„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1958/ Auðæfi hafsins“: Munur á milli breytinga

<big><center>[[Baldur Johnsen|BALDUR JOHNSEN]] HÉRAÐSLÆKNIR</center></big><br>

   

<center>1.</center><br>

Hið merkilega efni 'bróm' finnst hvergi nema í sjó eða fornum sjávarmyndunum. Efni þetta er notað á ótalmörgum sviðum efnaiðnaðarins, svo sem í litarefni, Ijósmyndapappír, handslökkvitæki og til að framleiða fyrsta flokks bifreiðabenzín, og síðast en ekki sízt er það aðalefnið í hinu fræga taugameðali Mixtura nervina.<br>

Eitt elzta brómsambandið sem þekkist er purpuralitur, sem hinir fornu sjósóknarar Fönikíumenn notuðu og unnu úr sæsnígli nokkrum.<br>

<center>5.</center><br>

Eitt af merkustu efnum sjávarins er joð, sótthreinsunarefnið, sem hvert mannsbarn þekkir. Þó er ómögulegt að ná því beint úr sjó, með venjulegum aðferðum efnaverksmiðjanna, en samt finnst það í nær öllum sjávarplöntum og dýrum.<br>

Fyrir um það bil 230 miljónum ára gekk langt hitatímabil og þurrka yfir jörðina, og myndaðist þá stærðar innhaf yfir mestum hluta Evrópu, en það þakti hluta af núverandi Bretlandi, Frakklandi, Þýzkalandi og PóIIandi. Smásaman þornaði þetta haf upp og skildi eftir geysileg saltlög og aðra enn dýrmætari málma í jörð, sem allt frá því á 17. öld hafa verið undirstaða námugraftar og iðnaðar þessarra landa. Og þegar á 13. öld voru saltpækilsbrunnar þekktir í Suður-Þýzkalandi og Austurríki, en síðan mynduðust í kringum slíkar lindir hinir frægu baðstaðir og heilsubrunnar þessara héraða. Mönnum var að vísu mikil ráðgáta tilvera slíkra saltbrunna svo langt frá sjó, því að þá datt engum í hug að tengja þá við fornt uppþornað haf.<br>

En lindir þessar hafa vafalaust reynzt hinir beztu heilsubrunnar Mið-Evrópumönnum, sem bjuggu svo langt frá sjó, en þó engu meiri heilsulindir en sjórinn er þeim sem hann vilja nota til baða, að ég ekki tali um gott pækilbað, búið til í baðkerinu heima, með vænum skammti af grófsalti, segjum 1—2 kg. í baðvatnið.<br>

<center>6.</center><br>

Enn er eftir að telja það allra ævintýralegasta við sjávarleifarnar, en það er jarðolían. Þó er enn ekki vitað til fulls, hvernig myndun hennar hefur fariðfram. En talið er víst, að ofan sé mynduð úr Ieifum sjávardýra, sem lifað hafa á grunnu vatni og fallið til botns þegar þau dóu, en þar hafa og komið við sögu ýmsar umbyltingar og geysiþung jarðlög hlaðizt ofan á dýra- og jurtaleifarnar.<br>