónsson''' bóndi, formaður og hreppstjóri í [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]], fæddist 30. janúar 1839 og lézt 9. febrúar 1895, drukknaði. | ||
=Ætt og uppruni= | |||
Foreldrar hans voru Jón bóndi á Dyrhólum í Mýrdal, f. 25. nóvember 1808 á Steig í Mýrdal, d. 20. júní 1882 í Hryggjum þar, Ólafs bónda á Steig, f. 1758 á Lambafelli, d. 1812-1816, Einarssonar, Ólafssonar og seinni konu Ólafs bónda á Steig, Fríðar húsfreyju á Steig 1801, f. 1768, d. 5. júní 1835, Jónsdóttur, Bjarnasonar. Móðir Lárusar og kona Jóns bónda var [[Ólöf Eiríksdóttir (Búastöðum)|Ólöf]] húsfreyja, f. 4. júní 1811 á Höfðabrekku í Mýrdal, d. 14. júní 1873 á [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]] í Eyjum, Eiríksdóttir, Sighvatssonar og konu Eiríks, Sigríðar húsfreyju, f. 1768, Þorsteinsdóttur.<br> | Foreldrar hans voru Jón bóndi á Dyrhólum í Mýrdal, f. 25. nóvember 1808 á Steig í Mýrdal, d. 20. júní 1882 í Hryggjum þar, Ólafs bónda á Steig, f. 1758 á Lambafelli, d. 1812-1816, Einarssonar, Ólafssonar og seinni konu Ólafs bónda á Steig, Fríðar húsfreyju á Steig 1801, f. 1768, d. 5. júní 1835, Jónsdóttur, Bjarnasonar. Móðir Lárusar og kona Jóns bónda var [[Ólöf Eiríksdóttir (Búastöðum)|Ólöf]] húsfreyja, f. 4. júní 1811 á Höfðabrekku í Mýrdal, d. 14. júní 1873 á [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]] í Eyjum, Eiríksdóttir, Sighvatssonar og konu Eiríks, Sigríðar húsfreyju, f. 1768, Þorsteinsdóttur.<br> | ||
Lína 9: | Lína 9: | ||
1. [[Jóhann Jónsson (Sjólyst)|Jóhanns Jónsson]] vinnumaður í [[Sjólyst]], f. 25. október 1842, drukknaði 1. júní 1862.<br> | 1. [[Jóhann Jónsson (Sjólyst)|Jóhanns Jónsson]] vinnumaður í [[Sjólyst]], f. 25. október 1842, drukknaði 1. júní 1862.<br> | ||
2. [[Bjargey Jónsdóttir (Búastöðum)|Bjargey Jónsdóttir]] vinnukona á Búastöðum, síðar húsfreyja í Steinum u. Eyjafjöllum, f. 14. september 1850, d. 12. mars 1905. | 2. [[Bjargey Jónsdóttir (Búastöðum)|Bjargey Jónsdóttir]] vinnukona á Búastöðum, síðar húsfreyja í Steinum u. Eyjafjöllum, f. 14. september 1850, d. 12. mars 1905. | ||
=Lífsferill= | |||
Lárus á Búastöðum fluttist til Eyja 1863, en áður hafði hann komið þangað reglulega á árunum 1857-1860 til lundaveiða. Hann settist að í [[Kornhóll|Kornhól]] , en að [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]] flutti hann 1869 og þá í gamla bæinn. Hann fékk byggingu fyrir jörðinni Syðri Búastaðir ([[Búastaðir vestri|Vestri-Búastaðir]]) 1870. (Eystri-Búastaðir stóðu áður norðan við þá og því nafnið Syðri-Búastaðir). Þar byggði hann bæinn upp 1888 og bætti jörðina mikið með sléttun og stækkun. Hann hafði 2 kýr, 12 ær og nokkuð af lömbum, eitt hross. Auk þessa hafði hann fé í hagagöngu í [[Elliðaey]], en þar átti jörðin [[Beitarréttur|beitarrétt]]. Jörðin átti [[Veiðihlunnindi|hlunnindi í veiði]], svo sem [[Fýll|fýlatekju]] í [[Stórhöfði |Stórhöfða]], [[Reki|rekafjöru]] í [[Brimurð]], [[Lundi|lundatekju]] o.fl. í [[Elliðaey]], [[Súla|súlu-]] og [[Fýll|fýlatekju]] í [[Súlnasker]]i og [[Hellisey]] o. fl. <br> | Lárus á Búastöðum fluttist til Eyja 1863, en áður hafði hann komið þangað reglulega á árunum 1857-1860 til lundaveiða. Hann settist að í [[Kornhóll|Kornhól]] , en að [[Búastaðir vestri|Vestri Búastöðum]] flutti hann 1869 og þá í gamla bæinn. Hann fékk byggingu fyrir jörðinni Syðri Búastaðir ([[Búastaðir vestri|Vestri-Búastaðir]]) 1870. (Eystri-Búastaðir stóðu áður norðan við þá og því nafnið Syðri-Búastaðir). Þar byggði hann bæinn upp 1888 og bætti jörðina mikið með sléttun og stækkun. Hann hafði 2 kýr, 12 ær og nokkuð af lömbum, eitt hross. Auk þessa hafði hann fé í hagagöngu í [[Elliðaey]], en þar átti jörðin [[Beitarréttur|beitarrétt]]. Jörðin átti [[Veiðihlunnindi|hlunnindi í veiði]], svo sem [[Fýll|fýlatekju]] í [[Stórhöfði |Stórhöfða]], [[Reki|rekafjöru]] í [[Brimurð]], [[Lundi|lundatekju]] o.fl. í [[Elliðaey]], [[Súla|súlu-]] og [[Fýll|fýlatekju]] í [[Súlnasker]]i og [[Hellisey]] o. fl. <br> | ||
Lárus kom mjög við sögu Eyjanna. Honum er svo lýst af [[Árni Árnason (símritari)|Árna símritara]], dóttursyni hans, að „Hann var góður bóndi og vel stæður, smiður ágætur á skip og hús, formaður heppinn og fiskisæll, mikill umbótamaður á opinberum vettvangi, hafnsögumaður og hreppstjóri. Kunnastur sem formaður með skipin [[Enok, áraskip|„Enok”]] (t.d. í útilegunni miklu 1869) og mörg ár með [[Friður, áraskip|„Frið”]]. Þá var Lárus kunnur [[Lundi|lundaveiðimaður]], bæði í holu og með háf, og einn af þeim, er komu austan úr Mýrdal til fuglaveiða hér 1857-1860. Veiddi hann 17-32 kippur árlega frá byrjun lundaveiða til sláttarbyrjunar......”. | Lárus kom mjög við sögu Eyjanna. Honum er svo lýst af [[Árni Árnason (símritari)|Árna símritara]], dóttursyni hans, að „Hann var góður bóndi og vel stæður, smiður ágætur á skip og hús, formaður heppinn og fiskisæll, mikill umbótamaður á opinberum vettvangi, hafnsögumaður og hreppstjóri. Kunnastur sem formaður með skipin [[Enok, áraskip|„Enok”]] (t.d. í útilegunni miklu 1869) og mörg ár með [[Friður, áraskip|„Frið”]]. Þá var Lárus kunnur [[Lundi|lundaveiðimaður]], bæði í holu og með háf, og einn af þeim, er komu austan úr Mýrdal til fuglaveiða hér 1857-1860. Veiddi hann 17-32 kippur árlega frá byrjun lundaveiða til sláttarbyrjunar......”. | ||
Lína 22: | Lína 22: | ||
''því Heimaey grætur þann öðling um aldir''.<br> | ''því Heimaey grætur þann öðling um aldir''.<br> | ||
=Fjölskylda= | |||
[[Mynd:3born larusar jonssonar.gif|thumb|250px|Þrjú af börnum hjónanna frá vinstri: [[Jóhanna Lárusdóttir|Jóhanna]], [[Jórunn Fríður Lárusdóttir|Jórunn ''Fríður'']] og [[Jóhann Pétur Lárusson|Jóhann ''Pétur'']]]] | [[Mynd:3born larusar jonssonar.gif|thumb|250px|Þrjú af börnum hjónanna frá vinstri: [[Jóhanna Lárusdóttir|Jóhanna]], [[Jórunn Fríður Lárusdóttir|Jórunn ''Fríður'']] og [[Jóhann Pétur Lárusson|Jóhann ''Pétur'']]]] | ||
[[Mynd:Júlíana Sigurðardóttirog Pétur Lárusson á Búastöðum.jpg|thumb|250px|Júlíana Sigurðardóttirog Pétur Lárusson]] | [[Mynd:Júlíana Sigurðardóttirog Pétur Lárusson á Búastöðum.jpg|thumb|250px|Júlíana Sigurðardóttirog Pétur Lárusson]] |