„Saga Vestmannaeyja II./ Innlend verzlun“: Munur á milli breytinga

Sama verzlunareinræðið að flestu leyti hélzt hér fram undir aldamótin 1900. [[J.P.T. Bryde|J.P.T. Brydes verzlun]] hafði svo að segja alla verzlunina, innkaup og útflutning á fiski og öðrum útflutningsvörum. Brydesverzlun hafði umráð yfir öllum verzlunarlóðunum hér, yfir bryggjum, þerrireitum, fiskhúsum, uppskipunarbátum og yfirleitt öllum tækjum, sem nauðsynleg voru til verzlunarreksturs, en meðan þessu var svo farið var engin leið að taka upp verzlunarsamkeppni, er að verulegu gagni kæmi. Samt mátti segja, að upprof nokkurt væri í verzlunarmálunum og menn sýndu viðleitni til að brjóta af sér verzlunarhlekkina.<br>

Um 1880 byrjuðu eyjamenn sjálfir að panta vörur erlendis frá og mynduðu með sér félagsskap. Mjög lítið varð samt úr framkvæmdum vegna mótspyrnu kaupmanna. [[Gísli Stefánsson (kaupmaður)|Gísli Stefánsson]] í [[Hlíðarhús]]i, Ólafssonar stúdents í Selkoti, byrjaði verzlunarútsölu í Hlíðarhúsi, íbúðarhúsi sínu, fyrir Þorlák Ó. Johnson kaupmann í Reykjavík, en frá 1885 rak Gísli verzlun sjálfur. Sigldi hann utan og keypti vörur. Með þessari verzlunarstofnun, er að vísu var smáverzlun, var athyglisvert spor stigið í viðreisnaráttina. Gísli hafði áður veitt kaupfélagsskapnum forstöðu. Eftir dauða Gísla Stefánssonar 1904 lagðist verzlun hans alveg niður, er var svipuð og borgaraverzlanir þær, er um þessar mundir risu upp víðar. Eigi sést að verzlunarleyfisbréf eða borgarabréf hafi verið gefin út.<br>  

Pöntunarfélagið tók aftur að færast í aukana um 1890. [[Sigfús Árnason]] á [[Lönd]]um var fyrir því um tíma. Félagið pantaði nauðsynjavörur, og voru þær miklum mun ódýrari hjá því en í verzlununum. Verðmismunur á rúgmjölstunnu 3 kr. Félagið gaf 46 kr. fyrir skpd. af fullverkuðum fiski, en kaupm. 36 kr. Olíutn. var kr. 7,50 ódýrari hjá félaginu, og eftir þessu var annað. Pöntunarfélagið gat ekki þrifizt vegna samkeppni kaupmannanna og lagðist brátt niður.<br>

Ýmsir menn, er eigi vildu una verzlunareinokuninni, pöntuðu vörur til eigin þarfa beint frá útlöndum. [[Jóhann J. Johnsen]], er fengið hafði leyfi stjórnarvalda til þess að reka gisti- og veitingahús í eyjunum 1878, pantaði vörur til reksturs síns og heimilisþarfa, og seldi sjálfur fisk utan af útgerð sinni. Jóhann hafði farið ungur utan til verzlunarnáms. Vörur til heimilisþarfa pöntuðu og [[Þorsteinn Jónsson (héraðslæknir)|Þorsteinn Jónsson]] héraðslæknir og [[Sigurður Sigurfinnsson|Sigurður hreppstjóri Sigurfinnsson]] o.fl.<br>