64.434
breytingar
„Saga Vestmannaeyja I./ IV. Vestmannaeyjaprestar, 3. hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Saga Vestmannaeyja I./ IV. Vestmannaeyjaprestar, 3. hluti (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 16. júlí 2014 kl. 21:40
, 16. júlí 2014ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 6: | Lína 6: | ||
[[Jón Austmann|''Jón Jónsson Austmann'']], áðurnefndur, 1837—1858. Hann var sonur séra Jóns Jónssonar prests að Kálfafelli og Guðnýjar Jónsdóttur prófasts Steingrímssonar að Kirkjubæjarklaustri og konu hans Þórunnar Scheving, dóttur Hannesar sýslumanns Scheving. Séra Jón á Kálfafelli var sonur Jóns Runólfssonar óðalsbónda að Höfðabrekku í Mýrdal, af Dalverja- eða Höfðabrekkuætt, sbr. ætt séra Benedikts Jónssonar á Ofanleiti, frá Eyjólfi lögmanni Einarssyni og goðorðsmönnum, og hafði ættin lengst setið á Höfðabrekku og átt hana í mörg hundruð ár með fleiri jörðum og Holt á Síðu. Þeir bræður, séra Jón á Kálfafelli og séra Runólfur á Stokkalæk á Rangárvöllum, seldu Höfðabrekku úr ættinni, síðar keypti hana Magnús sýslumaður Stephensen og bjó þar. Þar fæddist Magnús Stephensen landshöfðingi.<br> | [[Jón Austmann|''Jón Jónsson Austmann'']], áðurnefndur, 1837—1858. Hann var sonur séra Jóns Jónssonar prests að Kálfafelli og Guðnýjar Jónsdóttur prófasts Steingrímssonar að Kirkjubæjarklaustri og konu hans Þórunnar Scheving, dóttur Hannesar sýslumanns Scheving. Séra Jón á Kálfafelli var sonur Jóns Runólfssonar óðalsbónda að Höfðabrekku í Mýrdal, af Dalverja- eða Höfðabrekkuætt, sbr. ætt séra Benedikts Jónssonar á Ofanleiti, frá Eyjólfi lögmanni Einarssyni og goðorðsmönnum, og hafði ættin lengst setið á Höfðabrekku og átt hana í mörg hundruð ár með fleiri jörðum og Holt á Síðu. Þeir bræður, séra Jón á Kálfafelli og séra Runólfur á Stokkalæk á Rangárvöllum, seldu Höfðabrekku úr ættinni, síðar keypti hana Magnús sýslumaður Stephensen og bjó þar. Þar fæddist Magnús Stephensen landshöfðingi.<br> | ||
Séra Jón Austmann var 5. maður frá séra Pétri Gissurarsyni á Ofanleiti og konu hans Vilborgu Kláusdóttur Eyjólfssonar lögsagnara. Séra Jón var bróðir Páls í Arnardrangi, föður Lárusar Pálssonar læknis.<br> | Séra Jón Austmann var 5. maður frá séra Pétri Gissurarsyni á Ofanleiti og konu hans Vilborgu Kláusdóttur Eyjólfssonar lögsagnara. Séra Jón var bróðir Páls í Arnardrangi, föður Lárusar Pálssonar læknis.<br> | ||
Séra Jón útskrifaðist úr Reykjavíkurskóla 1809. Varð fyrst aðstoðarprestur að Sólheimum í Mýrdal, fékk síðan Skúmsstaða- og Stórólfshvolsþing. 1817 hafði hann brauðaskipti við séra Sigurð Thorarensen prest að Mýrum í Álftaveri og fluttist séra Jón að Mýrum í fardögum 1817, og þjónaði þar til þess, að hann fékk veitingu fyrir Ofanleitisprestakalli 1827. Kona séra Jóns var [[Þórdís Magnúsdóttir | Séra Jón útskrifaðist úr Reykjavíkurskóla 1809. Varð fyrst aðstoðarprestur að Sólheimum í Mýrdal, fékk síðan Skúmsstaða- og Stórólfshvolsþing. 1817 hafði hann brauðaskipti við séra Sigurð Thorarensen prest að Mýrum í Álftaveri og fluttist séra Jón að Mýrum í fardögum 1817, og þjónaði þar til þess, að hann fékk veitingu fyrir Ofanleitisprestakalli 1827. Kona séra Jóns var [[Þórdís Magnúsdóttir (Ofanleiti)|Þórdís Magnúsdóttir]] umboðsmanns og klausturhaldara Andréssonar á Þykkvabæjarklaustri. Þau giftust 1811.<br> | ||
Séra Jón þótti kennimaður ágætur og mjög samvizkusamur í sínu starfi. Hann fylgdist vel með og las mikið útlend guðfræðirit. Var honum mjög sýnt um læknisdóma eins og afa hans, séra Jóni Steingrímssyni. Sveinn Pálsson læknir í Vík hafði falið séra Jóni Austmann umboð til að framkvæma ýmsar læknisaðgerðir í eyjunum, sem kom sér vel þar, og ávann séra Jón sér almenningslof fyrir læknisstarf sitt.²⁷) Séra Jón tók mjög mikinn þátt í héraðsmálum eyjamanna, og var þeirra einlægur talsmaður gegn kaupmannavaldinu, og hikaði aldrei frá réttum málstað. Sáttasemjarastörfum gegndi hann frá 1827 til dauðadags. Var mikið orð á því gert, hversu laginn hann hefði verið að sætta menn.<br> | Séra Jón þótti kennimaður ágætur og mjög samvizkusamur í sínu starfi. Hann fylgdist vel með og las mikið útlend guðfræðirit. Var honum mjög sýnt um læknisdóma eins og afa hans, séra Jóni Steingrímssyni. Sveinn Pálsson læknir í Vík hafði falið séra Jóni Austmann umboð til að framkvæma ýmsar læknisaðgerðir í eyjunum, sem kom sér vel þar, og ávann séra Jón sér almenningslof fyrir læknisstarf sitt.²⁷) Séra Jón tók mjög mikinn þátt í héraðsmálum eyjamanna, og var þeirra einlægur talsmaður gegn kaupmannavaldinu, og hikaði aldrei frá réttum málstað. Sáttasemjarastörfum gegndi hann frá 1827 til dauðadags. Var mikið orð á því gert, hversu laginn hann hefði verið að sætta menn.<br> | ||
Séra Jón var strangtrúarmaður mikill og tók hann þegar upp ósleitilega baráttu gegn kenningum mormóna, er hann taldi hina römmustu villutrú. Er þessu lýst hér annars staðar. Hann ritaði sóknarlýsingu Vestmannaeyja árið 1843, ítarlegt rit, svo, að Jónas Hallgrímsson hefir tekið upp úr þessu riti Vestmannaeyjalýsingu sína og fylgt þar að mestu texta séra Jóns. Mun Jónas Hallgrímsson hafa dvalið á Ofanleiti hjá Jóni Austmann, en þeir voru sömu ættar frá Lárusi Scheving sýslumanni, er hann fór rannsóknarför sína til Vestmannaeyja. Séra Jón samdi og lýsingu af Kötlugosinu 1823, hann var þá prestur að Mýrum í Álftaveri. Ritgerð þessi er prentuð í riti um jarðelda á Íslandi. Hann skoðaði fyrstur eldstöðvarnar og gjána eftir Kötlugosið 1823 og samdi ritgerð um ferðina. Séra Jón var skáldmæltur.²⁸)<br> | Séra Jón var strangtrúarmaður mikill og tók hann þegar upp ósleitilega baráttu gegn kenningum mormóna, er hann taldi hina römmustu villutrú. Er þessu lýst hér annars staðar. Hann ritaði sóknarlýsingu Vestmannaeyja árið 1843, ítarlegt rit, svo, að Jónas Hallgrímsson hefir tekið upp úr þessu riti Vestmannaeyjalýsingu sína og fylgt þar að mestu texta séra Jóns. Mun Jónas Hallgrímsson hafa dvalið á Ofanleiti hjá Jóni Austmann, en þeir voru sömu ættar frá Lárusi Scheving sýslumanni, er hann fór rannsóknarför sína til Vestmannaeyja. Séra Jón samdi og lýsingu af Kötlugosinu 1823, hann var þá prestur að Mýrum í Álftaveri. Ritgerð þessi er prentuð í riti um jarðelda á Íslandi. Hann skoðaði fyrstur eldstöðvarnar og gjána eftir Kötlugosið 1823 og samdi ritgerð um ferðina. Séra Jón var skáldmæltur.²⁸)<br> | ||
| Lína 25: | Lína 25: | ||
Séra Brynjólfur deyði 14. nóv. 1884. Vegna samgönguleysis við meginlandið, svo að eigi náðist í prest, var séra Brynjólfur eigi jarðsunginn um veturinn og eigi fyrr en af eftirmanni sínum í brauðinu, [[Stefán Thordersen|Stefáni Thordersen]], 22. apríl 1885. Lík hans var staursett á meðan.<br> | Séra Brynjólfur deyði 14. nóv. 1884. Vegna samgönguleysis við meginlandið, svo að eigi náðist í prest, var séra Brynjólfur eigi jarðsunginn um veturinn og eigi fyrr en af eftirmanni sínum í brauðinu, [[Stefán Thordersen|Stefáni Thordersen]], 22. apríl 1885. Lík hans var staursett á meðan.<br> | ||
Börn séra Brynjólfs og Ragnheiðar Jónsdóttur voru: <br> | Börn séra Brynjólfs og Ragnheiðar Jónsdóttur voru: <br> | ||
[[Rósa Brynjólfsdóttir | [[Rósa Brynjólfsdóttir (Ofanleiti)|Rósa]], dó uppkomin á Ofanleiti. Var heitmey [[Einar Árnason|Einars Árnasonar]] frá Vilborgarstöðum. — [[Gísli Brynjólfsson læknir|Gísli læknir]] í Kaupmannahöfn, d. 1933. — [[Kristín Brynjólfsdóttir (Stað í Grunnavík)|Kristín]] fyrri kona séra Kjartans Kjartanssonar prests að Stað í Grunnavík, d. 1918. — [[Jóhanna Kristjana Brynjólfsdóttir (Ofanleiti)|Jóhanna]], dó ógift á Löndum hjá Jónínu systur sinni. — [[Jónína K.N. Brynjólfsdóttir (Löndum)|Jónína Kristín Nikólína]] kona [[Sigfús Árnason|Sigfúsar Árnasonar]] bónda og alþingismanns að [[Lönd]]um. — [[Ingibjörg Brynjólfsdóttir (Prestbakka)|Ingibjörg]] kona séra Magnúsar Bjarnarsonar prófasts að Prestsbakka, d. 1920. — [[Sigríður Brynjólfsdóttir (Blaine)|Sigríður]], giftist Páli Símonarsyni, bjuggu í Blaine, Wash., U.S.A., d. 1932.<br> | ||
[[Stefán Thordersen|''Stefán Helgason Thordersen'']] 1885—1889. Hann var sonur Helga biskups Thordersen og konu hans Ragnheiðar dóttur Stefáns amtmanns Stephensen. Séra Stefán fór fyrst utan til lögfræðináms og var lengi við lögfræðinám við háskólann í Kaupmannahöfn, en lauk eigi embættisprófi. Hvarf hann svo heim og var um tíma settur sýslumaður, þar á meðal um tíma settur sýslumaður í Vestmannaeyjum. Hann fékk veitingu fyrir Kálfholtsprestakalli 1863, en fékk lausn frá prestsskap 1876, og var um hríð embættislaus, þar til honum var veitt Vestmannaeyjaprestakall eftir lát séra Brynjólfs og þjónaði hann því þar til hann lézt 3. apríl 1889, 60 ára að aldri.<br> | [[Stefán Thordersen|''Stefán Helgason Thordersen'']] 1885—1889. Hann var sonur Helga biskups Thordersen og konu hans Ragnheiðar dóttur Stefáns amtmanns Stephensen. Séra Stefán fór fyrst utan til lögfræðináms og var lengi við lögfræðinám við háskólann í Kaupmannahöfn, en lauk eigi embættisprófi. Hvarf hann svo heim og var um tíma settur sýslumaður, þar á meðal um tíma settur sýslumaður í Vestmannaeyjum. Hann fékk veitingu fyrir Kálfholtsprestakalli 1863, en fékk lausn frá prestsskap 1876, og var um hríð embættislaus, þar til honum var veitt Vestmannaeyjaprestakall eftir lát séra Brynjólfs og þjónaði hann því þar til hann lézt 3. apríl 1889, 60 ára að aldri.<br> | ||
Séra Stefán var talinn gáfumaður, mjög skemmtilegur í viðræðum og fjörmaður mikill. Hann þótti ágætur prestur og prédikari, og var einkar vel liðinn af öllu sóknarfólki. Barnafræðari þótti hann ágætur. Séra Stefán lét mjög til sín taka sveitar- og héraðsmál eyjanna. Hann var kjörinn þingmaður fyrir Vestmannaeyjar árin 1858—1861.<br> | Séra Stefán var talinn gáfumaður, mjög skemmtilegur í viðræðum og fjörmaður mikill. Hann þótti ágætur prestur og prédikari, og var einkar vel liðinn af öllu sóknarfólki. Barnafræðari þótti hann ágætur. Séra Stefán lét mjög til sín taka sveitar- og héraðsmál eyjanna. Hann var kjörinn þingmaður fyrir Vestmannaeyjar árin 1858—1861.<br> | ||