„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1971/ Um vélar og menn. Hver fann upp vélina?“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 7: Lína 7:
Háskólinn eignaðist Newcomben-vél, og af því hún var bæði gallagripur og eyðsluhít í augum vísindamannanna, fólu þeir Watt á hendur að gera ýmsar úrbætur. Sennilega hafa hinir lærðu vísindamenn átt mikinn þátt í fyrstu endurbótunum sem gerðar voru á vélinni, en víst er, að þeir mátu Watt mikils.<br>
Háskólinn eignaðist Newcomben-vél, og af því hún var bæði gallagripur og eyðsluhít í augum vísindamannanna, fólu þeir Watt á hendur að gera ýmsar úrbætur. Sennilega hafa hinir lærðu vísindamenn átt mikinn þátt í fyrstu endurbótunum sem gerðar voru á vélinni, en víst er, að þeir mátu Watt mikils.<br>
Fyrstu endurbæturnar voru í sambandi við þéttun gufunnar, eftir að hún hafði unnið verk sitt, og það eitt varð til þess, að Watt fór að vinna sjálfstætt að vélaviðgerðum og breytingum í Glasgow. Þar fékk hann svo hugmynd, sem gerbylti vélinni allri. En þær tilraunir urðu kostnaðarsamar, svo hann neyddist til að leita til peningamanns, sem styrkti tilraunir hans, gegn því að hirða 34 hluta ágóða af einkaleyfum, sem hann hafði þá þegar fengið. Þessi samningur mun hafa orðið honum fjötur um fót, jafnvel þó á þessu tímabili fengi hann orð sem snjall verkfræðingur. Honum var, ásamt öðrum, falið að gera áætlanir um skipaskurð, sem grafa skyldi milli Clyde- og Forthfjarða, en sá skurður var aldrei gerður.<br>
Fyrstu endurbæturnar voru í sambandi við þéttun gufunnar, eftir að hún hafði unnið verk sitt, og það eitt varð til þess, að Watt fór að vinna sjálfstætt að vélaviðgerðum og breytingum í Glasgow. Þar fékk hann svo hugmynd, sem gerbylti vélinni allri. En þær tilraunir urðu kostnaðarsamar, svo hann neyddist til að leita til peningamanns, sem styrkti tilraunir hans, gegn því að hirða 34 hluta ágóða af einkaleyfum, sem hann hafði þá þegar fengið. Þessi samningur mun hafa orðið honum fjötur um fót, jafnvel þó á þessu tímabili fengi hann orð sem snjall verkfræðingur. Honum var, ásamt öðrum, falið að gera áætlanir um skipaskurð, sem grafa skyldi milli Clyde- og Forthfjarða, en sá skurður var aldrei gerður.<br>
<center>[[Mynd:Vélstjóranámskeið 1936.png|500px|thumb|center|Vélstjóranámskeið 1936.
<center>[[Mynd:Vélstjóranámskeið 1936.png|1000px|thumb|center|Vélstjóranámskeið 1936.
Talið frá vinstri, efsta röð: Hermann Helgason, Emil M. Andersen, Aðalsteinn Indriðason, kennari, Guðmundur Þorvaldsson, forstöðumaður, Kjartan Jónsson, kennari, Sveinn Jónsson, Sigurður Bjarnason. 2. röð: Kjartan Jónsson, J. Guðleifur Ólafsson, Árni K. Finnbogason, Ólafur J. Markússon. 3. röð: Arnoddur Gunnlaugsson, Gestur Guðjónsson, Einar Runólfsson, Guðmundur Hákonarson, Magnús Helgason, Adólf G. Jónsson. 4. röð: Tryggvi Gunnarsson, Gísli R. Sigurðsson, Guðsteinn Þorbjörnsson, Óskar Eyjólfsson, Trausti Guðjónsson, Kristinn Sigurðsson, Guðmundur Kristjánsson. 5. röð: Sigurjón Ólafsson, Brynjólfur Brynjólfsson, Guðmundur K. Ólafsson, Björgvin Guðmundsson, Jón Auðunsson, Ingólfur Matthíasson, Jón Valdimarsson.]]</center>
Talið frá vinstri, efsta röð: Hermann Helgason, Emil M. Andersen, Aðalsteinn Indriðason, kennari, Guðmundur Þorvaldsson, forstöðumaður, Kjartan Jónsson, kennari, Sveinn Jónsson, Sigurður Bjarnason. 2. röð: Kjartan Jónsson, J. Guðleifur Ólafsson, Árni K. Finnbogason, Ólafur J. Markússon. 3. röð: Arnoddur Gunnlaugsson, Gestur Guðjónsson, Einar Runólfsson, Guðmundur Hákonarson, Magnús Helgason, Adólf G. Jónsson. 4. röð: Tryggvi Gunnarsson, Gísli R. Sigurðsson, Guðsteinn Þorbjörnsson, Óskar Eyjólfsson, Trausti Guðjónsson, Kristinn Sigurðsson, Guðmundur Kristjánsson. 5. röð: Sigurjón Ólafsson, Brynjólfur Brynjólfsson, Guðmundur K. Ólafsson, Björgvin Guðmundsson, Jón Auðunsson, Ingólfur Matthíasson, Jón Valdimarsson.]]</center>


Lína 21: Lína 21:
Carl Benz var annar þýzkur verkfræðingur, sem skráði sig í sögu vélanna. Hann fæddist í Karlsruhe 1844. Hann er að jafnaði álitinn höfundur tvígengismótoranna, en það orkar þó tvímælis, sem fleira í sögu vélanna. En honum tókst, í verksmiðju, sem hann stofnaði í Mannheim árið 1879, að fullkomna hugmynd sína svo, að hún gat keppt við Ottomótorinn.<br>
Carl Benz var annar þýzkur verkfræðingur, sem skráði sig í sögu vélanna. Hann fæddist í Karlsruhe 1844. Hann er að jafnaði álitinn höfundur tvígengismótoranna, en það orkar þó tvímælis, sem fleira í sögu vélanna. En honum tókst, í verksmiðju, sem hann stofnaði í Mannheim árið 1879, að fullkomna hugmynd sína svo, að hún gat keppt við Ottomótorinn.<br>
Hann endurbætti háspennukveikjuna og sá fram á notkun gasmótora í farartækjum; byggði þríhjólabifreið árið 1855, og setti í hana mótor af endurbættri gerð, sem talin var IV2 hestafl. Sú bifreið var talin hafa náð 10 km hraða á klst.<br>
Hann endurbætti háspennukveikjuna og sá fram á notkun gasmótora í farartækjum; byggði þríhjólabifreið árið 1855, og setti í hana mótor af endurbættri gerð, sem talin var IV2 hestafl. Sú bifreið var talin hafa náð 10 km hraða á klst.<br>
  <center>[[Mynd:Kátir karlar á bryggjunni.png|500px|thumb|center|Kátir karlar á bryggjunni.- Sveinn útvegsbóndi frá skálholti, Hanni í Svanhól, Leifi í Laufási, og Sigurður Einarsson (Sigurðssonar ríka)]]</center><<br>
  <center>[[Mynd:Kátir karlar á bryggjunni.png|1000px|thumb|center|Kátir karlar á bryggjunni.- Sveinn útvegsbóndi frá skálholti, Hanni í Svanhól, Leifi í Laufási, og Sigurður Einarsson (Sigurðssonar ríka)]]</center><<br>
Endurbætta gerð þessarar bifreiðar setti hann á markaðinn og kallaði „model III“  og seldist hún nokkuð. Eina bifreiðin sem enn er til af þeirri gerð er nú á safni í London.<br>
Endurbætta gerð þessarar bifreiðar setti hann á markaðinn og kallaði „model III“  og seldist hún nokkuð. Eina bifreiðin sem enn er til af þeirri gerð er nú á safni í London.<br>
Benzbifreiðin hefir verið framleidd óslitið síðan og er þekkt um allan heim. Margir álíta, að nafnið á eldsneytinu, benzín, sé af sömu rótum runnið, en svo er þó ekki.<br>
Benzbifreiðin hefir verið framleidd óslitið síðan og er þekkt um allan heim. Margir álíta, að nafnið á eldsneytinu, benzín, sé af sömu rótum runnið, en svo er þó ekki.<br>
Lína 38: Lína 38:
Ungur, reiður þingmaður í brezka þinginu, að nafni Winston Churchill, er sagður hafa spurt með þjósti um það í þinginu, hvers vegna brezka flotamálastjórnin hundsaði algjörlega mann að nafni Rudolf Diesel, sem boðið hafði fram nýjungar í vélum. Honum var litlu eða engu svarað. En árið eftir var sá sami ungi maður orðinn flotamálaráðherra Breta og tók þá persónulega á móti „Selandia", þegar skipið kom fyrst í brezka höfn. Ræða hans við það tækifæri hneykslaði alla Englendinga, en er nú í minnum höfð um framsýni mannsins.<br>
Ungur, reiður þingmaður í brezka þinginu, að nafni Winston Churchill, er sagður hafa spurt með þjósti um það í þinginu, hvers vegna brezka flotamálastjórnin hundsaði algjörlega mann að nafni Rudolf Diesel, sem boðið hafði fram nýjungar í vélum. Honum var litlu eða engu svarað. En árið eftir var sá sami ungi maður orðinn flotamálaráðherra Breta og tók þá persónulega á móti „Selandia", þegar skipið kom fyrst í brezka höfn. Ræða hans við það tækifæri hneykslaði alla Englendinga, en er nú í minnum höfð um framsýni mannsins.<br>
Rudolf Diesel dó árið 1911. Hann hvarf af Ermarsundsferju á leið til Englands og með honum skjalataska, sem vitað er að innihélt ýmis skjöl, sem talið er, að hann hafi ætlað að leggja fyrir flotastjórn Breta.
Rudolf Diesel dó árið 1911. Hann hvarf af Ermarsundsferju á leið til Englands og með honum skjalataska, sem vitað er að innihélt ýmis skjöl, sem talið er, að hann hafi ætlað að leggja fyrir flotastjórn Breta.
<center>[[Mynd:Vestmannaeyjahöfn mesta útflutningshöfn landsins.png|500px|thumb|center|Vestmannaeyjahöfn mesta útflutningshöfn landsins.
<center>[[Mynd:Vestmannaeyjahöfn mesta útflutningshöfn landsins.png|1000px|thumb|center|Vestmannaeyjahöfn mesta útflutningshöfn landsins.
Frá Vestmanneyjahöfn voru fluttar út 39.600 lestir sjávarafurða árið 1970, að andvirði rúmar 1200 millj. kr.]]</center>
Frá Vestmanneyjahöfn voru fluttar út 39.600 lestir sjávarafurða árið 1970, að andvirði rúmar 1200 millj. kr.]]</center>


1.368

breytingar

Leiðsagnarval