11.675
breytingar
„Ísfélag Vestmannaeyja“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
ekkert breytingarágrip
m (Ásláttarvillur hér á ferð) |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 4: | Lína 4: | ||
Það var þó nokkru fyrr sem að hugmyndin vaknaði. Fyrr um haustið, 15. september 1901, var almennur fundur haldinn til að athuga með áhuga um að stofna félag með áður tilgreindum tilgangi. Kosin var 5 manna starfsnefnd til þess að vinna að stofnun félagsins. Voru það merkir menn samtímans sem komu þar að; [[Magnús Jónsson]], [[Sigurður Sigurfinnsson]], [[Gísli Lárusson]], [[Magnús Guðmundsson]] og [[Árni Filippusson]]. | Það var þó nokkru fyrr sem að hugmyndin vaknaði. Fyrr um haustið, 15. september 1901, var almennur fundur haldinn til að athuga með áhuga um að stofna félag með áður tilgreindum tilgangi. Kosin var 5 manna starfsnefnd til þess að vinna að stofnun félagsins. Voru það merkir menn samtímans sem komu þar að; [[Magnús Jónsson]], [[Sigurður Sigurfinnsson]], [[Gísli Lárusson]], [[Magnús Guðmundsson]] og [[Árni Filippusson]]. | ||
Hina fyrstu stjórn skipuðu [[Þorsteinn Jónsson]], Árni Filuppusson og [[ | Hina fyrstu stjórn skipuðu [[Þorsteinn Jónsson]], Árni Filuppusson og [[Gisli. J. Johnsen]]. Varamaður var Magnús Guðmundsson. | ||
Fljótlega voru hlutir í félaginu seldir og voru stærstu hluthafarnir [[Anton Bjarnasen]], Árni Fil., [[Gísli Stefánsson]], Magnús og Sigurður Sigurfinnsson. Þessir menn skipuðu einnig nýja stjórn sem hóf störf ári eftir stofnun félagsins. | Fljótlega voru hlutir í félaginu seldir og voru stærstu hluthafarnir [[Anton Bjarnasen]], Árni Fil., [[Gísli Stefánsson]], Magnús og Sigurður Sigurfinnsson. Þessir menn skipuðu einnig nýja stjórn sem hóf störf ári eftir stofnun félagsins. | ||
| Lína 11: | Lína 11: | ||
== Starfsemi fyrstu árin== | == Starfsemi fyrstu árin== | ||
Ísfélagið hóf strax öfluga starfsemi. Eitt það fyrsta sem var | Ísfélagið hóf strax öfluga starfsemi. Eitt það fyrsta sem ráðist var í var að stórlaga veg út í [[Herjólfsdalur|Herjólfsdal]] til þess að ná í ís af Daltjörninni. | ||
En framkvæmdum fylgir kostnaður og ekki var nægur peningur til. | En framkvæmdum fylgir kostnaður og ekki var nægur peningur til. Vegna þessara örðugleika tók ný stjórn við árið 1904 undir stjórn hins unga Gísla J. Johnsen. Hann var 23 ára þegar hann tók við stjórninni og hafði þá setið í stjórn félagsins í 3 ár. | ||
Mikill skortur var á síld á þessum árum og því þótti stjórnin þess virði að athuga kaup á skipi fyrir félagið. Ekki var bátur keyptur en síld var keypt frá nokkrum stöðum og einnig var beitusíld geymd fyrir útvegsmenn. | Mikill skortur var á síld á þessum árum og því þótti stjórnin þess virði að athuga kaup á skipi fyrir félagið. Ekki var bátur keyptur en síld var keypt frá nokkrum stöðum og einnig var beitusíld geymd fyrir útvegsmenn. | ||
Gísli hafði farið nokkrum sinnum til útlanda og hafði séð nýjustu frystitæknina þar á bæjum. Kom hann því heim til Vestmannaeyja með nýjar hugmyndir um frystingu og var ákveðið að byggja frystihús fyrir félagið. Ákveðið var að byggja húsið á svokallaðri [[Nýjabæjarhella|Nýjabæjarhellu]], sem kennd var við jörðina [[Nýibær|Nýjabæ]]. Framkvæmdin var mjög dýr og þurfti Gísli að lána félaginu helming kostnaðarins sökum þess að illa gekk að innheimta lofað fé frá útvegsmönnum. Þrátt fyrir velvild sína og óeigingjarnt starf í þágu félagsins vildu einhverjir útvegsmenn hann burt og það tókst. Gunnar Ólafsson var kosinn formaður félagsins í stað Gísla. Ekki leið þó á löngu þar til Gísli var tekinn í sátt og var hann endurkjörinn formaður árið 1912. | Gísli hafði farið nokkrum sinnum til útlanda og hafði séð nýjustu frystitæknina þar á bæjum. Kom hann því heim til Vestmannaeyja með nýjar hugmyndir um frystingu og var ákveðið að byggja frystihús fyrir félagið. Ákveðið var að byggja húsið á svokallaðri [[Nýjabæjarhella|Nýjabæjarhellu]], sem kennd var við jörðina [[Nýibær|Nýjabæ]]. Framkvæmdin var mjög dýr og þurfti Gísli að lána félaginu helming kostnaðarins sökum þess að illa gekk að innheimta lofað fé frá útvegsmönnum. Þrátt fyrir velvild sína og óeigingjarnt starf í þágu félagsins vildu einhverjir útvegsmenn hann burt og það tókst. Gunnar Ólafsson var kosinn formaður félagsins í stað Gísla. Ekki leið þó á löngu þar til Gísli var tekinn í sátt og var hann endurkjörinn formaður árið 1912. Eftir að Gísli var endurmeðtekinn var frystihúsið stækkað og vélakostur bættur. | ||
[[Mynd:Kjötverslun-Ísfélagsins.jpg|thumb|300px|Kjöt- og nýlenduvöruverslun Ísfélagsins um 1950]]Frá upphafi íshús Ísfélagsins | [[Mynd:Kjötverslun-Ísfélagsins.jpg|thumb|300px|Kjöt- og nýlenduvöruverslun Ísfélagsins um 1950]]Frá upphafi íshús Ísfélagsins höfðu matvæli verið geymd fyrir bæjarbúa gegn lágri greiðslu. Árið 1914 var ákveðið að hætta þessu og var kjötbúð Ísfélagsins stofnuð. Kjötverslun Ísfélagsins var rekin í 44 ár eða til ársins 1958. | ||
Á tímum fyrri heimsstyrjaldarinnar var ekki auðvelt fyrir Ísfélagið að útvega útgerðarmönnum næga beitusíld. Því varð stundum að skammta síldinni. Bátarnir fengu ákveðið magn af beitusíld fyrir hvern róður eftir stærð. Viðgengst þetta í nokkur ár og var erfitt að fá keypta beitusíld, bæði að kaupa af Ísfélaginu og fyrir félagið að kaupa. | Á tímum fyrri heimsstyrjaldarinnar var ekki auðvelt fyrir Ísfélagið að útvega útgerðarmönnum næga beitusíld. Því varð stundum að skammta síldinni. Bátarnir fengu ákveðið magn af beitusíld fyrir hvern róður eftir stærð. Viðgengst þetta í nokkur ár og var erfitt að fá keypta beitusíld, bæði að kaupa af Ísfélaginu og fyrir félagið að kaupa. | ||
| Lína 40: | Lína 40: | ||
== Ísfélagið í eldgosinu == | == Ísfélagið í eldgosinu == | ||
Eins og með aðra starfsemi í Vestmannaeyjum og Eyjabúa fór Ísfélagið ekki varhluta af [[Heimaeyjargosið|eldgosinu]] í Heimaey árið 1973. Ísfélagið varð miðstöð björgunarumsvifa í eldgosinu og voru verbúðir og matstofa notaðar fyrir björgunarmenn. Skrifstofa Ísfélagsins var sett upp í Reykjavík. Hraun | Eins og með aðra starfsemi í Vestmannaeyjum og Eyjabúa fór Ísfélagið ekki varhluta af [[Heimaeyjargosið|eldgosinu]] í Heimaey árið 1973. Ísfélagið varð miðstöð björgunarumsvifa í eldgosinu og voru verbúðir og matstofa notaðar fyrir björgunarmenn. Skrifstofa Ísfélagsins var sett upp í Reykjavík. Hraun fó yfir nýjasta hús félagsins og ógnaði eldri húsum. | ||
Þrátt fyrir ógnir og hættur eldgossins héldu menn starfsemi áfram. Ísfélagið keypti húseignirnar Júpiter & Mars á Kirkjusandi í Reykjavík og hóf rekstur þar 1. apríl. Treglega gekk að fá nægt hráefni til vinnslu og gæti það verið ein af ástæðum fyrir því að á stjórnarfundi 13. september gosárið var samþykkt að félagið færi sjálft út í útgerð. Það voru nýmæli í 72 ára sögu Ísfélagsins, aldrei áður hafði félagið verið sjálft í bátaútgerð. Fiskimóttaka var byggð í Þorlákshöfn og þegar gosinu lauk var ákveðið að hraða uppbyggingu í Eyjum. | Þrátt fyrir ógnir og hættur eldgossins héldu menn starfsemi áfram. Ísfélagið keypti húseignirnar Júpiter & Mars á Kirkjusandi í Reykjavík og hóf rekstur þar 1. apríl. Treglega gekk að fá nægt hráefni til vinnslu og gæti það verið ein af ástæðum fyrir því að á stjórnarfundi 13. september gosárið var samþykkt að félagið færi sjálft út í útgerð. Það voru nýmæli í 72 ára sögu Ísfélagsins, aldrei áður hafði félagið verið sjálft í bátaútgerð. Fiskimóttaka var byggð í Þorlákshöfn og þegar gosinu lauk var ákveðið að hraða uppbyggingu í Eyjum. | ||