„Blik 1978/Minjaskrá Byggðarsafns Vestmannaeyja, framhald, VI. hluti“: Munur á milli breytinga

::(Í nefið skera nú er mál, <br>

1289. ''Neftóbaksdósir'' úr silfri. Merktar: ''H.Jónsson 1913''. Þessar neftóbaksdósir átti Helgi Jónsson trésmíðameistari í Steinum (nr. 8) við Urðaveg. Hann fæddist að Leirum undir Eyjafjöllum árið 1858, og lézt í Eyjum árið 1932. Gefendur: Hjónin frú Una Helgadóttir frá Steinum (nr. 8) við Urðaveg og Ólafur skipstjóri Ísleifsson frá Kirkjubæ. <br>

1290. ''Neftóbaksdósir''. Þær eru smíðaðar úr silfri og merktar stöfunum J.H. 25/10 1930. Þessar dósir átti Jón útgerðarmaður Hjálmarsson í Sætúni (nr. 10) við Bakkastíg. Dætur Jóns Hjálmarssonar, frú Fríður og frú Margrét frá Sætúni gáfu Byggðarsafninu dósirnar. <br>

1292. ''Reykjarpípa'' með  skrúfuöu loki, mjög óvenjuleg að gerð. Hún á sína sögu. Árni Árnason á Vilborgarstöðum, sem fórst með sex-æringnum Gauk árið 1874, fékk eitt sinn þessa pípu hjá frönskum sjómönnum um 1870 fyrir vettlinga, sem hann seldi þeim. Á vissum tímum árs stunduðu Fransmenn færaveiðar á miðunum í nánd  við Vestmannaeyjar á fyrri öld og voru þá viðskipti Eyjasjómanna við

þá ekki sjaldgæft fyrirbrigði.<br>

1294. ''Tóbaksfjöl''. Tóbaksfjöl þessa átti og notaði Steindór Sæmundsson, bifreiðastjóri, Jóhannshúsi (nr. 4) við Vesturveg. <br>

1295. ''Tóbaksfjöl''. Þessa tóbaksfjöl átti Árni Jónsson, sem um árabil var vinnumaður í Laufási (nr. 5) við Austurveg hjá hinum kunnu hjónum þar, Þorsteini formanni og útgerðarmanni Jónssyni og frú Elínborgu Gísladóttur. <br>

1297. ''Tóbaksbaukur'' silfurskreyttur; merktur: ''J.H.'' Bauk þennan átti Jónas bóndi Helgason í Nýjabæ, svili Jóns bónda Guðmundssonar í Suðurgarði og faðir frú Jóhönnu húsfr. í Nýjabæ, sem var kona Sigurðar sjómanns Þorsteinssonar þar. <br>

1298. ''Tóbakspungur'' (tóbakskyllir). Hann er í rauninni eltur hrútspungur, sem almennt voru notaðir til þess að geyma í neftóbak. Eftir að tóbakið hafði verið skorið og látið af fjölinni í tóbakspunginn, var það elt, svo að neftóbakskornin smækkuðu við núninginn og „þófið“. Úr tóbakspungnum var tóbakið síðan sett í dósirnar eða baukinn. Þessi tóbakspungur er úr dánarbúi Jóns sladda Guðmundssonar, sem svo var kallaður. Hann hafði það að atvinnu sinni um tugi ára í kaupstaðnum að skera og selja tóbak. Hann bjó lengi í skúrskrifli, sem hét París og stóð á svæðinu sunnan við vélsmiðjuhús Völundar innan um bræðsluskúra Tangaverzlunarinnar, sem þar stóðu í hvirfingu á fyrri hluta aldarinnar. <br>

1310. ''Tóbaksfjöl'' með óskornu rjóltóbaki. <br>

1311. ''Tóbaksjárn'', sem er nokkuð sérlegt að lögun. <br>  

1313. ''Tóbakspungur''. Einnig þennan tóbakspung átti Jón sladdi. <br>

1314. ''Tóbakspungur''. Hann átti Guðmundur í Hrísnesi. <br>

1316. ''Tóbakssigti''. Það átti og notaði Guðmundur í Hrísnesi.

1317. ''Brjóstnæla''. Þessa brjóstnælu átti frú Evlalía Nikulásdóttir, húsfreyja í tómthúsinu Móhúsum, sem stóð á lendum Kirkjubæjajarðanna

Evlalía Nikulásdóttir andaðist í Túni árið 1903. — Frú Fanney Ármannsdóttir frá Þórlaugargerði gaf Byggðarsafninu næluna. <br>

1318. ''Brjóstnæla'' úr silfri. Brjóstnæla þessi fannst í moldarbarði í suðvestanverðri Hánni árið 1944. Hún fannst þar undir yfirborði jarðar, um 50 sentimetra. Halldór Magnússon frá Grundarbrekku (nr. 11) við Skólaveg, fyrrv. verkstjóri við Fiskimjölsverksmiðjuna h/f, fann næluna og gaf hana Byggðarsafninu. <br>

Þrjá svokallaða skrautskerma á Byggðarsafnið.<br>

Þeir voru látnir standa á stofugólfi og þótti mikið skraut að þeim. Einnig voru þeir til nota. Þeir voru notaðir til að jafna hita í stofu, þegar kynnt var með kolaofni. Þessir skermar eru úr dánarbúi frú Sigríðar Árnadóttur Johnsen, sem var kunn húsmóðir og kaupkona í Frydendal í Eyjum, kona Jóhanns Jörgens Johnsen (d. 1893) og móðir hinna kunnu Johnsensbræðra, Gísla, Sigfúsar, Lárusar, Guðna og Árna. — Skermana gerði frúin á efri árum sínum eða á árunum 1920—1930. Frú Sigríður lézt árið 1930. <br>

1329.''Skrautskermir''. Þessi skermir er saumaður. <br>

1330. ''Skrautskermir''. Þessi skermir er ofinn.<br>

1331. ''Skrautskermir''. Þessi skermir er saumaður. <br>

1332. ''Treyjuhnappur''. Þessi sérlegi hnappur fannst í kálgarði á Búastöðum, þegar hann var pældur vor eitt um síðustu aldamót. Auðvitað er hann erlendur að uppruna og talinn mjög gamall. <br>

1333. ''Svuntukrœkjur''. Þær eru merktar stafnum ''E.'' Krækjur þessar átti frú Elín Halldórsdóttir húsfr. að Landagötu 16 hér í kaupstaðnum. Hún var kona Ágústs Sigfússonar fyrrv. útgerðarmanns og formanns í Vöðlavík í Suður-Múlasýslu. Frú Elín var frá Búðarhóli í Landeyjum, dóttir bóndahjónanna þar, Halldórs Guðmundssonar og frú Ingveldar húsfreyju Nikulásardóttur. — Frú Elín eignaðist svuntukrækjurnar nokkru eftir fermingu eða árið 1913 (F. 1898), en þá eignaðist hún fyrsta peysufatabúninginn sinn, eins og algengt var þá um ungar stúlkur í sveitum landsins á því tímaskeiði. Frú Elín gaf sjálf Byggðarsafninu krækjurnar. <br>

Hún andaðist 9. okt. 1969 og hann 9. jan. 1974.

1350. ''Bjallan úr v/s Herjólfi.'' Vélskipið Herjólfur var smíðaður í Hollandi árið 1959 og kom til Vestmannaeyja fyrsta sinn 12. des. sama ár. Þá hóf hann ferðir milli Vestmannaeyja og Reykjavíkur.<br>

Þriðjudaginn 6. júlí 1976 sigldi hann út höfnina í Vestmannaeyjum í hinzta sinni. Þá hafði hann verið í ferðum í þágu Eyjafólks í sextán og hálft ár. Hann reyndist Eyjamönnum ávallt hið mikla happaskip. <br>

Hinn nýi Herjólfur tók þá við hlutverki skipsins og hóf ferðir milli Vestmannaeyja og Þorlákshafnar 4. júlí 1976. Hann er smíðaður í Kristjánssandi í Noregi. Ráðandi mönnum í stjórn Skipaútgerðar ríkisins þótti við hæfi, að Byggðarsafn Vestmannaeyja geymdi bjöllu happaskipsins Herjólfs til minningar um hið veigamikla gildi hans fyrir atvinnulífið í kaupstaðnum og aukna menningu, sem fólst í bættum samgöngum við Eyjar, eftir að hann var keyptur til þess hlutverks.

[[Blik 1978/Minjaskrá Byggðarsafns Vestmannaeyja, framhald, V. hluti|Til baka]]

{{Blik}}