„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2006/Þórunn Sveinsdóttir, skip og nafn“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 3: Lína 3:
<big><big><big><center>'''Þórunn Sveinsdóttir'''</center></big></big></big><br>
<big><big><big><center>'''Þórunn Sveinsdóttir'''</center></big></big></big><br>
<big><big><big><center>- '''Skip og nafn''' -</center></big></big></big><br><br>
<big><big><big><center>- '''Skip og nafn''' -</center></big></big></big><br><br>
Vélskipið Þórunn Sveinsdóttir VE 401, með skipaskrárnúmerið 1135, var smíðuð í Stálvík hf. við Arnarvog í Garðabæ árið 1970. Hún er 105 brúttólestir með 650 hestafla MVM-dísilvél og kom til Vestmannaeyja 20. febrúar 1971. Eigandi skipsins var Ós hf, fjölskyldufyrirtæki [[Óskar Matthíasson|Óskars heitins Matthíassonar]] skipstjóra og útgerðarmanns (f. 22. mars 1921, d. 21. des. 1992).br>
Vélskipið Þórunn Sveinsdóttir VE 401, með skipaskrárnúmerið 1135, var smíðuð í Stálvík hf. við Arnarvog í Garðabæ árið 1970. Hún er 105 brúttólestir með 650 hestafla MVM-dísilvél og kom til Vestmannaeyja 20. febrúar 1971. Eigandi skipsins var Ós hf, fjölskyldufyrirtæki [[Óskar Matthíasson|Óskars heitins Matthíassonar]] skipstjóra og útgerðarmanns (f. 22. mars 1921, d. 21. des. 1992).<br>
Þetta skip átti eftir að verða þekkt gæfu- og aflaskip undir öruggri stjórn [[Sigurjón Óskarsson|Sigurjóns Óskarssonar]] skipstjóra og útgerðarmanns. Það er staðreynd að sumum skipum og skipsnöfnum fylgir gæfa og öðrum ekki, þó að auðvitað ráði þar miklu að skip sé vel mannað, með vönum og traustum skipverjum og með skipstjórn fari duglegur og góður sjómaður.<br>
Þetta skip átti eftir að verða þekkt gæfu- og aflaskip undir öruggri stjórn [[Sigurjón Óskarsson|Sigurjóns Óskarssonar]] skipstjóra og útgerðarmanns. Það er staðreynd að sumum skipum og skipsnöfnum fylgir gæfa og öðrum ekki, þó að auðvitað ráði þar miklu að skip sé vel mannað, með vönum og traustum skipverjum og með skipstjórn fari duglegur og góður sjómaður.<br>
Móðir Óskars Matthíassonar hét [[Þórunn Sveinsdóttir]]. Hann hefur haft trú á að gifta fylgdi nafni móður sinnar og þess vegna skírt þetta nýja skip eftir henni. Þegar skipinu var gefið nafn hinn 11. des. árið 1970 var keypt kampavínsflaska sem hengd var í band til að brjóta hana á stefni skipsins eins og venja er við þess háttar athafnir. Þórunn, dóttir þeirra hjóna [[Þóra Sigurjónsdóttir|Þóru Sigurjónsdóttur]] og Óskars Matthíassonar, fékk þann heiður að skíra skipið og við sjósetningu þess fór hún með eftirfarandi texta:<br>
Móðir Óskars Matthíassonar hét [[Þórunn Sveinsdóttir]]. Hann hefur haft trú á að gifta fylgdi nafni móður sinnar og þess vegna skírt þetta nýja skip eftir henni. Þegar skipinu var gefið nafn hinn 11. des. árið 1970 var keypt kampavínsflaska sem hengd var í band til að brjóta hana á stefni skipsins eins og venja er við þess háttar athafnir. Þórunn, dóttir þeirra hjóna [[Þóra Sigurjónsdóttir|Þóru Sigurjónsdóttur]] og Óskars Matthíassonar, fékk þann heiður að skíra skipið og við sjósetningu þess fór hún með eftirfarandi texta:<br>
„''Signi þig sól, skip framtíðarlands, morgungeislum guðs. Verndi föng og fjöl giftuvættur Fróns, og blessi þig í dag og alla daga.<br>
„''Signi þig sól, skip framtíðarlands, morgungeislum guðs. Verndi föng og fjöl giftuvættur Fróns, og blessi þig í dag og alla daga.<br>
''Um leið og þú kyssir Ægi konung skal nafn þitt nefnt í heyranda hljóði. Þórunn Sveinsdóttir skalt þú heita. Sú gifta, sem nöfnu þinni fylgdi, fylgi þér. Þeir menn, sem við þig starfa, hljóti heill og hamingju og njóti verndar Drottins, landi og lýð til heilla. Drottinn veri með þér alla tíð.''“<br>
''Um leið og þú kyssir Ægi konung skal nafn þitt nefnt í heyranda hljóði. Þórunn Sveinsdóttir skalt þú heita. Sú gifta, sem nöfnu þinni fylgdi, fylgi þér. Þeir menn, sem við þig starfa, hljóti heill og hamingju og njóti verndar Drottins, landi og lýð til heilla. Drottinn veri með þér alla tíð.''“<br><br>
Eftir þessi orð fleygði Þórunn flöskunni í stefnið en flaskan brotnaði ekki heldur skall utan í kinnunginn og kom í bandinu óbrotin til baka. Sigurjón Óskarsson, bróðir hennar, var fljótur að hugsa, greip flöskuna á lofti, en hugurinn var svo mikill að klára málið að í stað þess að láta Þórunni hafa flöskuna aftur þeytti hann henni sjálfur af afli í stefnið svo að hún mölbrotnaði og kampavínið freyddi á stefninu. Óskar hafði keypt svo dýrt og gott kampavín til þessarar athafnar, og í svo þykkri flösku, að hún brotnaði ekki í fyrstu tilraun.<br>
Eftir þessi orð fleygði Þórunn flöskunni í stefnið en flaskan brotnaði ekki heldur skall utan í kinnunginn og kom í bandinu óbrotin til baka. Sigurjón Óskarsson, bróðir hennar, var fljótur að hugsa, greip flöskuna á lofti, en hugurinn var svo mikill að klára málið að í stað þess að láta Þórunni hafa flöskuna aftur þeytti hann henni sjálfur af afli í stefnið svo að hún mölbrotnaði og kampavínið freyddi á stefninu. Óskar hafði keypt svo dýrt og gott kampavín til þessarar athafnar, og í svo þykkri flösku, að hún brotnaði ekki í fyrstu tilraun.<br>
Fyrstu vertíðina var Óskar Matthíasson sjálfur skipstjóri á Þórunni Sveinsdóttur. Hann var kunnur skipstjóri og átti farsælan skipstjórnarferil að baki á nokkrum bátum hér í Eyjum. Má þar nefna [[Nanna VE 300|Nönnu VE 300]], [[Leó VE 294]] og [[Leó VE 400]] en á því skipi varð hann aflakóngur þrjár vertiðir. Óskar var einn af þeim skipstjórum sem gat státað af slysalausum skipstjóraferli þótt hann hafi alltaf sótt sjóinn stíft.<br>
Fyrstu vertíðina var Óskar Matthíasson sjálfur skipstjóri á Þórunni Sveinsdóttur. Hann var kunnur skipstjóri og átti farsælan skipstjórnarferil að baki á nokkrum bátum hér í Eyjum. Má þar nefna [[Nanna VE 300|Nönnu VE 300]], [[Leó VE 294]] og [[Leó VE 400]] en á því skipi varð hann aflakóngur þrjár vertiðir. Óskar var einn af þeim skipstjórum sem gat státað af slysalausum skipstjóraferli þótt hann hafi alltaf sótt sjóinn stíft.<br>
Lína 22: Lína 22:
1987: aflaði 1480 tonn;<br>
1987: aflaði 1480 tonn;<br>
var aflahæstur vertíðarbáta yfir landið;<br>
var aflahæstur vertíðarbáta yfir landið;<br>
1989: aflaði 1917 tonn; aflamet yfír landið<br>
1989: aflaði 1917 tonn; aflamet yfír landið og Íslandsmet í afla á vetrarvertíð.<br>
og Íslandsmet í afla á vetrarvertíð.<br>
Á þessum ellefu vertíðum fiskaði hann samtals 12.547 tonn.<br>
Á þessum ellefu vertíðum fiskaði hann samtals 12.547 tonn.<br>
Af þessari upptalningu sést að hér er ekki um neinn meðalfiskimann að ræða heldur aflakóng í orðsins fyllstu merkingu. Það verður að hafa í huga
Af þessari upptalningu sést að hér er ekki um neinn meðalfiskimann að ræða heldur aflakóng í orðsins fyllstu merkingu. Það verður að hafa í huga
Lína 32: Lína 31:
Mánudaginn 24. maí 1982 varð eldur laus í Jóhönnu Magnúsdóttur RE 74 þar sem báturinn var að humarveiðum í Skeiðarárdýpi. Urðu skipverjar að yfirgefa skipið og fara í gúmmíbjörgunarbát en á þessum miðum var þá austan 6-7 vindstig og talsverður sjór. Um klukkustund eftir að þeir yfirgáfu bátinn var Þórunn Sveinsdóttir komin á staðinn og bjargaði áhöfninni og sigldi með hana til Vestmannaeyja.<br>
Mánudaginn 24. maí 1982 varð eldur laus í Jóhönnu Magnúsdóttur RE 74 þar sem báturinn var að humarveiðum í Skeiðarárdýpi. Urðu skipverjar að yfirgefa skipið og fara í gúmmíbjörgunarbát en á þessum miðum var þá austan 6-7 vindstig og talsverður sjór. Um klukkustund eftir að þeir yfirgáfu bátinn var Þórunn Sveinsdóttir komin á staðinn og bjargaði áhöfninni og sigldi með hana til Vestmannaeyja.<br>
Þann 7. mars 1989 var vélbáturinn Nanna VE 294 að togveiðum skammt suður undan Reynisdröngum við Vík í Mýrdal í slæmu veðri.
Þann 7. mars 1989 var vélbáturinn Nanna VE 294 að togveiðum skammt suður undan Reynisdröngum við Vík í Mýrdal í slæmu veðri.
Sjór komst inn um toglúgur aftan á skipinu með þeim afleiðingum að Nanna VE sökk á skömmum tíma og sjö skipverjar, sem á skipinu voru, komust í gúmmíbjörgunarbát. Skipstjóri gat sent út neyðarkall og klukkustund síðar var Þórunn Sveinsdóttir VE 401 komin á staðinn og bjargaði áhöfn Nönnu og sigldi með hana til Vestmannaeyja. Skipstjóri á Nönnu VE 294 var Leó Óskarsson, bróðir Sigurjóns.<br>
Sjór komst inn um toglúgur aftan á skipinu með þeim afleiðingum að Nanna VE sökk á skömmum tíma og sjö skipverjar, sem á skipinu voru, komust í gúmmíbjörgunarbát. Skipstjóri gat sent út neyðarkall og klukkustund síðar var Þórunn Sveinsdóttir VE 401 komin á staðinn og bjargaði áhöfn Nönnu og sigldi með hana til Vestmannaeyja. Skipstjóri á Nönnu VE 294 var [[Leó Óskarsson]], bróðir Sigurjóns.<br>
Þess skal getið að þessi aflamet og bjarganir voru unnin á þá Þórunni Sveinsdóttur sem smíðuð var í Stálvík við Arnarvog 1970. Það skip var síðan selt 1991.<br>
Þess skal getið að þessi aflamet og bjarganir voru unnin á þá Þórunni Sveinsdóttur sem smíðuð var í Stálvík við Arnarvog 1970. Það skip var síðan selt 1991.<br>
Árið 1991 var nýtt skip afhent Ós hf. frá Slippstöðinni á Akureyri. Fékk það skip, sem er skuttogari, nafnið Þórunn Sveinsdóttir VE 401. Þórunn Óskarsdóttir gaf því skipi nafn eins og því fyrra. Hinni nýju Þórunni Sveinsdóttur VE 401 hefur einnig fylgt gæfa og það hefur fiskast vel á það enda úrvals mannskapur þar um borð.<br>
Árið 1991 var nýtt skip afhent Ós hf. frá Slippstöðinni á Akureyri. Fékk það skip, sem er skuttogari, nafnið Þórunn Sveinsdóttir VE 401. Þórunn Óskarsdóttir gaf því skipi nafn eins og því fyrra. Hinni nýju Þórunni Sveinsdóttur VE 401 hefur einnig fylgt gæfa og það hefur fiskast vel á það enda úrvals mannskapur þar um borð.<br>
Lína 51: Lína 50:
„Bátur með 5 mönnum talinn af.
„Bátur með 5 mönnum talinn af.
(Einkaskeyti til Morgunblaðsins). Vestmannaeyjum í gær.<br>
(Einkaskeyti til Morgunblaðsins). Vestmannaeyjum í gær.<br>
Í gærmorgun (öllu heldur í fyrrinótt) réru flestir bátar hjeðan. Veður var þá dágott, austan kaldi. Veðurspáin kvöldið áður sagði verða mundu hæga SV átt um nóttina, en vaxandi SA átt þegar fram á daginn kæmi. Bátarnir réru allir skamt austur fyrir Eyjar. Voru sumir nýbyrjaðir að leggja línu er hann brast á með austanofviðri. Var þetta um kl. 8 um morguninn. Sneru þá allir heimleiðis undireins. En svo var illt í sjó og veður mikið, að þeir fyrstu náðu ekki höfn fyrr en um hádegi. Voru þeir svo smám saman að tínast inn þangað til kl. að ganga 8 í gærkvöldi, en þá vantaði þó einn bátinn „Ara“, eign Árna Sigfússonar og Ólafs Auðunssonar. Voru á honum 5 menn. Hinir bátarnir vissu ekkert um Ara, nema að hann hafi orðið þeim samflota út á mið.<br>
Í gærmorgun (öllu heldur í fyrrinótt) réru flestir bátar hjeðan. Veður var þá dágott, austan kaldi. Veðurspáin kvöldið áður sagði verða mundu hæga SV átt um nóttina, en vaxandi SA átt þegar fram á daginn kæmi. Bátarnir réru allir skamt austur fyrir Eyjar. Voru sumir nýbyrjaðir að leggja línu er hann brast á með austanofviðri. Var þetta um kl. 8 um morguninn. Sneru þá allir heimleiðis undireins. En svo var illt í sjó og veður mikið, að þeir fyrstu náðu ekki höfn fyrr en um hádegi. Voru þeir svo smám saman að tínast inn þangað til að ganga 8 í gærkvöldi, en þá vantaði þó einn bátinn „Ara“, eign Árna Sigfússonar og Ólafs Auðunssonar. Voru á honum 5 menn. Hinir bátarnir vissu ekkert um Ara, nema að hann hafi orðið þeim samflota út á mið.<br>
„[[Hermóður]]“ lá hjer inni í höfn og var að taka vatn o. fl. - því að hann þarf altaf að vera að því að birgja sig upp. Til að byrja með komst hann ekki út úr höfninni og ekki fyrr en kl. 1, er veðrið tók að lægja. Leitaði hann síðan fram á nótt og eins „Hilmir“ sem var á leið til Englands. „Óðinn“ var fyrir austan og var kallað til hans að aðstoða við leitina. Mun hann hafa komið á vettvang um kl. 3 í nótt og hefir verið að leita síðan. En því miður eru litlar líkur til þes[s], að sú leit beri árangur.
„[[Hermóður]]“ lá hjer inni í höfn og var að taka vatn o. fl. - því að hann þarf altaf að vera að því að birgja sig upp. Til að byrja með komst hann ekki út úr höfninni og ekki fyrr en kl. 1, er veðrið tók að lægja. Leitaði hann síðan fram á nótt og eins „Hilmir“ sem var á leið til Englands. „Óðinn“ var fyrir austan og var kallað til hans að aðstoða við leitina. Mun hann hafa komið á vettvang um kl. 3 í nótt og hefir verið að leita síðan. En því miður eru litlar líkur til þess, að sú leit beri árangur.<br>
Veðurhæð var mikil í gærmorgun, en þó bar hitt af hvað vont var í sjó. Gamall og reyndur formaður, sem er á traustum og góðum bát, segist aldrei á æfi sinni hafa beitt í annan eins sjó og í gær, og kvaðst hafa sjeð marga sjói svo, að enginn bátur hefði þolað þá.<br>Formaður á „Ara“ var [[Matthías Gíslason]], búsettur hjer. Annar maður hjeðan Egill Gunnarsson (Gunnlaugsson?). Báðir kvæntir barnamenn. Hinir þrír voru aðkomumenn, Baldvin Kristinsson, vjelarmaður frá Siglufirði, Eiríkur Auðunsson frá Svínhaga á Rangárvöllum og Hans Andrjesson, Færeyingur.<br>
Veðurhæð var mikil í gærmorgun, en þó bar hitt af hvað vont var í sjó. Gamall og reyndur formaður, sem er á traustum og góðum bát, segist aldrei á æfi sinni hafa beitt í annan eins sjó og í gær, og kvaðst hafa sjeð marga sjói svo, að enginn bátur hefði þolað þá.<br>Formaður á „Ara“ var [[Matthías Gíslason]], búsettur hjer. Annar maður hjeðan Egill Gunnarsson (Gunnlaugsson?). Báðir kvæntir barnamenn. Hinir þrír voru aðkomumenn, Baldvin Kristinsson, vjelarmaður frá Siglufirði, Eiríkur Auðunsson frá Svínhaga á Rangárvöllum og Hans Andrjesson, Færeyingur.<br>
Nú er hjer dágott veður, hægur sunnan, snjójel öðru hvoru en mikill snjór [svo!]. Bátar, sem lögðu línur í gær fóru í morgun að leita þeirra.“<br>
Nú er hjer dágott veður, hægur sunnan, snjójel öðru hvoru en mikill snjór [svo!]. Bátar, sem lögðu línur í gær fóru í morgun að leita þeirra.“<br>
Lína 61: Lína 60:
Björn, sonur Sigurðar og Guðbjargar á Hallormstað, sagði Þóru Sigurjónsdóttur löngu síðar að kvöldið sem mótorbátsins Ara VE 235 var saknað hefði Þórunn komið heim til þeirra, en [[Hallormsstaður]] var næsta hús fyrir neðan [[Byggðarendi|Byggðarenda]] við Brekastíg. Faðir hans var háttaður og þau hjón komin í rúmið. Hann var á mb. Skallagrími en hann og aðrir bátar, sem höfðu róið þennan dag, voru komnir að landi, allir nema Ari. Bjössi sagði að hann hefði verið tólf ára þegar þessi atburður átti sér stað og gæti ekki gleymt því þegar Þórunn stóð við fótagaflinn á rúmi þeirra hjóna og spurði Sigurð hvort hann héldi að báturinn kæmi, hvort einhver von væri. Hún bað hann að segja sér alveg eins og hann héldi. Sigurður svaraði því til að hann héldi að það væri engin von til þess að báturinn kæmi að landi, þeir á Ara voru með veiðarfærin við Bjarnarey og stutt að keyra heim. Þennan dag var eitt versta veður sem komið hefur yfir Eyjarnar.<br>
Björn, sonur Sigurðar og Guðbjargar á Hallormstað, sagði Þóru Sigurjónsdóttur löngu síðar að kvöldið sem mótorbátsins Ara VE 235 var saknað hefði Þórunn komið heim til þeirra, en [[Hallormsstaður]] var næsta hús fyrir neðan [[Byggðarendi|Byggðarenda]] við Brekastíg. Faðir hans var háttaður og þau hjón komin í rúmið. Hann var á mb. Skallagrími en hann og aðrir bátar, sem höfðu róið þennan dag, voru komnir að landi, allir nema Ari. Bjössi sagði að hann hefði verið tólf ára þegar þessi atburður átti sér stað og gæti ekki gleymt því þegar Þórunn stóð við fótagaflinn á rúmi þeirra hjóna og spurði Sigurð hvort hann héldi að báturinn kæmi, hvort einhver von væri. Hún bað hann að segja sér alveg eins og hann héldi. Sigurður svaraði því til að hann héldi að það væri engin von til þess að báturinn kæmi að landi, þeir á Ara voru með veiðarfærin við Bjarnarey og stutt að keyra heim. Þennan dag var eitt versta veður sem komið hefur yfir Eyjarnar.<br>
Björn sagði Þóru aðra merkilega sögu:<br>
Björn sagði Þóru aðra merkilega sögu:<br>
Eitt sinn, fyrir mörgum árum, fór Bjössi til Vestmannaeyja, en hann bjó í Reykjavík, og heimsótti Jónu, móður Helgu Ólafsdóttur sem er gift Sigmund Jóhannssyni teiknara. Þau eiga heima á Brekastíg 12, beint á móti Byggðarenda. Jóna sagði honum þá að í janúarbyrjun veturinn 1930, skömmu áður en mótorbáturinn Ari fórst, hafi Þórunn komið yfir götuna til Elínar Vigfúsdóttur, grannkonu sinnar, móður Jónu, með olíustakk sem Matthías átti og bað hana að bæta hann fyrir sig. Þórunn var vel kunnug Elínu enda voru þær báðar frá Eyrarbakka. Elín bætti stakkinn og fór Þórunn með hann heim harla ánægð. Um vorið, eftir að Matthías fórst, fór Þórunn að vaska fisk á [[Tanginn|Tanganum]] hjá [[Gunnar Ólafsson|Gunnari Ólafssyni]]. Hún fer þá eitt sinn nauðsynja sinna niður í Tangafjöru því að þá voru ekki salerni á vinnustöðum. Þegar hún er þarna í fjörunni sér hún sjóstakk í flæðarmálinu sem henni finnst hún kannast við. Hann var með bót á erminni. Hún tók stakkinn og fór með hann heim og sýndi Elínu og spurði hana hvort hún kannaðist við stakkinn. Elín hélt það nú, þetta væri stakkurinn hans Matthíasar sem hún setti á bótina fyrir Þórunni um veturinn. Þórunn geymdi stakkinn í nokkur ár en svo fór hún með hann og skilaði honum aftur í sjóinn. Henni hefur sjálfsagt fundist hann eiga þar heima.<br>
Eitt sinn, fyrir mörgum árum, fór Bjössi til Vestmannaeyja, en hann bjó í Reykjavík, og heimsótti Jónu, móður Helgu Ólafsdóttur sem er gift [[Sigmundur Jóhannsson|Sigmund Jóhannssyni]] teiknara. Þau eiga heima á Brekastíg 12, beint á móti Byggðarenda. Jóna sagði honum þá að í janúarbyrjun veturinn 1930, skömmu áður en mótorbáturinn Ari fórst, hafi Þórunn komið yfir götuna til Elínar Vigfúsdóttur, grannkonu sinnar, móður Jónu, með olíustakk sem Matthías átti og bað hana að bæta hann fyrir sig. Þórunn var vel kunnug Elínu enda voru þær báðar frá Eyrarbakka. Elín bætti stakkinn og fór Þórunn með hann heim harla ánægð. Um vorið, eftir að Matthías fórst, fór Þórunn að vaska fisk á [[Tanginn|Tanganum]] hjá [[Gunnar Ólafsson|Gunnari Ólafssyni]]. Hún fer þá eitt sinn nauðsynja sinna niður í Tangafjöru því að þá voru ekki salerni á vinnustöðum. Þegar hún er þarna í fjörunni sér hún sjóstakk í flæðarmálinu sem henni finnst hún kannast við. Hann var með bót á erminni. Hún tók stakkinn og fór með hann heim og sýndi Elínu og spurði hana hvort hún kannaðist við stakkinn. Elín hélt það nú, þetta væri stakkurinn hans Matthíasar sem hún setti á bótina fyrir Þórunni um veturinn. Þórunn geymdi stakkinn í nokkur ár en svo fór hún með hann og skilaði honum aftur í sjóinn. Henni hefur sjálfsagt fundist hann eiga þar heima.<br>
Þegar slysið átti sér stað höfðu þau Þórunn og Matthías búið saman í 14 ár. Hann var 37 ára en hún 36 ára. Börn þeirra fimm voru á aldrinum 4 til 14 ára. Það voru því erfiðir tímar fram undan hjá Þórunni Sveinsdóttur, hún var nú ein með börn sín og ekki var auðvelt að fara frá þeim til útivinnu.<br>
Þegar slysið átti sér stað höfðu þau Þórunn og Matthías búið saman í 14 ár. Hann var 37 ára en hún 36 ára. Börn þeirra fimm voru á aldrinum 4 til 14 ára. Það voru því erfiðir tímar fram undan hjá Þórunni Sveinsdóttur, hún var nú ein með börn sín og ekki var auðvelt að fara frá þeim til útivinnu.<br>
Þórunn fékk styrk eftir slysið og notaði hann, þótt ekki væri hann stór, til að stækka [[Byggðarendi|Byggðarenda]] um helming til vesturs. Húsið var lítið, á norðurhlið var útidyrahurðin og einn gluggi sem var á eldhúsi. Við stækkunina bættist gluggi við norðurhliðina þar sem var svefnherbergi. Húsið er enn óbreytt frá þessum tíma og má þá sjá að það hefur ekki verið stórt fyrir stækkunina.<br>
Þórunn fékk styrk eftir slysið og notaði hann, þótt ekki væri hann stór, til að stækka [[Byggðarendi|Byggðarenda]] um helming til vesturs. Húsið var lítið, á norðurhlið var útidyrahurðin og einn gluggi sem var á eldhúsi. Við stækkunina bættist gluggi við norðurhliðina þar sem var svefnherbergi. Húsið er enn óbreytt frá þessum tíma og má þá sjá að það hefur ekki verið stórt fyrir stækkunina.<br>
Lína 69: Lína 68:
Á þessum erfiðleikatímum hjá Þórunni reyndi hún margvíslega hjálpsemi hjá fólki. Árni í [[Garðsauki|Garðsauka]] bauð t.d. Óskari Matt að borða hjá sér og gerði hann það í einhvern tíma, en síðan vildi hann auðvitað vera hjá móður sinni. Ingólfur var sendur á Eyrarbakka um tíma þar sem hann var hjá ömmu sinni og afa en þau bjuggu þá enn á Ósi. Sveinn var tvö ár á Krossi í Austur-Landeyjum og var hann fermdur frá Krosskirkju. Óskar var í sveit á sumrin, var 1931 í Neðridal í Mýrdal en árið 1932 á Tumastöðum í Fljótshlíð hjá Frímanni Ísleifssyni og Mörtu Sigurðardóttir og sumarið 1933 var hann sendur í sveit til Auðuns Auðunssonar og Þorbjargar á Efri-Hól undir Eyjafjöllum. Þá var hann eitt sumar hjá Þorvaldi Símonarsyni og Guðbjörgu Sigurðardóttur í Krosshjáleigu (Tjarnarkoti) í A-Landeyjum. Þegar Óskar var í Krosshjáleigu hitti hann Frímann á Tumastöðum sem spurði Óskar hvort hann vildi koma til sín í orlof. Óskar var fljótur að svara því neitandi enda vissi hann ekki hvað orðið þýddi, hafði aldrei heyrt þetta orð fyrr. Fleiri sögur eru til af Óskari frá þessum erfiðleikaárum.<br><br>
Á þessum erfiðleikatímum hjá Þórunni reyndi hún margvíslega hjálpsemi hjá fólki. Árni í [[Garðsauki|Garðsauka]] bauð t.d. Óskari Matt að borða hjá sér og gerði hann það í einhvern tíma, en síðan vildi hann auðvitað vera hjá móður sinni. Ingólfur var sendur á Eyrarbakka um tíma þar sem hann var hjá ömmu sinni og afa en þau bjuggu þá enn á Ósi. Sveinn var tvö ár á Krossi í Austur-Landeyjum og var hann fermdur frá Krosskirkju. Óskar var í sveit á sumrin, var 1931 í Neðridal í Mýrdal en árið 1932 á Tumastöðum í Fljótshlíð hjá Frímanni Ísleifssyni og Mörtu Sigurðardóttir og sumarið 1933 var hann sendur í sveit til Auðuns Auðunssonar og Þorbjargar á Efri-Hól undir Eyjafjöllum. Þá var hann eitt sumar hjá Þorvaldi Símonarsyni og Guðbjörgu Sigurðardóttur í Krosshjáleigu (Tjarnarkoti) í A-Landeyjum. Þegar Óskar var í Krosshjáleigu hitti hann Frímann á Tumastöðum sem spurði Óskar hvort hann vildi koma til sín í orlof. Óskar var fljótur að svara því neitandi enda vissi hann ekki hvað orðið þýddi, hafði aldrei heyrt þetta orð fyrr. Fleiri sögur eru til af Óskari frá þessum erfiðleikaárum.<br><br>
'''Að bjarga sér'''<br>
'''Að bjarga sér'''<br>
Á veturna, þegar skólinn var búinn á daginn, fór Óskar niður á bryggju til að tína lifur. Á þessum árum var ekki gert að fiskinum úti á sjó eins og síðar varð algengt heldur var öllum fiski landað óaðgerðum. Þegar bátarnir voru að landa þrýstist oft lifur út úr belgnum á fiskinum og lá eftir á bryggjunni eða rann í sjóinn. Þá var vinsælt hjá mörgum peyjum í Eyjum að hirða upp lifrina af bryggjunni eða krækja hana upp úr sjónum og setja hana í fötur og selja. Kennarar drengjanna voru ekki hrifnir af þessu háttarlagi, sérstaklega ekki ef þeir komu í skólann angandi af lifrarstækju.<br<
Á veturna, þegar skólinn var búinn á daginn, fór Óskar niður á bryggju til að tína lifur. Á þessum árum var ekki gert að fiskinum úti á sjó eins og síðar varð algengt heldur var öllum fiski landað óaðgerðum. Þegar bátarnir voru að landa þrýstist oft lifur út úr belgnum á fiskinum og lá eftir á bryggjunni eða rann í sjóinn. Þá var vinsælt hjá mörgum peyjum í Eyjum að hirða upp lifrina af bryggjunni eða krækja hana upp úr sjónum og setja hana í fötur og selja. Kennarar drengjanna voru ekki hrifnir af þessu háttarlagi, sérstaklega ekki ef þeir komu í skólann angandi af lifrarstækju.<br>
Ymsar skemmtilegar sögur hafa spunnist af lifrartínslunni. [[Magnús Bjarnason]] (Muggur) frá [[Garðshorn|Garðshorni]] sagði Þóru eftirfarandi sögu sem hann hafði eftir Ástu í Garðshorni, móður sinni:<br>
Ymsar skemmtilegar sögur hafa spunnist af lifrartínslunni. [[Magnús Bjarnason]] (Muggur) frá [[Garðshorn|Garðshorni]] sagði Þóru eftirfarandi sögu sem hann hafði eftir Ástu í Garðshorni, móður sinni:<br>
„Einn dag er Ásta að ganga upp Heimagötu en Óskar, sem þá var smápatti, að labba heim til sín að Vallarnesi, næsta húsi við Garðshorn. Tóku þau tal saman. Óskar var grútskítugur, búinn að óhreinka fötin sín og það var vond lykt af honum. Ásta spyr hann: Hvað varst þú eiginlega að gera, drengur? Ég var niður á bryggju að tína lifur, svaraði Óskar. Hann var með höndina í vasanum og lét glamra í peningunum. Ásta spyr hann þá hvað hann ætli að gera við þessa peninga sem hann sé með í vasanum. Ég ætla að kaupa inniskó og gefa henni mömmu minni.“<br>
„Einn dag er Ásta að ganga upp Heimagötu en Óskar, sem þá var smápatti, að labba heim til sín að Vallarnesi, næsta húsi við Garðshorn. Tóku þau tal saman. Óskar var grútskítugur, búinn að óhreinka fötin sín og það var vond lykt af honum. Ásta spyr hann: Hvað varst þú eiginlega að gera, drengur? Ég var niður á bryggju að tína lifur, svaraði Óskar. Hann var með höndina í vasanum og lét glamra í peningunum. Ásta spyr hann þá hvað hann ætli að gera við þessa peninga sem hann sé með í vasanum. Ég ætla að kaupa inniskó og gefa henni mömmu minni.“<br>
Lína 77: Lína 76:
Gísli, sonur Þórunnar, var aðeins 8 ára er hann lést í sviplegu bílslysi í Reykjavík 27. maí 1933. Hann var, þegar þetta gerðist, hjá föðurömmu sinni, Jónínu M. Þórðardóttur sem bjó að Bergstaðarstræti 30, neðstu hæð (jarðhæð). Atvik voru þau að Sveinn, bróðir Gísla, hafði verið í sveit hjá bónda á Krossi í A-Landeyjum sem Björn hét og var hann að flytja búferlum þetta vor að Horni í Skorradal. Ætlaði Sveinn að fylgja honum þangað. Seinna fluttist Björn norður í Eyjafjörð og gerðist kennari þar. Svein langaði að hitta bróður sinn í Reykjavík og varð úr að þeir komu við í Bergstaðastrætinu á leiðinni vestur svo að bræðurnir gætu hist. Má nærri geta að þar urðu fagnaðarfundir. Gísla var gefinn peningur. Þegar bíllinn er að fara af stað missir hann peninginn og ætlar að ná honum upp en verður þá undir bílnum sem var með búslóðina. Hann dó samstundis. Sveinn, bróðir Gísla, hefur því verið áhorfandi að þessu hræðilega slysi. Þetta voru vitaskuld þungbærar fréttir fyrir Þórunni, aðeins þremur árum eftir að hún missti Matthías í Araslysinu.<br><br>
Gísli, sonur Þórunnar, var aðeins 8 ára er hann lést í sviplegu bílslysi í Reykjavík 27. maí 1933. Hann var, þegar þetta gerðist, hjá föðurömmu sinni, Jónínu M. Þórðardóttur sem bjó að Bergstaðarstræti 30, neðstu hæð (jarðhæð). Atvik voru þau að Sveinn, bróðir Gísla, hafði verið í sveit hjá bónda á Krossi í A-Landeyjum sem Björn hét og var hann að flytja búferlum þetta vor að Horni í Skorradal. Ætlaði Sveinn að fylgja honum þangað. Seinna fluttist Björn norður í Eyjafjörð og gerðist kennari þar. Svein langaði að hitta bróður sinn í Reykjavík og varð úr að þeir komu við í Bergstaðastrætinu á leiðinni vestur svo að bræðurnir gætu hist. Má nærri geta að þar urðu fagnaðarfundir. Gísla var gefinn peningur. Þegar bíllinn er að fara af stað missir hann peninginn og ætlar að ná honum upp en verður þá undir bílnum sem var með búslóðina. Hann dó samstundis. Sveinn, bróðir Gísla, hefur því verið áhorfandi að þessu hræðilega slysi. Þetta voru vitaskuld þungbærar fréttir fyrir Þórunni, aðeins þremur árum eftir að hún missti Matthías í Araslysinu.<br><br>
'''Birtir til'''<br>
'''Birtir til'''<br>
Öll él birtir upp um síðir. Þórunn átti eftir að eiga bærilega ævi þegar tímar liðu fram. Hún giftist aftur [[Sigmar Guðmundsson|Sigmari Guðmundssyni]] frá Miðbæ á Norðfirði, f. 28. ágúst 1908, d. 4. júlí 1989, dugmiklum sjómanni. Sigmar var kostgangari hjá henni þegar þau kynntust. Þau giftu sig á gamlársdag 1939. Sigmar var þá sjómaður en varð síðar útgerðarmaður. Gerðu þeir Óskar Matthíasson, stjúpsonur hans, út bátana Nönnu VE 300, Leó VE 294 og Leó VE 400. Gekk sú útgerð að mestu leyti vel, sérstaklega eftir að þeir keyptu Leó VE 400 sem var stálbátur, smíðaður fyrir þá í Austur-Þýskalandi. Hann kom nýr til Eyja í desember 1959.
Öll él birtir upp um síðir. Þórunn átti eftir að eiga bærilega ævi þegar tímar liðu fram. Hún giftist aftur [[Sigmar Guðmundsson|Sigmari Guðmundssyni]] frá Miðbæ á Norðfirði, f. 28. ágúst 1908, d. 4. júlí 1989, dugmiklum sjómanni. Sigmar var kostgangari hjá henni þegar þau kynntust. Þau giftu sig á gamlársdag 1939. Sigmar var þá sjómaður en varð síðar útgerðarmaður. Gerðu þeir Óskar Matthíasson, stjúpsonur hans, út bátana Nönnu VE 300, Leó VE 294 og Leó VE 400. Gekk sú útgerð að mestu leyti vel, sérstaklega eftir að þeir keyptu Leó VE 400 sem var stálbátur, smíðaður fyrir þá í Austur-Þýskalandi. Hann kom nýr til Eyja í desember 1959.<br>
Sigmar og Þórunn eignuðust tvo börn saman, [[Gísli M. Sigmarsson|Gísla Matthías Sigmarsson]], f. 9. okt. 1937, og [[Guðlaug Erla Sigmarsdóttir|Guðlaugu Erlu Sigmarsdóttur]], f. 11. okt. 1942, d. 11. maí 2005. Auk þess ólu þau upp, skrifara þessa þáttar, [[Sigmar Þór Sveinbjörnsson]], f. 23. mars 1946. Móðir hans, [[Matthildur Matthíasdóttir]], veiktist af berklum.<br>
Sigmar og Þórunn eignuðust tvo börn saman, [[Gísli M. Sigmarsson|Gísla Matthías Sigmarsson]], f. 9. okt. 1937, og [[Guðlaug Erla Sigmarsdóttir|Guðlaugu Erlu Sigmarsdóttur]], f. 11. okt. 1942, d. 11. maí 2005. Auk þess ólu þau upp, skrifara þessa þáttar, [[Sigmar Þór Sveinbjörnsson]], f. 23. mars 1946. Móðir hans, [[Matthildur Matthíasdóttir]], veiktist af berklum.<br>
Þau Þórunn og Sigmar bjuggu á Byggðarenda til ársins 1954, en þá fluttu þau að [[Sunnuhvoll|Sunnuhvoli]] við Miðstræti 14 þar sem Þórunn bjó til dauðadags.<br><br>
Þau Þórunn og Sigmar bjuggu á Byggðarenda til ársins 1954, en þá fluttu þau að [[Sunnuhvoll|Sunnuhvoli]] við Miðstræti 14 þar sem Þórunn bjó til dauðadags.<br><br>
Lína 87: Lína 86:
Síðustu árin sem hún lifði átti hún við heilsuleysi að stríða enda búin að ganga gegnum marga erfiðleika og vinna mikið alla tíð. Ég hugsa ávallt til hennar með þakklæti og hlýhug fyrir allt það sem hún kenndi mér og gerði fyrir mig þau ár sem við áttum saman. Hún var indæl kona sem öllum, sem henni kynntust, þótti vænt um.<br>
Síðustu árin sem hún lifði átti hún við heilsuleysi að stríða enda búin að ganga gegnum marga erfiðleika og vinna mikið alla tíð. Ég hugsa ávallt til hennar með þakklæti og hlýhug fyrir allt það sem hún kenndi mér og gerði fyrir mig þau ár sem við áttum saman. Hún var indæl kona sem öllum, sem henni kynntust, þótti vænt um.<br>
Þórunn Júlía Sveinsdóttir lést 20. maí 1963, tæplega 69 ára að aldri.<br>
Þórunn Júlía Sveinsdóttir lést 20. maí 1963, tæplega 69 ára að aldri.<br>
::::::::::::::::::::'''Sigmar Þór Sveinbjörnsson'''<br>
:::::::::::::::::::::::'''Sigmar Þór Sveinbjörnsson'''<br>
<small>Heimildir: Morgunblaðið.
<small>Heimildir: Morgunblaðið.
Sjómannadagsblöð Vestmannaeyja.
Sjómannadagsblöð Vestmannaeyja.
1.368

breytingar

Leiðsagnarval