„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2001/ Úr safni Árna úr Eyjum“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:


'''[[SIGMAR ÞÓR SVEINBJÖRNSSON]]'''<br>
<center>[['''SIGMAR ÞÓR SVEINBJÖRNSSON''']]</center><br>


<big><big><big><center>'''Úr safni Árna úr Eyjum'''</center></big></big></big><br>
<big><big><big><center>'''Úr safni Árna úr Eyjum'''</center></big></big></big><br>
   
   
Árni úr Eyjum, eða Árni Guðmundsson eins og hann hét fullu nafni, safnaði skemmtilegum sögum og vísum sem gengu manna á meðal í Vestmannaeyjum á árum áður. Margar af þessum sögum ganga enn í dag en aðrar eru gleymdar. Í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja 2000 kynnti ég manninn lítillega og birti nokkuð af þessu skemmtilega efni úr handriti sem Ása Torfadóttir, ekkja Árna, lánaði mér. Hér kemur meira af þessum skemmtilegu sögum sem Árni skráði.<br><br>
[[Árni úr Eyjum]], eða Árni Guðmundsson eins og hann hét fullu nafni, safnaði skemmtilegum sögum og vísum sem gengu manna á meðal í Vestmannaeyjum á árum áður. Margar af þessum sögum ganga enn í dag en aðrar eru gleymdar. Í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja 2000 kynnti ég manninn lítillega og birti nokkuð af þessu skemmtilega efni úr handriti sem [[Ása Torfadóttir]], ekkja Árna, lánaði mér. Hér kemur meira af þessum skemmtilegu sögum sem Árni skráði.<br><br>
'''Ef þú drepur þig núna.'''<br>
'''Ef þú drepur þig núna.'''<br>
Einu sinni sem oftar fóru bændur út í Bjarnarey að huga að fé sínu. Bóndi einn leyfði þá strákhnokka, sem hjá honum var, að fara með þeim og var það fyrsta úteyjarför drengsins. Þurfti því að leggja honum lífsreglurnar, brýna fyrir honum að fara varlega o.s.frv. - Gerði bóndi það vel og samviskusamlega og mælti að lokum, máli sínu til frekari stuðnings: „Ef þú drepur þig núna, greyið mitt, færðu aldrei að fara í Bjarnarey oftar“!<br><br>
Einu sinni sem oftar fóru bændur út í Bjarnarey að huga að fé sínu. Bóndi einn leyfði þá strákhnokka, sem hjá honum var, að fara með þeim og var það fyrsta úteyjarför drengsins. Þurfti því að leggja honum lífsreglurnar, brýna fyrir honum að fara varlega o.s.frv. - Gerði bóndi það vel og samviskusamlega og mælti að lokum, máli sínu til frekari stuðnings: „Ef þú drepur þig núna, greyið mitt, færðu aldrei að fara í Bjarnarey oftar“!<br><br>
Lína 17: Lína 17:
Á fundi í bæjarstjórn Vestmannaeyja var til umræðu mál sem mjög voru skiptar skoðanir um. Til þess að reyna að miðla málum bar einn bæjarfulltrúa fram tillögu sem hann áleit að deiluaðilar ættu báðir að geta fallist á. Eftir að tillagan var fram komin kvaddi einn af deiluaaðilum sér hljóðs og mælti á þessa leið:<br> „Ég fæ ekki séð að tillaga þessi sé nein lausn á málinu. Að mínu viti er hún svo loðin að hún er hvorki fugl né fiskur. Hún er eins og - eins og - já, eins og grásleppa!“<br><br>
Á fundi í bæjarstjórn Vestmannaeyja var til umræðu mál sem mjög voru skiptar skoðanir um. Til þess að reyna að miðla málum bar einn bæjarfulltrúa fram tillögu sem hann áleit að deiluaðilar ættu báðir að geta fallist á. Eftir að tillagan var fram komin kvaddi einn af deiluaaðilum sér hljóðs og mælti á þessa leið:<br> „Ég fæ ekki séð að tillaga þessi sé nein lausn á málinu. Að mínu viti er hún svo loðin að hún er hvorki fugl né fiskur. Hún er eins og - eins og - já, eins og grásleppa!“<br><br>
'''Ólafi að þakka.'''<br>
'''Ólafi að þakka.'''<br>
Öðru sinni bar það við á opinberum bæjarmálafundi í Eyjum að kommúnistar deildu fast á Ólaf Auðunsson, útgerðarmann og bæjarfulltrúa. Töldu þeir hann hafa verið byggðarlaginu hinn óþarfasta og oft tafið fyrir framgangi nauðsynjamála með mikilli íhaldsemi sinni. Tók þá einn af samherjum Ólafs upp hanskann fyrir hann, taldi hann einn af mestu athafna- og framfaramönnum bæjarins o.s.frv. Klykkti svo ræðumaður út með þessum orðum, máli sínu til frekari áréttingar:<br>
Öðru sinni bar það við á opinberum bæjarmálafundi í Eyjum að kommúnistar deildu fast á [[Ólafur Auðunsson|Ólaf Auðunsson]], útgerðarmann og bæjarfulltrúa. Töldu þeir hann hafa verið byggðarlaginu hinn óþarfasta og oft tafið fyrir framgangi nauðsynjamála með mikilli íhaldsemi sinni. Tók þá einn af samherjum Ólafs upp hanskann fyrir hann, taldi hann einn af mestu athafna- og framfaramönnum bæjarins o.s.frv. Klykkti svo ræðumaður út með þessum orðum, máli sínu til frekari áréttingar:<br>
- „Þegar Ólafur Auðunsson kom hingað í byggðarlagið voru hér einar fimmhundruð sálir en nú búa hér hátt á fjórða þúsund manns. Og ég þori að fullyrða að þessi mikla fjölgun er fyrst og fremst Ólafi að þakka.“<br><br>
- „Þegar Ólafur Auðunsson kom hingað í byggðarlagið voru hér einar fimmhundruð sálir en nú búa hér hátt á fjórða þúsund manns. Og ég þori að fullyrða að þessi mikla fjölgun er fyrst og fremst Ólafi að þakka.“<br><br>
'''Það var lús.'''<br>
'''Það var lús.'''<br>
Lína 24: Lína 24:
- „Það var lús, þú mátt eiga hana,“ svaraði Steini um leið og hann snaraðist út.<br><br>
- „Það var lús, þú mátt eiga hana,“ svaraði Steini um leið og hann snaraðist út.<br><br>
'''Ég hélt það væri ágirnd.'''<br>
'''Ég hélt það væri ágirnd.'''<br>
Hann þótti ekki seinn að svara fyrir sig, hann Jón í Gvendarhúsi. Eitt sinn kom hann inn í Edinborgarverslun sem Gísli J. Johnsen átti og rak. Hitti Jón Gísla fyrir og spurði hann margs því að þetta var í fyrsta sinn sem hann kom í verslun þessa. Spurði hann og spurði, hvað þetta væri eða hitt, hvað væri þarna, hvað þetta væri og hvað hitt kostaði o.s.frv. Fór Gísla brátt að leiðast þóf þetta og þegar Jón spurði: „Hvað er nú í þessari skúffu, Gísli mínn?“ svaraði Gísli heldur hvatskeytslega:<br>
Hann þótti ekki seinn að svara fyrir sig, hann [[Jón í Gvendarhúsi]]. Eitt sinn kom hann inn í [[Edinborgarverslun]]að þetta var í fyrsta sinn sem hann kom í verslun þessa. Spurði hann og spurði, hvað þetta væri eða hitt, hvað væri þarna, hvað þetta væri og hvað hitt kostaði o.s.frv. Fór Gísla brátt að leiðast þóf þetta og þegar Jón spurði: „Hvað er nú í þessari skúffu, Gísli mínn?“ svaraði Gísli heldur hvatskeytslega:<br>
- „Það er forvitni, Jón minn.“<br>
- „Það er forvitni, Jón minn.“<br>
- „A, þá hefur mér skjátlast,“ sagði Jón, „ég hélt að væri ágirnd.“<br><br>
- „A, þá hefur mér skjátlast,“ sagði Jón, „ég hélt að væri ágirnd.“<br><br>
Lína 34: Lína 34:
Útgerðarmaður einn, sem var fljóthuga, hafði oftast hugann bundinn við útgerðina, einkum dragnótaveiðar sem þá voru nýlega hafnar. Heyrði hann eitt sinn ávæning af samræðum manna sem raunar voru að tala um væntanlega norðurför um Sprengisand, og henti hann það orð á lofti.<br>
Útgerðarmaður einn, sem var fljóthuga, hafði oftast hugann bundinn við útgerðina, einkum dragnótaveiðar sem þá voru nýlega hafnar. Heyrði hann eitt sinn ávæning af samræðum manna sem raunar voru að tala um væntanlega norðurför um Sprengisand, og henti hann það orð á lofti.<br>
- „Sprengisandur! Er koli þar?“<br><br>
- „Sprengisandur! Er koli þar?“<br><br>
'''Hvar er Einidrangur þá?'''<br>
'''Hvar er [[Einidrangur]] þá?'''<br>
Öðru sinni hlýddi sami útgerðarmaður á tal tveggja formanna sem báru sig saman um miðanir einhverra fiskislóða og nefndu í því sambandi nokkur örnefni.<br>
Öðru sinni hlýddi sami útgerðarmaður á tal tveggja formanna sem báru sig saman um miðanir einhverra fiskislóða og nefndu í því sambandi nokkur örnefni.<br>
- „Hvar var Einidrangur þá?“ spurði útgerðarmaðurinn, óðamála að vanda.<br>
- „Hvar var Einidrangur þá?“ spurði útgerðarmaðurinn, óðamála að vanda.<br>
Lína 51: Lína 51:
Tveir bræður sem voru annálaðir hirðu og sparsemdarmenn, réru eitt sinn saman á handfæri. Urðu þeir lengi vel ekki varir en komust svo allt í einu í nógan fisk. Rétt sem þeir voru að byrja að draga nógan fisk, verður annar bróðirinn fyrir því óhappi að slíta færið sitt og missa það nær allt í sjóinn en hafði ekkert til vara. Varð hinn reiður við og taldi þetta klaufaskap hinn mesta.<br> Rausaði hann góða stund yfir þessu óhappi uns sá bróðirinn sem færið missti, segir hinn rólegasti: - „Stilltu þig bróðir, ég á annað færi heima.“<br><br>
Tveir bræður sem voru annálaðir hirðu og sparsemdarmenn, réru eitt sinn saman á handfæri. Urðu þeir lengi vel ekki varir en komust svo allt í einu í nógan fisk. Rétt sem þeir voru að byrja að draga nógan fisk, verður annar bróðirinn fyrir því óhappi að slíta færið sitt og missa það nær allt í sjóinn en hafði ekkert til vara. Varð hinn reiður við og taldi þetta klaufaskap hinn mesta.<br> Rausaði hann góða stund yfir þessu óhappi uns sá bróðirinn sem færið missti, segir hinn rólegasti: - „Stilltu þig bróðir, ég á annað færi heima.“<br><br>
'''Aularnir borga það.'''<br>
'''Aularnir borga það.'''<br>
Eftirfarandi saga, um Gunnar Ólafsson á Tanganum, er orðrétt tekinn upp úr bókinni íslenskri fyndni:<br>
Eftirfarandi saga, um [[Gunnar Ólafsson]] á Tanganum, er orðrétt tekinn upp úr bókinni íslenskri fyndni:<br>
„Gunnar Ólafsson í Vestmannaeyjum var einn af hvatamönnum þess að Sjálfstæðishúsið í Vestmannaeyjum var reist. Það er mikið hús og voru frá upphafi kvikmyndasýningar í aðalsalnum sem skyldu bera húsið uppi fjárhagslega. Einu sinni bauð Gunnar félaga sínum úr landi í bíó.<br>
„Gunnar Ólafsson í Vestmannaeyjum var einn af hvatamönnum þess að [[Sjálfstæðishúsið í Vestmannaeyjum]] var reist. Það er mikið hús og voru frá upphafi kvikmyndasýningar í aðalsalnum sem skyldu bera húsið uppi fjárhagslega. Einu sinni bauð Gunnar félaga sínum úr landi í bíó.<br>
„Raunar fer ég nú næstum aldrei í bíó,“ sagði Gunnar,„en ég get sýnt þér húsið um leið.“<br>Gesti Gunnars leist húsið hið veglegasta en spyr Gunnar hvort það geti staðið undir sér fjárhagslega.<br>
„Raunar fer ég nú næstum aldrei í bíó,“ sagði Gunnar,„en ég get sýnt þér húsið um leið.“<br>Gesti Gunnars leist húsið hið veglegasta en spyr Gunnar hvort það geti staðið undir sér fjárhagslega.<br>
  - „Já, bíóið ber það uppi. Aularnir borga það.“<br><br>
  - „Já, bíóið ber það uppi. Aularnir borga það.“<br><br>
Lína 71: Lína 71:
-„Annar sefur á nóttinni, en hinn vakir á daginn.“<br><br>
-„Annar sefur á nóttinni, en hinn vakir á daginn.“<br><br>
'''Einar og gamla konan.'''<br>
'''Einar og gamla konan.'''<br>
Sagt er að skömmu fyrir bæjarstjórnarkosningar 1942 hafi Einar Sigurðsson mætt gamalli konu á förnum vegi, klappað á öxlina á henni og tekið hana tali:<br>
Sagt er að skömmu fyrir bæjarstjórnarkosningar 1942 hafi [[Einar Sigurðsson]] mætt gamalli konu á förnum vegi, klappað á öxlina á henni og tekið hana tali:<br>
- „Nei komdu nú sæl og blessuð, það er langt síðan við höfum sést.“<br>
- „Nei komdu nú sæl og blessuð, það er langt síðan við höfum sést.“<br>
Á þá sú gamla að hafa snúið sér ofboð rólega að Einari og sagt kankvíslega:<br>
Á þá sú gamla að hafa snúið sér ofboð rólega að Einari og sagt kankvíslega:<br>
1.368

breytingar

Leiðsagnarval