Heimaeyjargosið:Ávörp

Í kjölfar upphafs eldgossins komu æðstu ráðamenn landsins fram og hughreystu og settu línurnar varðandi hvernig ætti að takast á við hinar miklu hörmungar sem Vestmannaeyingar og allir landsmenn horfðust í augu við.

Ávarp Kristjáns Eldjárns, forseta Íslands, er eftirfarandi:

„Góðir landsmenn. Náttúruhamfarirnar í Vestmannaeyjum eru einn þeirra atburða sem gera öll orð vanmegnug. Og þó - þau má þó alltaf nota til að tjá hug sinn, þökk fyrir það, að svo óskaplegur háski við bæjarvegginn í einum fjölmennasta kaupstað landsins skyldi ríða yfir, án þess að nokkurt mannsbarn biði líftjón eða lima. Einu sinni áður hafa Vestmannaeyjar orðið vettvangur einhverra hrikalegustu atburða í sögu landsins. Það var þegar Tyrkir fóru þar herskildi, drápu tugi manna og fönguðu hundruð manns og seldu mansali. Þá tæmdust Vestmannaeyjar nær því af fólki um sinn, eins og nú. En ólíku er saman að jafna. Annars vegar mannleg grimmd og miskunnarleysi í blindni sinni. Nú eru það blind náttúruöflin, sem búa í eldlegu eðli lands vors, sem ógnum valda, en á hinn bóginn hefur mönnum tekist það þrekvirki að flytja fólk allt heilt á húfi brott frá voðanum. Það er ljúft og skylt að þakka öllum, sem á svipstundu, að heita mátti, byggðu þessa brú milli lands og Eyja, bæði heimamönnum í Vestmannaeyjum og öllum öðrum, sem hlut eiga að máli. Það verður ekki annað séð, en að stilling, þrek og góð skipulagning hafi einkennt þessa stórkostlegu mannflutninga, sem um getur í sögu landsins. Og veit þó enginn hvernig farið hefði ef ekki hefði verið það lán í óláni að veður var gott á hættulegri árstíð. Leggur drottinn líkn með þraut. Þetta áfall er mikið fyrir Vestmannaeyinga og fyrir þjóðina alla og er þó enn hulið, hversu mikið það áfall kann að verða. En ég vænti þess, að það sé þegar komið á daginn, að allar hendur séu útréttar til þess að bjarga því, sem bjargað verður. Þetta er vissulega mál þjóðarinnar allrar, það mun Vestmannaeyingum vera óhætt að treysta á. Það þarf minna en þessi ósköp til að Íslendingar finni, að þessi fámenna þjóð er líkust stórri fjölskyldu, sem veit, að það sem á einn er lagt, það er lagt á alla. Nú má enn vona, að sú mildi verði með, að eldurinn hlífi Vestmannaeyjakaupstað og höfninni þar, sem er skilyrði mannlífs í Eyjunum og um leið ein af lífæðum þjóðarinnar. Um þetta er á einskis manns færi að spá. Hver veit nema Vestmannaeyingar verði aftur komnir til heimila sinna áður en langar stundir líða. Þá væri vel, en ekki dugir annað á þessu stigi máls en að vera við öllu búinn, þótt hið besta sé vonað. Og þangað til sárin eru gróin, hver sem verða kunna, er það landsmanna allra að leggja fram liðsinni sitt, í hvaða mynd sem að gagni má koma, hvers eftir sinni getu. Ég lýk þessum ávarpsorðum með því að láta í ljós samhug minn með því fólki, sem nú hefur orðið að yfirgefa hús og heimili í mikilli skyndingu, og þá von og bæn, að sú stund komi áður en varir, að aftur blómgist mannlíf í hinum fögru og frægu Eyjum, því að víst mun það ekki búa Vestmannaeyingum í hug að láta undan síga fyrir þeim aðsópsmiklu nágrönnum, sem gert hafa þeim þungar búsifjar nú um sinn.“

Ávarp biskups Íslands, Sigurbjörns Einarssonar:

„Ó Guð vors lands, vér lofum þitt heilaga nafn. Þetta er sá strengur, sem ómar dýpst í þjóðarbarmi á hinum mestu stundum. Svo skyldi einnig vera nú, þegar vér höfum lifað einn hinn hrikalegasta atburð, sem orðið hefur í sögu landsins, án þess að tjón hafi orðið á lífi eða limum nokkurs manns. Það hefur margur háski steðjað að þessari þjóð um aldirnar, en varla hefur í annan tíma jafn mikill voði vofað yfir jafn mörgum á sama andartaki og síðastliðna nótt, þegar eldvarpið opnaðist í Helgafelli í Vestmannaeyjum. Og allir hafa bjargast. Þar hjálpaðist margt að, stöðvar gossins, veður og aðrar aðstæður, einstök viðbrögð og gifta þeirra manna, sem stýrðu þessu risavaxna björgunarstarfi eða lögðu því lið, og stilling og æðruleysi þess mannfjölda, sem koma þurfti undan hættunni. Að sjálfsögðu veit enginn nú, hvað gerist frekar af völdum þeirra afla, sem losnað hafa úr læðingi á þessum stað. En hvernig sem gosinu vindur fram, getur ekkert skyggt á þá mildi Guðs og miskunn, sem vér höfum reynt og lifað nú. Og í því ljósi og með það í huga horfum vér öruggir fram, ráðnir í því, allir landsmenn, að standa einhuga og drengilega við hlið Vestmannaeyinga í þeirri miklu mannraun, sem þeir eiga að mæta. Eilífum Guði sé æra, var viðkvæði séra Jóns Steingrímssonar, þegar hann rifjaði upp ógnir Skaftárelda og öll þau merki um gæsku Guðs, sem hann þreifaði á í þeim skelfingum. Ég veit að Vestmannaeyingar geta tekið undir með honum. Vér megum muna það, að manneskjan er smá, líf og lán er valt og veikt. En hitt er sýnu meiri og brýnni staðreynd, að vér eigum athvarf, sem bregst ekki. Guð er minn Guð, þó geisi nauð og gangi þannig yfir. Eilífur Guð styrki og blessi þá, sem heimtir voru úr helju. Eilífur Guð haldi hlífiskildi yfir oss öllum til lífs og sálar. Hann segir í orði sínu: Þótt fjöllin færist úr stað og hálsarnir riði, skal mín miskunnarsemi við þig ekki færast úr stað og minn friðarsáttmáli ekki raskast. Þetta verði oss öllum satt í Jesú nafni.“