3.704
breytingar
„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2010/Undi sér best á sjó“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2010/Undi sér best á sjó (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 3. janúar 2019 kl. 15:13
, 3. janúar 2019ekkert breytingarágrip
(Ný síða: ÓLAFUR RAGNARSSON Undi sér best á sjó - Rætt vió Sigurð Jónsson S igurður Jónsson fv. sjómaður, stýrimaður og skipstjóri, hefiir marga fjöruna sopið í lífinu,...) |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
ÓLAFUR RAGNARSSON | <center'''ÓLAFUR RAGNARSSON'''</center><br> | ||
Undi sér best á sjó | <big><big><center>'''Undi sér best á sjó'''</center>></big></big><br> | ||
- Rætt vió Sigurð Jónsson | <center>'''- Rætt vió Sigurð Jónsson'''</center><br> | ||
Sigurður Jónsson fv. sjómaður, stýrimaður og skipstjóri, hefur marga fjöruna sopið í lífinu, Og á hann hefur verið lagt ýmislegt meira en svarar til svona eðlilegs lífs ef svo mætti að orði komast. Ég tók Sigurð tali á sjúkrastofu á Heilsugæsluni í Vestannaeyjum þar sem hann dvelur nú. Ég gef honum orðið:<br> | |||
Ég er fæddur í Vestmannaeyjum 24. júlí 1940. í húsi er faðir minn byggði á Vestmannabraut 73, 1939. Foreldar mínir voru Karólína Sigurðardóttir, sem var fædd í Vallarhjáleigu í Hvolshreppi 1899 og Jón Sigurðsson, fæddur árið 1900 í Miklholti í Miklaholtshrepp á Snæfellsnesi en var alinn upp að mestu á Syðstu Mörk undir Eyjafjöllum. Hjá afa sínum og alnafna og föðursystur sinni Kristínu.<br> | |||
Foreldrar móður minnar voru Sigurður Unason en hann fórst með þilskipinu Ok 8.-9. mars 1903, og kona hans Geirlaug Guðmundsdóttir.<br> | |||
Foreldrar föður míns voru Sigurður Jónsson frá Syðstu Mörk og Margrét Gísladóttir frá Saurum Helgafellssveit. Sigurður og Margrét fluttu til N- Dakota USA 1901. En skildu Jón föður minn og bróður hans Gísla eftir. Gísli var svo eiginlega tekinn með valdi og fluttur til foreldra sinna.<br> | |||
Faðir minn heimsótti ættinga sína vestanhafs 1948.<br> | |||
Móðir mín var vinnukona í Arnarhóli í Vestmannaeyjum hjá Gísla Jónssyni, föður Einars í Betel, þegar foreldrar mínir kynntust. Þau byrjuðu búskap í kjallaranum í Laugardal í Vestmannaeyjum 1923. Síðan byggði faðir minn Ártún, veglegt hús við Vesturveg sem stendur enn.<br> | |||
Miklaholtshrepp á Snæfellsnesi en var alinn upp að mestu á Syðstu Mörk undir Eyjafjöllum. Hjá afa sínum og alnafna og föðursystur sinni Kristínu. | 1939 tekur Gunnar Ólafsson og co húsið af föður mínum. Síðan byggir pabbi húsið á Vestmannabraut 73. Og í því húsi ólst ég upp. Og ég hef átt heima í því síðan.<br> | ||
Foreldrar móður minnar voru Sigurður Unason en hann fórst með þilskipinu Ok 8.-9. mars 1903, og kona hans Geirlaug Guðmundsdóttir. | Ég gekk hér í barna og unglingaskóla. Byrjaði að vinna fyrir mér allra fyrst sem „gellustrákur“ en síðan sem flakari hjá Hraðfrystistöðinni.<br> | ||
Foreldrar föður míns voru Sigurður Jónsson frá Syðstu Mörk og Margrét Gísladóttir frá Saurum Helgafellssveit. Sigurður og Margrét | Sjómennsku mína byrjaði ég sem háseti á togaranum Ingólfi Arnarsyni.<br> | ||
Faðir minn heimsótti ættinga sína vestanhafs 1948. | Hér skulum við gera hlé á frásögn Sigurðar en ég ætla mér að vitna í minningargrein Eyjólfs Gíslasonar í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja 1980 um föður hans, Jón Sigurðsson, sem lést í Vestmannaeyjum 24. jan. 1980. Þar segir m.a.: „Jón kom ungur drengur til Eyja með Kristínu fóstru sinni til Jónasar Jónssonar á Múla en þau giftust stuttu síðar og var Kristín seinni kona Jónasar. Hjá þeim hjónum ólst svo Jón upp og var hjá þeim fram að tvítugsaldri.<br> | ||
Móðir mín var vinnukona í | Af eldri Vestmanneyingum var Jón ætíð kenndur við æskuheimili sitt Múla. Jón var sjómaður í 20 ár og byrjaði að róa hjá Illuga Hjörtþórsyni á m/b Skarphéðni VE 145 sem var tæp 9 tonn að stærð. Haustið 1923 keypti Jón 1/3 hlut í m/b Gammi VE 174 sem var 8,3 tonn að stærð. Þennan hlut í bátnum átti hann í 14 ár eða þar til báturinn sökk fyrir vestan Eyjar í apríl 1937.<br> | ||
1939 tekur Gunnar Ólafsson og co húsið af föður mínum. Síðan byggir pabbi húsið á Vestmannabraut 73. Og í því húsi ólst ég upp. Og ég hef átt heima í því síðan. | Eftir að Jón gerðist meðeigandi í Gamminum vann hann allar vertíðar við þann bát. Beitti þá oftast á línunni en var á sjó á netunum.“<br> | ||
Ég gekk hér í barna og unglingaskóla. Byrjaði að vinna fyrir mér allra fyrst sem „gellustrákur“ en síðan sem flakari hjá Hraðfrystistöðinni. | Einnig mun Jón hafa átt 1/6 hlut í Sleipni VE 280 sem var 12 tonna bátur. Síðan rekur Eyjólfur upp starfsferil Jóns eftir að sjómennskunni lauk. Hann sá t.d. oft um lestun á ísfiski í hina ýmsu báta á stríðsárunum. Einnig var hann verkstjóri við fiskverkun þ.á.m. saltfiskverkun. Hann var matsmaður í saltfiski, þurrum og blautum og það starf hafði hann á hendi meðan heilsa og kraftar entust honum fram á sjötugsaldurinn. Síðan heldur Eyjólfur áfram:<br> | ||
Sjómennsku mína byrjaði ég sem háseti á | „Jón var góður verkmaður og sívinnandi. Á árunum 1930-40 vann hann einn að túnræktun úr hraunlandi með handverkfærum einum og bjó sér þar til grasgefið og fallegt tún um 3 dagsláttur. Jón var greindur maður og fróður og minni hans var öruggt og aðdáunarvert. Enginn mundi eins vel og hann sjóslysasögu Eyjanna á fyrstu tugum aldarinnar (skrifað 1980. Ó.R) og eru margar þeirra skráðar í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja“<br> | ||
Hér skulum við gera hlé á frásögn Sigurðar en ég ætla mér að vitna í minningargrein Eyjólfs | |||
föður hans, Jón Sigurðsson, sem lést í | |||
Af eldri Vestmanneyingum var Jón ætíð | |||
Eftir að Jón gerðist meðeigandi í Gamminum vann hann allar vertíðar við þann bát. Beitti þá | |||
Einnig mun Jón hafa átt 1/6 hlut í Sleipni VE 280 sem var 12 tonna bátur. Síðan rekur Eyjólfur upp starfsferil Jóns eftir að sjómennskunni lauk. Hann sá t.d. oft um lestun á ísfiski í hina ýmsu báta á stríðsárunum. Einnig var hann verkstjóri við | |||
„Jón var góður verkmaður og sívinnandi. Á | |||
Þann 4. ágúst 1956 verður Sigurður Jónsson fyrir því að hann brennist alvarlega á þjóðhátíð. Atburður sem olli miklum straumhvörfum í lífi hans og átti eftir að hafa mikil áhrif á það síðan. Og við skulum gefa Sigurði orðið um atburðinn: | Þann 4. ágúst 1956 verður Sigurður Jónsson fyrir því að hann brennist alvarlega á þjóðhátíð. Atburður sem olli miklum straumhvörfum í lífi hans og átti eftir að hafa mikil áhrif á það síðan. Og við skulum gefa Sigurði orðið um atburðinn: | ||
„Við vorum svo klárir að við ætluðum að láta 100 ltr. af bensíni leka úr síldartunnu. Ætluðum að láta þetta leka í rólegheitum út um sponsgatið. Tunnan var opinn í annan endan svo var þetta sponsgat. | „Við vorum svo klárir að við ætluðum að láta 100 ltr. af bensíni leka úr síldartunnu. Ætluðum að láta þetta leka í rólegheitum út um sponsgatið. Tunnan var opinn í annan endan svo var þetta sponsgat. Ég var kominn úr bálkestinum á leið niður á Fjósaklettinn. Siggi Reim var lagður af stað með kyndilinn. Ég beið eftir að Siggi kveikti í. Mér fannst ganga eitthvað hægt að kvikna í tunnunni svo að ég fór með hálfa fötu af hráolíu og gusaði á eldinn. Ætlaði svo í burtu en þegar ég var að snúa mér við verður þessi mikla sprenging og ég hendist upp að svona móbergsgarði sem var vestanvert á Fjósakletti. Ég var orðinn rennblautur af hráolíu og bensíni svo ég varð eins og logandi eldstólpi um leið. Ég hafði nú samt að krafla mig út úr þessu.<br> | ||
Það voru litlar sem engar brunavarnir þarna á þessum tíma. En maður að nafni Gunnar Sumarliðason, að mig minnir, nær í gamlan sjóstakk og náði að kæfa eldinn í mér. Þetta fannst mér taka ansi langan tíma. Síðan keyrði Adolf Sigurjónsson, vörubílstjóri mér í snarhasti á spítalann. Þar tók Baldur Johnsen læknir á móti mér og síðan kom Einar Guttormsson læknir að þessu líka. Ég var allur vafinn inn í einhverjar tuskur og settur upp í rúm. Ég fann ekkert til í fyrstu en þegar ég vaknaði fór þetta heldur betur að gera vart við sig og ég varð viðþolslaus af kvölum.“<br> | |||
samt að krafla mig út úr þessu. | Hér skulum vð gera smáhlé á samtalinu. Það má skjóta hér inn, að haft var eftir Adolf bílstjóra, sem keyrði Sigurð á spítalann, að í framsætinu þar sem Sigurður sat hefðu verið stórar skinnflyksur sem hafi verið fastar við sætið eftir að Sigurður fór úr bílnum.<br> | ||
Það voru litlar sem engar brunavarnir þarna á þessum tíma. En maður að nafni Gunnar | Hann lá svo á sjúkrahúsinu í Vestmannaeyjum í 6 1/2 mánuð. Þann 12. febrúar var hann fluttur á Landspítalann þar sem hann lá í aðra 6 mánuði.<br> | ||
Fætur Sigurðar brenndust mjög illa og bera þeir, já, og allur líkami Sigurðar, greinileg merki þessa slyss. Og Sigurður heldur áfram:<br> | |||
læknir á | „Í minningunni eru margir vinir mínir sem heimsóttu mig. Þar fara kannski helst Óli Kristinn Sigurjónsson, Óli Tótu eins og hann var alltaf kallaður, Guðjón Traustason og Skari á Háeyri (Óskar Þórarinsson). Óli fórst svo við annan mann á báti sínum Hvítingi 2. sept 1987. Þar misti ég góðan vin sem ég hef alltaf saknað sárt.<br> | ||
Hér skulum vð gera smáhlé á samtalinu. Það má skjóta hér inn, að haft var eftir Adolf bílstjóra, sem keyrði Sigurð á spítalann, að í framsætinu þar sem Sigurður sat hefðu verið stórar skinnflyksur sem hafi verið fastar við sætið eftir að Sigurður fór úr | Óli og Skari á Háeyri sátu t.d. hjá mér á aðfangadagskvöld þegar ég lá á spítalanum í Eyjum. Við þessir 3 höfðum nú „brallað“ margt saman og áttum eftir að gera.”<br> | ||
Hann lá svo á sjúkrahúsinu í Vestmannaeyjum í | Árið 1957 lendir Sigurður aftur í slysi, nú í bílslysi á Keflavíkurveginum og slasast hann á höfði. Á þessum tíma var þýskur læknir á sjúkrahúsinu í Keflavík þangað sem Sigurður var fluttur. Hann fékk áhuga á að reyna að græða upp hold á fótleggjum Sigurðar. En látum Sigurð halda áfram frásögn af lífshlaupi sínu:<br> | ||
Fætur Sigurðar brenndust mjög illa og bera þeir, já, og allur líkami Sigurðar, greinileg merki þessa slyss. Og Sigurður heldur áfram: | „Ég lá í tæpan mánuð á sjúkrahúsinu í Keflavík meðan sá þýski reyndi að græða brunasárin sem ekki voru alveg gróin. Ekki gekk það nú upp hjá þeim lækni.<br> | ||
Eftir veru mína á Landspítalanum komst ég nú á lappirnar og upp úr því fékk ég vinnu 1 Hraðfrystistöð Vestmannaeyja í „pappanum“ (í umbúðunum). Þessi vinna passaði mér vel þar sem ég gat ekki verið í stígvélum fyrstu mánuðina eftir að ég komst af spítalanum. Þar vann ég þar til ég byrjaði mína sjómennsku 1959. Ég byrjaði á b/v Ingólfi Arnarsyni, síðan var ég á Óla Jó (B/V Ólafur Jóhannesson frá Patreksfirði). Árið 1960 byrja ég svo á vertíð hér í Eyjum. Ég byrja á Hrímni VE með Sigga í Bæ (Sigurjóni Ólafssyni frá Litlabæ), bróður Ása í Bæ og föður Óla Tótu sem fyrr er nefndur) Síðan var ég m.a. með þeim bræðrum Óskari og Einari Gíslasonum á Gæfunni, þekktum borgurum hér í Eyjum. Síðan er ég á vertíðum hér, m.a. á Gullborginni með Binna í Gröf. Á Gullborg var ég 6-7 vertíðar. Við sigldum oft á Gullborginni. Það var alveg magnað að vera þar á þessum tíma. | |||
Óli og Skari á Háeyri sátu t.d. hjá mér á | |||
Árið 1957 lendir Sigurður aftur í slysi, nú í | |||
„Ég lá í tæpan mánuð á sjúkrahúsinu í Keflavík meðan sá þýski reyndi að græða brunasárin sem ekki voru alveg gróin. Ekki gekk það nú upp hjá þeim lækni. | |||
Eftir veru mína á Landspítalanum komst ég nú á | |||
Vorið 1964 næ ég að bjarga manni úr Reykjavík- urhöfn. Ég hafði verið á balli á Þórskaffi og í fram- haldinu boðið um borð í Brúarfoss. Þar fengum við okkur meira í staupinu, Þegar við vomm svo að yf- irgefa skipið verður einum félaganum fótaskortur í landgangnum og hann fellur í sjóinn. Svona 7-8 metra fall. Ég var nú frekar illa syndur. Hafði þó synt 200 metrana um vorið. Ég treysti mér ekki til að fara á eftir honum þar sem ég sá fram á að þá gætum við drukknað báðir. En í því kemur bróðir mágs míns sá sem við höfðum farið um borð með, með kaðalstiga. Ég príla svo niður hann eins langt og hann náði en lét mig svo falla í sjóinn. Er ég kem úr kafi strýkst ég við eitthvað sem svo reyndist vera maðurinn. Ég beit í hárið á honum og kraflaði svo með hann að stiganum. Þar erum við svo þar til lög- regluna bar að á lóðsbátnum. En „gestgafinn“ hafði látið hana vita og þeir fengið lóðsbátinn til hjálpar. Við vorum svo keyrðir á slysavarðstofuna við Bar- ónstíg þar sem hlynnt var að okkur. | Vorið 1964 næ ég að bjarga manni úr Reykjavík- urhöfn. Ég hafði verið á balli á Þórskaffi og í fram- haldinu boðið um borð í Brúarfoss. Þar fengum við okkur meira í staupinu, Þegar við vomm svo að yf- irgefa skipið verður einum félaganum fótaskortur í landgangnum og hann fellur í sjóinn. Svona 7-8 metra fall. Ég var nú frekar illa syndur. Hafði þó synt 200 metrana um vorið. Ég treysti mér ekki til að fara á eftir honum þar sem ég sá fram á að þá gætum við drukknað báðir. En í því kemur bróðir mágs míns sá sem við höfðum farið um borð með, með kaðalstiga. Ég príla svo niður hann eins langt og hann náði en lét mig svo falla í sjóinn. Er ég kem úr kafi strýkst ég við eitthvað sem svo reyndist vera maðurinn. Ég beit í hárið á honum og kraflaði svo með hann að stiganum. Þar erum við svo þar til lög- regluna bar að á lóðsbátnum. En „gestgafinn“ hafði látið hana vita og þeir fengið lóðsbátinn til hjálpar. Við vorum svo keyrðir á slysavarðstofuna við Bar- ónstíg þar sem hlynnt var að okkur. | ||
Þar tók ungur læknir, Örn Bjarnason, á móti okk- | Þar tók ungur læknir, Örn Bjarnason, á móti okk- | ||