„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1996/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga

Foreldrar Eyjólfs voru útvegsbóndinn [[Gísli Eyjólfsson]] frá [[Kirkjubær|Kirkjubæ]] í Vestmannaeyjum, f. 1867, d. 1914, og kona hans [[Guðrún Magnúsdóttir]] frá Berjanesi í Landeyjum, f. 1865, d. 1936. Þau hjón Gísli og Guðrún eignuðust fimm börn, tvö þeirra dóu í frumbernsku, en þrjú komust á legg: Jórunn, sem andaðist 16 ára gömul, og Lovísa, sem var elst þeirra systkina, gift Bryngeiri Torfasyni formanni frá Stokkseyri, og var húsmóðir að Búastöðum. d. 1978.<br>

Með fyrri konu sinni, Margréti Runólfsdóttur, eignaðist Eyjólfur, Erlend, f. 1919, en með seinni konu sinni, Guðrúnu Brandsdóttur, eignaðist hann þrjú börn; Sigurlínu, f. 1928, sem dó í frumbernsku, Gísla, f. 1929 og Guðjón Ármann, f. 1935.<br>

Eyjólfur hafði sérstakan áhuga á sögu Vestmannaeyja, söfnun og varðveislu sögulegra minja í Eyjum og öðrum menningarmálum eins og gerð sérstakrar kvikmyndar um Vestmannaeyjar. Hann var einn af stofnendum Vestmanneyingafélagsins Heimakletts og sat í fyrstu byggðasafnsnefnd Vesmannaeyja sem starfaði í 20 ár og lagði grunn að Byggðasafni Vestmanneyja. Um þann þátt skrifaði Jóhann Friðfinnsson safnvörður Byggðasafnsins í minningargein um Eyjólf:<br>

Þegar ég minnist frænda míns hrannast upp minningar frá þessari stærstu verstöð landsins, Vestmannaeyjum, þegar róið var eftir hefðbundnu formi á línu og netum. Mest var fylgst með þessum litlu bátum þegar suðaustan óveður var að skella á; þá stóðum við krakkarnir undir húsveggjum og fylgdumst með bátunum þegar þeir voru að koma úr Faxasundi og böksuðu austur flóann. Margir saman sigldu þeir í halarófu austur að [[Bjarnarey]] en þar fengu bátarnir lygnu af eynni. Við krakkarnir þekktum alla báta en þegar Emma kom hlupum við niður á bryggju til að taka á móti frænda. Oft var eitthvað gott að hafa úr bitakössunum og þegar búið var að landa fengum við að fara út á ból, en bátunum var lagt við legufæri sem hver þeirra hafði og var skjöktbátur hafður til að fara út í báta og í land. Að loknum róðri yfir Botninn og upp Lækinn á milli Bæjarbryggju og Edinborgarbryggju var skjöktbáturinn settur upp í Hróf.<br>

Árið 1928 byggði Eyjólfur hús skammt fyrir sunnan sitt æskuheimili og kallaði það Bessastaði eftir grunnbrotinu Bessa sem er grynning aust-suðaustur af Heimey og brýtur á í óveðrum, en grunnbrotið var í beinni stefnu austur af húsinu. Sama ár kvæntist hann Guðrúnu Brandsdóttur og var hún mikil húsmóðir og hannyrðakona svo að af bar. Eftir að systkinin Lovísa og Eyjólfur fóru að búa höfðu þau félagsbú á Búastaðajörðinni. Á sumrin var mikið líf og gleði við heyskap á túni Búastaða og annarra býla í nágrenninu. Mikil samhjálp var á milli granna, en fjölskyldur þeirra Búastaðasystkina hjálpuðust að við heyskapinn og að nytja hlunnindi jarðarinnar.<br>

Torfi Bryngeirsson var fæddur að Búastöðum í Vestmannaeyjuni 11. nóv. 1926, sonur hjónanna Lovísu Gísladóttur og Bryngeirs Torfasonar skipstjóra sem ættaður var frá Stokkseyri.<br>

Torfi skaraði þá strax fram úr í „þjóðaríþrótt" Vestmannaeyinga, stangarstökkinu, eins og sú íþróttagrein var oft nefnd á þeim árum, en Vestmannaeyingar áttu Íslandsmet í stangarstökki um áratugaskeið og komust aðrir landsmenn ekki með tærnar þar sem Eyjamenn höfðu hælana í stönginni.<br>

Mér er það sérstaklega minnisstætt þegar Torfi setti fyrsta Íslandsmetið, drengjamet, sem var auðvitað óstaðfest við þær aðstæður sem keppt var við. Þetta gerðist austur á Móhúsaflöt sem var spölkorn vestur af Urðavita, beint suður af Kirkjubæjum. Þarna hafði verið útbúin svolítil sandgryfja og var oft verið þarna í Ieikjum og margs konar stökkum og hlaupum. Að sögn sjónarvotta (hjónanna á Kirkjubóli, Kristjáns heitins Kristóferssonar og Þóru) hófst eldgosið 23. janúar 1973 á Móhúsaflöt, líkast því að kviknaði í sinueldi og síðan opnaðist eldsprungan til beggja átta. Þessi staður er því undir miðjum rótum Eldfellsins.<br>

Árið eftir varð hann meistari í stangarstökki á bresku samveldisleikjunum þar sem Iönd breska samveldisins, víðs vegar að úr heiminum, kepptu.<br>

Um Torfa átti við hið fornkveðna, „Römm er sú taug er rekka dregur föðurtúna til," af því að á þessum viðburðaríku árum í lífi hans var hugurinn oft bundinn æskustöðvunum þó að æfingar og keppnisferðir tækju mikið af frístundum hans.<br>

Torfi kvæntist árið 1950, Jóhönnu Pétursdóttur frá Selshjáleigu í Austur-Landeyjum. Þau hófu búskap í lítilli risíbúð við Laugateig og voru samhent og gestrisin. Á þessum árum var fjölmennt Iið frænda og vina úr Vestmannaeyjum við nám í Stýrimannaskólanum í Reykjavik og fleiri skólum í höfuðborginni. Við vorum margir heimagangar á heimili Torfa og Hönnu og var öllum alltaf vel tekið á heimili þeirra  

::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''Guðjón Ármann Eyjólfsson.'''

Á námsárum sínum var Björn á síldveiðum við Norðurland á elsta Reyni VE 15 með Páli Ingibergssyni og þeim bræðrum. Hann minntist oft þess tíma með mikilli ánægju. Eftir að Björn lauk læknanámi frá Háskóla Íslands vorið 1955 var hann læknir í Vestmannaeyjum til ársloka árið 1958, en á kandídatsárum sínum hafði hann unnið á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja. Einar Guttormsson var þá sjúkrahúslæknir, en héraðslæknir var Baldur Johnsen. Á þessum árum var mikill fjöldi erlendra fiskiskipa á Eyjamiðum og leituðu þau oft til Vestmannaeyja með veika og slasaða sjómenn. Læknar í Eyjum vitjuðu einnig fjölda erlendra og íslenskra skipa sem lágu í vari á Víkinni, Ytri höfninni, eða undir Eiðinu. Oft var þetta við erfiðar aðstæður á Létti litla eða mótorbátum sem voru fengnir til að fara með lækni út í skipin ef mjög vont var í sjóinn. Í slæmum veðrum og haugasjó þurfti ákveðni og kjark ef taka varð sjúklinga frá borði þegar skipin komust ekki til hafnar. Af meðfæddri hógværð lét Björn ekki mikið yfir þessum læknisvitjunum sem var starfsskylda hans og Vestmannaeyjalækna, en í erlendum blöðum hafa þakklátir sjómenn vitnað um ágæta þjónustu læknanna og Sjúkrahúss Vestmannaeyja. Björn sagði mér að eitt sinn hefðu þeir orðið að spelka fársjúkann mann og brotinn við lestarlúgu sem var síðan hífð frá borði togarans yfir í Vestmannaeyjabát sem lagðist að honum.<br>

Hann var kvæntur Þórunni Kristjánsdóttur frá Brattlandi í Vestmannaeyjum. Hún lifir mann sinn og eignuðust þau tvö börn. Blessuð sé minnig hans.<br>

::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''Guðjón Ármann Eyjólfsson.'''

Brynjólfur Einarsson bátasmiður var fæddur 7. júní 1903 en ólst upp á Jökuldal og í Vopnafirði til sjö ára aldurs. Foreldrar hans voru þau Guðný Benediktsdóttir úr Suðursveit og Einar Pálsson bóndi, frá Hofsnesi í Öræfum. Áttu þau fyrir sitt barnið hvort en saman átta. Þau settust að á Eskifirði 1910 þar sem Brynjólfur nam bátasmíðar hjá móðurbróður sínum, Auðbergi Benediktssyni, og hóf sjómennsku 14 ára gamall á árabát með Bjarna Marteinssyni.<br>

Eitt sinn er hann var sendur frá Austfjörðum til Vestmannaeyja að sækja bátinn Snyg. Þá varð hann vitni að landburði af fiski. Varð honum þá að orði að nú skildi hann Þorstein frá Vattarnesi, af hverju hann hafði brugðið búi og flust til Eyjanna. Þar kom einnig að því að Brynjólfur pakkaði saman á Eskifirði, bæði með vélstjórnar-, skipstjórnarréttindi og bátasmíðar uppá vasann. Hann hóf vinnu við skipasmíðar hér í Vestmannaeyjum einmitt á þeim árum er þær urðu stóriðnaður í byggðinni. Allan smíðatíma Helga VE 333 var hann verkstjóri og yfirsmiður en Gunnar Marel var meistarinn. Engum vildi Brynjólfur frekar vinna með eða hjá en Gunnari Marel. Árið 1940 var hann á síldarvertíðinni á Helga VE. Voru þeir samskipa feðgarnir, Hálfdan Brynjar, að hefja sjómannsferilinn, og hann.<br>

Árið 1942 hóf hann að teikna og smíða Helga Helgason, stærsta tréskip sem smíðað hefur verið á Íslandi. Sá bátur var í Eyjaflotanum fram yfir 1960 að hann var seldur norður.<br>

Er sá tími kom að erfiði bátasmíðarinnar hentaði ekki rosknum manni gerðist Brynjólfur kyndari í Lifrarsamlagi Vestmannaeyja og var þar í átta ár. Eitt var það sem fylgdi Brynjólfi alla tíð en það var vísnagerð. Honum fannst vísurnar eiga aðeins við, ,,á einum stað og einu sinni" en margar lifa enn í munni manna og fljúga við ýmis tækifæri.<br>

Brynjólfur kynntist konu sinni, Hrefnu Hálfdanardóttur, á Eskifirði og varð þeim tveggja sona auðið: Hálfdan Brynjar er fórst með Helga VE 333 á Faxaskeri 7. jan. 1950 og Gísli Hjálmar málarameistari sem býr á Brimhólabraut 15 hér í bæ.<br>

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''Snorri í Betel. '''

Tuttugu vertíðir sótti Björgvin sjó samfleytt frá Eyjum, en varð þá að hætta sjósókn af heilsufarsástæðum. Hann var alltaf lagningarmaður á línu sem var vandasamt og vont verk. Hér reri hann hjá miklum sægörpum, formönnunum Guðjóni á Heiði og Hannesi á Hvoli, mikið góðir menn sagði Björgvin í blaðatali fyrir nokkrum árum. Þeim hefur trúlega hentað best að hafa mikið góða háseta.<br>

Eftir að Björgvin hætti á sjó vann hann nokkur ár hjá Helga Benediktssyni og hjá Ársæli Sveinssyni í nokkur ár. „Þetta voru mikið góðir menn og gott að vera hjá þeim" sagði Björgvin í nefndu blaðaviðtali. Síðar vann Björgvin í Hraðfrystistöðinni um tíma, en síðast hjá Ísfélaginu fram að gosi.<br>

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''H.G.'''

Magnús tók vélstjórapróf árið 1941. Hann var vélstjóri hjá kunnum aflamönnum í Eyjum, á mb. Leó hjá Valda Guðjóns, mb. Ágústu með Guðjóni á Landamótum og mb Ársæli hjá Björgvin í Viðey. Um tíma var hann vélstjóri í Hraðfrystihúsi Þórshafnar.<br>

Magnúsi er svo lýst að hann hafi verið léttur í lund, hlýr og viðræðugóður og smáglettinn. Þau hjón fagnað vel gestum og veitt af rausn. Frændgarður Magnúsar Hlíðdals er stór, hálfsystkin mörg en þeim hjónum tíu barna auðið og níu eru á lífi.<br>