„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1984/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga

Hann var fæddur í Vík í Mýrdal 5. júlí 1906, en fluttist til Vestmannaeyja tveggja ára gamall með foreldrum sínum, [[Elín Jónsdóttir|Elínu Jónsdóttur]] og Þórarni Árnasyni. Þau hjón fluttu til Eyja sumarið 1908 með sex syni og tvær dætur og settust að á Eystri-Oddstöðum. Júlíus var yngstur af sínum systkinum.<br>

Fjórir þeirra Oddstaðabræðra urðu velþekktir vélbátaformenn í Eyjum; þeir Eyvindur, Árni, Oddgeir og Júlíus, sem byrjaði sína formennsku vetrarvertíðina 1928 með mb. Magnús VE 210, sem var 12 tonna að stærð og fórst Júlíusi formennskan vel. Næstu vertíðar er hann svo á es. Venusi með Árna bróður sínum. Venus VE 20 var járnskip, 98 tonn að stærð með 200 hestafla gufuvél, smíðað í Englandi 1922; keypt til Eyja frá Vestfjörðum 1928 og hét áður Hafþór. Árni Þórarinsson og Eyvindur bróðir hans áttu skipið ásamt fjórum mönnum öðrum í þrjú ár. Júlíus tekur svo við formennsku á Geir goða VE 10, sem var rúm 20 tonn að stærð. Þar næst er hann formaður með mb. Skíðblanir, sem var rúm 16 tonn að stærð.<br>

Árið 1946 flytur Júlíus burt frá Eyjum með fjölskyldu sína og vinnur þá næstu sex árin við ýmiss konar störf hjá Vita- og hafnarmálastjórn, aðallega við lendingarbætur og hafnargerðir. Árið 1952 réðst hann til Flugmálastjórnarinnar sem verkstjóri og síðar yfirverkstjóri og starfaði þar í 24 ár, til 70 ára aldurs. Í því starfi var hann dáður af sínum yfirmönnum og vinnufélögum. Júlíus var giftur ágætis konu, Rögnu Jónsdóttur frá Mjölni við Skólaveg og lifir hún mann sinn. Þau voru saman í farsælu hjónabandi í 55 ár og eignuðust fjóra syni', sem allir eru vel gefnir dugnaðarmenn og giftir góðum konum. Blessuð sé minning Júlíusar Þórarinssonar.<br>

Jón ólst upp á Fáskrúðsfirði. Hugur hans snerist fljótt að sjómennsku, enda faðir hans sjómaður. Aðeins 14 ára gamall byrjaði hann til sjós á opnum bátum.<br>Jón byrjaði ungur að fara á vertíðir til Vestmannaeyja. Þar kynntist hann eftirlifandi konu sinni, Sigurlínu Ólafsdóttur. Árið 1941 stofnuðu þau sitt heimili í Vestmannaeyjum á Skólavegi 45, í Kirkjudal og þar bjuggu þau í meira en 35 ár eða fram að gosi. Þau eignuðust þrjú börn: Fríði, Hrefnu og Baldur. Einnig ólu þau upp dóttur Sigurlínar, Sólrúnu.<br>

Í ársbyrjun 1925 fór Marinó til náms í loftskeytaskólann í Reykjavík. Áður en hann lauk námi kom Ottó Arnar skólastjóri að máli við hann og réð Marinó í forföllum sem loftskeytamann á enska togarann Imperialist sem Helliersbræður gerðu út frá Hafnarfirði. Skipstjóri var hinn landskunni togaraskipstjóri og síðar útgerðarmaður. Tryggvi Ofeigsson. Þetta lýsir best hve ótakmarkað traust Ottó Arnar skólastjóri, bar til hins unga nemanda sína.<br>

Ég var ungur að árum er Marinó kom til Eyja. 8 ára gamall. Það fór samt ekki fram hjá mér að koma þessa gjörvilega unga manns vakti athygli, ekki síst hjá unga fólkinu. Hann tók þátt í leikjum þess og brátt leituðu til hans ungir strákar til að fá hann til að leiðbeina og æfa fimleika. Marinó var afar vel liðinn af öllum sem honum kynntust. Hann var glaðsinna, bjartsýnn. áræðinn en jafnframt gætinn. Hann hafði ekki dvalist lengi í Eyjum er hann í félagi við Sigurjón heitinn Jónsson bifreiðastjóra réðst í að kaupa nýjan vörubíl. Marinó var próflaus. Sigurjón tók hann í nám í þrjá tíma, þá var bílprófið þreytt og gekk slysalaust. Marinó ók salti, fiski og kolum í sínum frítíma. Hann sagði mér síðar að erfitt hefði sér reynst í fyrstu að bakka inn um þröngar dyr fiskverkunarhúsanna. Marinó og Sigurjón seldu síðar bílinn, reynslunni ríkari.<br>

Árið 1929. 8. júní, kvæntist Marinó systur minni, Jakobínu Þórunni. Þau eignuðust þrjú börn: Sigurð Emil forstjóra, sem kvæntur er Ágústu Sigurjónsdóttur, og eiga þau 6 börn. Agnesi sem er gift Kristni Guðbjörnssyni tæknifulltrúa, þau eiga 2 börn og Jón Val forstjóra, sem er kvæntur Sabínu Vlarth, þau eiga 4 börn.<br>

Það var mikið áhugamál hjá ungu hjónunum að eignast þak yfir höfuðið. Það var ekki auðhlaupið að því á kreppuárunum. Það mun hafa verið 1935 að Marinó hlotnaðist 1500 króna lán úr lánasjóði símamanna til að festa kaup á eða byggja eigið húsnæði. Bjartsýni og áræðni ungu hjónanna réðu því að sótt var um lóð og hús teiknað. Marinó stóð í samningum við umboðsmenn H. Benediktssonar & Co og Völundar h.f. í Eyjum um úttekt á efni. Synjun barst frá höfuðstöðvunum í Reykjavík. Nokkru síðar frétti Marinó að forstjóri Völundar h.f., Sveinn M. Sveinsson, væri farþegi með m/s Dronning Alexandrine á leið til Danmerkur. Bjartsýni Marinós réð því að hann fór um borð, er skipið kom við í Vestmannaeyjum, og náði tali af Sveini. Samningar tókust og efnisúttekt heimiluð. Hygg ég að Sveini hafi þótt nokkuð koma til þrautseigju Marinós í þessa hjartans máli hans. Húsið að Ásavegi 5 komst upp. Ungu hjónin fluttu inn 1936. Þar bjuggu þau í góðu yfirlæti til 1946 er þau fluttust til Reykjavíkur í nýtt hús að Blönduhlíð 13, sem við höfðum fest kaup á í sameiningu. Foreldrar mínir, Þorsteinn Hafliðason og Ingibjörg Þorsteinsdóttir, sem Marinó hafði ávallt reynst sem besti sonur, fluttust samtímis frá Eyjum og fengu íbúð í Blönduhlíðinni.<br>

Sjö árum síðar kynntist Marinó góðri og kærleiksríkri konu, Hjördísi Ólafsdóttur Hjartarsonar og Kristínar Benediktsdóttur sem bæði eru fædd og uppalin í Reykjavík og búa að Hraunteigi 58. Hjördís og Marinó gengu í hjónaband 28. janúar 1956. Hjördís hafði áður verið gift Evert Kristni Magnússyni. Hann lést af slysförum 8. júní 1946. Þeirra sonur er Evert bakarameistari á Húsavík, kvæntur Sigríði Héðinsdóttur og eiga þau eitt barn. Hjördís og Marinó eignuðust eina dóttur, Valgerði, sem er gift Valdimar Guðmundssyni tæknifræðingi. Þau eiga eina dóttur, sem skírð var 12. júní s.l. og hlaut nafnið Hjördís. Daginn eftir 13. júní, var Marinó fluttur fárveikur á sjúkrahús og átti þaðan ekki afturkvæmt.<br>

'''Hafsteinn Þorsteinsson.'''<br>

'''Erlendur Jónsson''' <br>

'''frá Ólafshúsum.'''<br>

Erlendur Jónsson var fæddur í Vestmannaeyjum 9. október 1908, sonur Jóns Bergs Jónssonar útvegsbónda í Ólafshúsum og síðari konu hans Jórunnar Erlendsdóttur frá Skíðbakka í Landeyjum. Jón Bergur var mikill sjósóknari og formaður með áraskip. Eftir að vélbátaöldin hófst í Vestmannaeyjum var hann í 14 vertíðir formaður með mótorbáta og átti m.a. hlut í bátunum Geysi og Karli. Ólafshús voru ein Álseyjarjarða og öll jarðarhlunnindi á Heimalandi og í úteyjum voru nytjuð til hins ýtrasta, enda heimilið fjölmennt. Erlendur í Ólafshúsum, en svo var hann jafnan nefndur, ólst því frá blautu barnsbeini upp við iðandi og margslungið líf á heimili útvegsmanns og jarðarbónda. Þar snerist lífið um fisk og gjafir landsins í bjargi og á velli og strax á unga aldri tók Erlendur þátt í fjölbreyttum störfum — sjósókn, búskap og fjallaferðum, sem voru meginþættir lífsbaráttunnar í Vestmannaeyjum fyrr á tíð. Þetta var svipmikið líf og veitti fólki lífsfyllingu og ánægju og Erlendur var alla tíð þessu lífi samofinn.<br>

Hann var ekki gamall, þegar hann færði föður sínum í sandinn, sem svo var lengi nefnt í Vestmannaeyjum, er börn færðu sjómönnum hressingu á bryggjurnar, þegar mótorbátarnir komu að landi. Erlendur byrjaði sjómennsku 18 ára gamall með Stefáni heitnum Guðlaugssyni í Gerði. Það segir sína sögu um lífshætti og venjur, að í vertíðarbyrjun flutti hann þann stutta spöl, sem var á milli Ólafshúsa og Gerðis og svaf ásamt öðrum vertíðar- og sjómönnum á Halkíon á austur-loftinu í Gerði.<br>

Erlendur í Ólafshúsum var sérstaklega barngóður maður og greiðvikinn. Hann var kvæntur Ólafíu Bjarnadóttur frá Túni í Vestmannaeyjum. Þau hjón voru samhent, bæði gestrisin og veitandi. Heimilið í Ólafshúsum stóð öllum opið. ekki síst börnum úr nágrenninu. Þau eignuðust eina dóttur, Bjarneyju Sigurlínu, sem gift er Gísla Grímssyni vélstjóra, og ólu upp sem sitt barn Victor Þór Úraníusson. sem kvæntur er Huldu Jensdóttur.<br>

Árið 1959 var Bjarmi seldur og hætti Elli þá á sjónum. Hann hafði þá róið í 34 vetrarvertíðir. Erlendur varð eftir þetta verkstjóri við saltfiskverkun í Vinnslustöð Vestmannaeyja og vann síðan við það fyrirtæki fram á s.l. haust, þegar hann kenndi þess sjúkdóms, sem lagði hann að velli, en Erlendur andaðist í Sjúkrahúsi Vestmannaeyna 23. febrúar s.l.<br>

'''Guðjón Ármann Eyjólfsson.'''<br>

'''Bóas Valdórsson'''<br>

Bóas kom fyrst til Eyja á vetrarvertíð 1931 og réðst sjómaður á mb. Glað VE 270, sem ég undirritaður var þá formaður með. Guðlaugur Brynjólfsson frá Odda, þá búandi í Höfða við Hásteinsveg, síðar á Lundi, var eigandi bátsins og var Bóas til heimilis hjá þeim hjónum Valgerði og Guðlaugi þessa vertíð og þær næstu fimm, sem hann átti eftir að vera með mér á Glað.<br>

Bóas var með mér sjö vetrarvertíðar; sex á mb. Glað og eina á færeysku netaskútunni Polo. Vertíðina 1938 var hann á mb. Þorgeir goða með Ólafi Ísleifssyni.<br>

'''Runólfur Runólfsson'''<br>

Runólfur Runólfsson fyrrverandi vélstjóri og skipstjóri lengst af búsettur í Bræðratungu, og síðustu árin á Dverghamri 1. andaðist 4. júní 1983 á 84. aldursári, og var jarðaður frá Landakirkju 11. sama mánaðar.<br>

Árið 1920 fluttist Runólfur frá Stokkseyri með foreldrum sínum til Vestmannaeyja, en áður hafði hann verið sjómaður vertíðirnar 1918 og 1919 á vélbatnum Kristbjörgu með mági sínum Þórarni Guðmundssyni formanni á Jaðri og var vélstjóri á bátnum seinni vertíðina. 1921 var Runólfur a vélbátnum Njáli, en honum stýrði þá Bryngeir Torfason frá Stokkseyri. En 1923 hóf hann sjómennsku á happaskipinu Halkíon. Var formaður Stefán Guðlaugsson í Gerði, kunnur og farsæll Eyjasjómaður. Gerðist Runólfur strax meðeigandi í Halkíon og var alltaf vélstjóri á honum og skipstjóri um skeið í forföllum Stefáns, sem var í nokkur ár heilsubilaður. Á sumrin var hann alllengi vélstjóri á dýpkunarskipi í Vestmannaeyjahöfn. Sjómennskunni hætti Runólfur eftir 32 ára veru á Halkíon 1955 og gerðist vélstjóri í Vinnslustöð Vestmannaeyja, og hélt því starfi fram yfir áttrætt.<br>

Hinn 11. október 1924 kvæntist Runólfur glæsilegri stúlku, Unni Þorsteinsdóttur frá Laufási í Eyjum. Voru foreldrar hennar hinn kunni formaður, útgerðarmaður og rithöfundur Þorsteinn Jónsson í Laufási og kona hans Elínborg Gísladóttir verslunarstjóra Engilbertssonar. Þóttu þessi ungu hjón vel samvalin sakir glæsimennsku og myndarskapar. Var heimili þeirra jafnan í fremstu röð. Eftir 23 ára sambúð við konu sina varð Runólfur að þola þá þungu raun að missa hana frá hinu stóra heimili, en þeim hjónum varð sjö barna auðið. Voru þrjú eða fjögur ófermd þegar móðir þeirra dó 16. mars 1947. Eftir lát konu sinnar hélt Runólfur um nokkurra ára skeið heimili með börnum sínum og hafði ráðskonu, en þegar þau voru farin úr föðurhúsum varð hann einbúi og hafði þá nokkurn stuðning frá Jóni syni sínum og konu hans, sem bjuggu í næsta nágrenni.<br>

Eins og áður er getið voru börn þeirra hjóna sjö. Eru þau öll á lífi og hið mesta manndómsfólk. Öll eru þau systkin gift, hafa eignast börn og stofnað góð heimili. Systkinin eru þessi í réttri aldursröð: Jón vélsmiður, starfar við Áburðarverksmiðjuna í Gufunesi, kvæntur Ágústu Björnsdóttur frá Pétursborg í Vestmannaeyjum. Sigrún húsfrú á Selfossi, gift Ágústi Jóhannssyni frá Teigi í Fljótshlíð. Þorsteinn trésmiður í Hafnarfirði, kvæntur Dóru Ingólfsdóttur úr Kópavogi. Ragnar trésmiður, kvæntur Gertrud Johannessen frá Færeyjum. Hörður vélstjóri í Fiskiðju Vestmannaeyja, kvæntur Kristínu Baldvinsdóttur úr Vestmannaeyjum. Ástþór byggingarmeistari í Reykjavík, kvæntur Guðrúnu Guðmundsdóttur frá Egilsstöðum í Ölfusi. Runólfur verkstjóri í Hafnarfirði, kvæntur Kristínu Sigurðardóttur frá Vestmannaeyjum.<br>

'''Ragnar Þorvaldsson.'''<br>

'''Eygló Einarsdóttir.'''<br>

Eygló fæddist í Vestmannaeyjum, dóttir hjónanna Guðrúnar Eyjólfsdóttur og Einars Ingvarssonar. Börn þeirra Guðrúnar og Einars voru tvö, Eygló, sem var eldri, og Ástþór vörubílstjóri hér í bæ. Ég er ekki svo ættfróð, að ég geti rakið ættir Eyglóar, en ég veit þó að hún var komin af mjög traustu og góðu fólki í báðar ættir. Sjálf bar hún þess ljósan vott að hún var prýdd goðum eiginleikum og hafði hlotið mjög gott uppeldi í föðurhúsum.<br>

Æskuárin liðu áhyggjulaus og ljúf, við leiki og störf, í hópi góðra vina og félaga. Eygló starfaði mikið og keppti í handbolta fyrir íþróttafélagið Tý, á sínum yngri árum og var virkur félagi alla tíð síðan. Hún unni Vestmannaeyjum, byggð og sögu eyjanna, og vildi veg eyjanna sem mestan. Hún fylgdist af áhuga með allri framþróun og uppbyggingu, sem hér hefur átt sér stað síðustu áratugi.<br>

Árið 1951 urðu þáttaskil í lífi Eyglóar. Hinn 10. október giftist hún Steingrími Arnar, myndar- og mannkostamanni. Steingrímur stundaði á þeim árum sjómennsku héðan frá Eyjum, en eftir að hann hætti á sjónum kenndi hann í nokkur ár við Stýrimannaskólann í Vestmannaeyjum. Auk þess hlóðust á hann fjölmörg trúnaðarstörf, bæði fyrir sjómannastéttina og önnur félagasamtök. Hann var ritstjóri Sjómannadagsblaðs Vestmannaeyja í tvö ár og fórst það mjög vel úr hendi, eins og raunar öll störf sem honum var trúað fyrir. Árið 1966 gerðist Steingrímur flugvallarstjóri við Vestmannaeyjaflugvöll og gegndi því starfi til dauðadags. Hann andaðist um aldur fram 20. maí 1980.

Börn þeirra hjóna eru fjögur: Einar, flugumferðarstjóri, Pétur, kvæntur Guðbjörgu Sigurgeirsdóttur, eiga þau einn son, Arnar Gunnar, sem stundar nám í Vélskóla íslands og Guðrúnu, nemanda í framhaldsskóla.<br>

Eygló starfaði í Kvenfélagi Landakirkju í mörg ár. Henni þótti vænt um kirkjuna sína og trúði á þann boðskap sem þar er fluttur. Ég kynntist Eygló þegar við störfuðum saman í stjórn Slysavarnadeildarinnar Eykyndils. Þar var hún í stjórn í 14 ár. Samstarfið við hana var bæði þægilegt og skemmtilegt því að hún var mjög dugleg og áhugasöm um málefni Slysavarnafélags Íslands. Hún var kát í góðra vina hópi, trygg og vinamörg.<br>

'''Sigríður Björnsdóttir.'''<br>

'''Jónatan Brynjúlfsson'''<br>

Jónatan Brynjúlfsson fæddist í Vestmannaeyjum þann 11. mars 1954. Hann var sonur hjónanna Brynjúlfs Jónatanssonar og Lilju Þorleifsdóttur. Hann var fjórði í röðinni af sjö systkinum. Hann ólst upp í Vestmannaeyjum og lærði rafvirkjun hjá föður sínum og starfaði við þá iðn til dauðadags.<br>