1.368
breytingar
„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1996/ Enginn stendur óstuddur“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1996/ Enginn stendur óstuddur (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 12. apríl 2017 kl. 08:50
, 12. apríl 2017ekkert breytingarágrip
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
| (6 millibreytingar ekki sýndar frá sama notandanum) | |||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
<big><center>[[Hafsteinn Stefánsson]]</center></big> | <big><center>[[Hafsteinn Stefánsson]]</center></big><br> | ||
< | |||
<center>'''ENGINN STENDUR ÓSTUDDUR</center>''' | |||
Gamalt spakmæli segir: „Enginn veit sína æfi fyrr en öll er.” Gjarnan má bæta við: „Því er tilgangslaust að reyna að spá í hið ókomna.“ Þegar ég nú sest niður til að rifja upp minningar um komu mína til Vestmannaeyja í byrjun ársins 1943 þá er hætt við að fari fyrir mér eins og gamla skáldinu Grími Thomsen að „svipþyrping sæki þing í sinnishljóðri borg.“<br> | Gamalt spakmæli segir: „Enginn veit sína æfi fyrr en öll er.” Gjarnan má bæta við: „Því er tilgangslaust að reyna að spá í hið ókomna.“ Þegar ég nú sest niður til að rifja upp minningar um komu mína til Vestmannaeyja í byrjun ársins 1943 þá er hætt við að fari fyrir mér eins og gamla skáldinu Grími Thomsen að „svipþyrping sæki þing í sinnishljóðri borg.“<br> | ||
| Lína 18: | Lína 16: | ||
Ekki þarf að saka mannskapinn um aðgerðarleysi í landlegum. Þrír af skipverjum eignuðust þar sínar heitkonur og þykir aldrei illa að verki staðið ef menn hljóta gullið. <br> | Ekki þarf að saka mannskapinn um aðgerðarleysi í landlegum. Þrír af skipverjum eignuðust þar sínar heitkonur og þykir aldrei illa að verki staðið ef menn hljóta gullið. <br> | ||
Vestmannaeyjar voru um þessar mundir ein stærsta og myndarlegasta höfn landsins. Þar var komið fullkomnasta lifrarsamlag sem þekktist hérlendis. Tvær dráttarbrautir voru starfræktar sem auk þess að anna daglegum viðgerðum og viðhaldi bátaflotans hleyptu af stokkunum nýsmíðuðum fiskiskipum sem að styrkleika og öllum búnaði stóðust hinar ströngustu kröfur Siglingamálastofnunar. Vélsmiðjur voru tvær er sáu um viðgerðir véla og önnuðust frágang og niðursetningu allra nýrra véla sem í bátana fóru. Það má telja fullvíst að enn séu Vestmannaeyjar ein stærsta og fullkomnasta verstöð bæði hvað snertir öflun sjávarfangs og vinnslu. <br> | Vestmannaeyjar voru um þessar mundir ein stærsta og myndarlegasta höfn landsins. Þar var komið fullkomnasta lifrarsamlag sem þekktist hérlendis. Tvær dráttarbrautir voru starfræktar sem auk þess að anna daglegum viðgerðum og viðhaldi bátaflotans hleyptu af stokkunum nýsmíðuðum fiskiskipum sem að styrkleika og öllum búnaði stóðust hinar ströngustu kröfur Siglingamálastofnunar. Vélsmiðjur voru tvær er sáu um viðgerðir véla og önnuðust frágang og niðursetningu allra nýrra véla sem í bátana fóru. Það má telja fullvíst að enn séu Vestmannaeyjar ein stærsta og fullkomnasta verstöð bæði hvað snertir öflun sjávarfangs og vinnslu. <br> | ||
Það er því í mínum huga stórkostlegt ævintýri að hafa fengið að sjá þá hluti gerast sem standa undir því sem nú er raunin. Fylgjast með þegar byrjað var að grafa inn í sandfjöruna fyrir þeim glæsilega viðlegukanti sem umkringir skipalægi það sem hlaut hið hugþekka og sanna heiti „[[Friðarhöfn]].“ [[Vinnslustöð Vestmannaeyja|Vinnslustöðin]] reis stuttu síðar, svo og [[Fiskiðjan]], [[Ísfélag Vestmannaeyja|Ísfélagið]] og [[Nausthamarsbryggja|Nausthamarsbryggjan]]. Ekki má gleyma dýpkum hafnarinnar. Nú geta öll skip Eyjanna fengið lægi við bryggju, en áður var bátum lagt við festar úti á Botn|Botni þegar þeir voru ekki í notkun. <br> | Það er því í mínum huga stórkostlegt ævintýri að hafa fengið að sjá þá hluti gerast sem standa undir því sem nú er raunin. Fylgjast með þegar byrjað var að grafa inn í sandfjöruna fyrir þeim glæsilega viðlegukanti sem umkringir skipalægi það sem hlaut hið hugþekka og sanna heiti „[[Friðarhöfn]].“ [[Vinnslustöð Vestmannaeyja|Vinnslustöðin]] reis stuttu síðar, svo og [[Fiskiðjan]], [[Ísfélag Vestmannaeyja|Ísfélagið]] og [[Nausthamarsbryggja|Nausthamarsbryggjan]]. Ekki má gleyma dýpkum hafnarinnar. Nú geta öll skip Eyjanna fengið lægi við bryggju, en áður var bátum lagt við festar úti á [[Botn|Botni]] þegar þeir voru ekki í notkun. <br> | ||
Hér hefur verið stiklað á stóru en þó engan veginn allt upp talið. Nú geta sjómenn sagt með sanni: „Það var okkar stétt sem flutti í land hið syndandi gull sem stóð undir fjármagninu sem þurfti til alls | Hér hefur verið stiklað á stóru en þó engan veginn allt upp talið. Nú geta sjómenn sagt með sanni: „Það var okkar stétt sem flutti í land hið syndandi gull sem stóð undir fjármagninu sem þurfti til alls | ||
þessa.“ Bæta mætti við: „En sóknin í það gull útheimti mannfórnir, andvökunætur og sorgir.“ <br> | þessa.“ Bæta mætti við: „En sóknin í það gull útheimti mannfórnir, andvökunætur og sorgir.“ <br> | ||
Hverfum nú aftur til ársins 1943. Vetrarvertíð okkar félaga á Gullveigu var á enda, en við Guðni frá Ólafshúsum vorum ekki skildir að skiptum. Guðni hafði boðið mér skiprúm sem stýrimanni á komandi síldarvertíð fyrir Norðurlandi sem ég ákvað að þiggja. Við vorum saman það sumar og var það eftir atvikum góð vist. Kom það fyrir að miðnætursólin sveif yfir haffletinum og lagði gullborða á hafið alla leið til okkar sjómannanna sem ýmist köstuðum á vaðandi síld eða háfuðum skipin drekkhlaðin. Þá var gaman að vera til og líf á Grímseyjarsundi. Guðni fór vel að síld og undraðist ég oft hans miklu rósemi og kunnáttu. <br> | Hverfum nú aftur til ársins 1943. Vetrarvertíð okkar félaga á Gullveigu var á enda, en við Guðni frá Ólafshúsum vorum ekki skildir að skiptum. Guðni hafði boðið mér skiprúm sem stýrimanni á komandi síldarvertíð fyrir Norðurlandi sem ég ákvað að þiggja. Við vorum saman það sumar og var það eftir atvikum góð vist. Kom það fyrir að miðnætursólin sveif yfir haffletinum og lagði gullborða á hafið alla leið til okkar sjómannanna sem ýmist köstuðum á vaðandi síld eða háfuðum skipin drekkhlaðin. Þá var gaman að vera til og líf á Grímseyjarsundi. Guðni fór vel að síld og undraðist ég oft hans miklu rósemi og kunnáttu. <br> | ||
Svo var umtalað að við yrðum saman á næstu vetrarvertíð. Fór ég því heim til foreldra minna um haustið. Ég hafði samband við Guðna nokkru fyrir áramót og sagði hann mér að skoðunarmunur væri á milli sín og útgerðarmannsins sem hefði leitt til þess að hann yrði ekki með Gullveigu áfram en hefði ráðið sig sem vélstjóra á bát í Njarðvík. Hann sagði að mér væri frjálst að ráða mig þar sem ég teldi fýsilegast. <br> | Svo var umtalað að við yrðum saman á næstu vetrarvertíð. Fór ég því heim til foreldra minna um haustið. Ég hafði samband við Guðna nokkru fyrir áramót og sagði hann mér að skoðunarmunur væri á milli sín og útgerðarmannsins sem hefði leitt til þess að hann yrði ekki með Gullveigu áfram en hefði ráðið sig sem vélstjóra á bát í Njarðvík. Hann sagði að mér væri frjálst að ráða mig þar sem ég teldi fýsilegast. <br> | ||
Þegar ég svo í ársbyrjun 1944 kom til Eyja var Guðni í Njarðvík. Fáum dögum seinna mætti ég honum utan við Tangann. Sagðist hann þá vera ráðinn skipstjóri á m/b Njörð sem var í eigu | Þegar ég svo í ársbyrjun 1944 kom til Eyja var Guðni í Njarðvík. Fáum dögum seinna mætti ég honum utan við Tangann. Sagðist hann þá vera ráðinn skipstjóri á m/b Njörð sem var í eigu Hraðfrystistöðvarinnar. Spurði hann mig hvort ég væri ráðinn og sagði ég sem var að það hefði gerst fyrir tveimur dögum. <br> | ||
Þann 12. febrúar var almennt róið. Suðaustan bræla hafði gengið niður og menn voru vongóðir með að veður mundi haldast sæmilegt út daginn. | Þann 12. febrúar var almennt róið. Suðaustan bræla hafði gengið niður og menn voru vongóðir með að veður mundi haldast sæmilegt út daginn. | ||
Þetta reyndist þó aðeins stund milli stríða. Um hádegið var komið suð-vestan hvassviðri með stórsjó. Við á m/b Erlingi áttum línuna innan við Karga og náði hún austur undir Þrídrangahraun. Við náðum línunni án áfalla en þó mátti ekki miklu muna því er við vorum að enda við að draga reis upp brot á stjórnborða og lentum við í löðrinu frá því, en allt slapp. Ferðin í land gekk hægt en óhappalaust. Strax er löndun aflans var lokið lá það í loftinu að búast mætti við voveiflegum tíðindum. Það var liðið fram að kvöldmat er ég gekk austur á Skans. Nokkur hópur fólks var þangað kominn, allir störðu í sömu átt, yfir Víkina, í von um að sjá bát koma fyrir Klettinn. Tveir bátar voru enn ókomnir, Njörður og Freyr. <br> | Þetta reyndist þó aðeins stund milli stríða. Um hádegið var komið suð-vestan hvassviðri með stórsjó. Við á m/b Erlingi áttum línuna innan við Karga og náði hún austur undir Þrídrangahraun. Við náðum línunni án áfalla en þó mátti ekki miklu muna því er við vorum að enda við að draga reis upp brot á stjórnborða og lentum við í löðrinu frá því, en allt slapp. Ferðin í land gekk hægt en óhappalaust. Strax er löndun aflans var lokið lá það í loftinu að búast mætti við voveiflegum tíðindum. Það var liðið fram að kvöldmat er ég gekk austur á Skans. Nokkur hópur fólks var þangað kominn, allir störðu í sömu átt, yfir Víkina, í von um að sjá bát koma fyrir Klettinn. Tveir bátar voru enn ókomnir,[[Njörður VE|Njörður]] og [[Freyr VE|Freyr]]. <br> | ||
Ungur drengur, Eiríkur, sonur Guðna frá Ólafshúsum, stóð þarna nokkuð afsíðis. Hann starði án afláts út á sjóinn. Það leið á kvöldið og hópurinn smáþynntist. Þegar fáir voru eftir gekk ég til drengsins sem stóð þarna í sömu sporum hreyfingarlaus. Hann virtist ekki taka eftir því er ég lagði hönd mína á herðar hans og veit ég ekki enn í dag hvort hann tók nokkuð eftir mér, ég áræddi aldrei að tala við hann um það. <br> | Ungur drengur, Eiríkur, sonur Guðna frá Ólafshúsum, stóð þarna nokkuð afsíðis. Hann starði án afláts út á sjóinn. Það leið á kvöldið og hópurinn smáþynntist. Þegar fáir voru eftir gekk ég til drengsins sem stóð þarna í sömu sporum hreyfingarlaus. Hann virtist ekki taka eftir því er ég lagði hönd mína á herðar hans og veit ég ekki enn í dag hvort hann tók nokkuð eftir mér, ég áræddi aldrei að tala við hann um það. <br> | ||
Oft hef ég hugsað til þessa kvölds og þá hafa ýmsar spurningar vaknað. Mun nokkur sá staður á okkar kæra landi, sem er á stærð við Skansinn í Vestmannaeyjum, þar sem stigið hafa til himins eins mörg örvæntingarfull áköll til almættisins? Þar sem liðið hafa frá brjóstum jafnmikils fjölda fólks magnþrungnar bænir um að fá að sjá ástvini sína koma aftur heim? <br> | Oft hef ég hugsað til þessa kvölds og þá hafa ýmsar spurningar vaknað. Mun nokkur sá staður á okkar kæra landi, sem er á stærð við [[Skansinn]] í Vestmannaeyjum, þar sem stigið hafa til himins eins mörg örvæntingarfull áköll til almættisins? Þar sem liðið hafa frá brjóstum jafnmikils fjölda fólks magnþrungnar bænir um að fá að sjá ástvini sína koma aftur heim? <br> | ||
Kæru sjómenn, ég er forsjóninni þakklátur fyrir að hafa á örlagastundu leitt mig heilan í höfn og ykkur að lokum blessunar um alla framtíð. | Kæru sjómenn, ég er forsjóninni þakklátur fyrir að hafa á örlagastundu leitt mig heilan í höfn og ykkur að lokum blessunar um alla framtíð. | ||
{{Sjómannadagsblað Vestmannaeyja}} | {{Sjómannadagsblað Vestmannaeyja}} | ||