Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1965/ Gamli tíminn – og nýi
Hann var fæddur að Skammadal í Mýrdal 6. október 1852, sonur þeirra Tölu Runólfsdóttur hreppstjóra Sigurðssonar á Skaganesi og Hjalta Jóhannssonar, hreppstjóra í Þórisholti.
Einar Hjaltason bjó á ýmsum bæjum í Mýrdal um nokkurra ára skeið á Giljum, Norður-Hvammi, Fossi og Stóru-Heiði og bætti mjög þessar jarðir.
Árið 1895 hætti hann búsýslu og fluttist til Víkur, þar sem hann átti heimili síðan um langt skeið. Þóttu það mikil tíðindi, er hann fluttist „á mölina“ í Vík og reisti bú einna fyrstur manna þar.
Einar var með afbrigðum glöggur maður og sögðu menn um hann, að hann þekkti öll fjármörk í sýslunni. Hafði hann á hendi fjallskil um 30 ára skeið. Einar átti fé á mörgum bæjum, en skrifaði hvergi neitt um það hjá sér — hann mundi það allt, svo að í engu skeikaði.
Kunnastur er Einar Hjaltason sem áraskipaformaður í Vík í Mýrdal. Átti hann sjálfur skipið, sem hann stýrði, en það hét „Björg“.
Gunnar sál. Olafsson lýsir Einar svo í minn-ingum sínum:
■ Ekki var annað hægt en að veita ínanni
þessum efiirtekt. allt að þrem áinum á hæil "g gildum eftir því. en þó fremur holdgrönnum, einkum í andliti. Málrómurinn var sk\'r og gíaðlegur uieð hreim af hiklausu og yfirlætis-lausu sjálístrausti. hreyfingar allar og lát-bragð eftir þ\ í. allt í samræmi hvað við ann-að, óháð öllu og öllum. en þó laust \ ið það, sem kalla mætti ókurteisi . . ."
Til er aflaskýrsla róSraskipanna í Vík frá 1888 til 1906. Árið 1895 fékk Einar á .Björgu' 389 til hlutar á 16 dögmn.
Arið 1901 er þess fyrst getið í Vík. að ára-bátar fengju fisk úr togurum. V ar það Einar Hjaltason á ,-Björgu", sem fyrstur manna tók upp þann hátt í Vík. Þótti hart af horfa á tog-arana ofl og tíðum hemla fiski og gera enga tilraun til að fá þaun fisk og nýta hann. Var Gunnar sál. Olafsson með Einar í för, er fyrsti „togararóðurinn" var farinn.
Einar Hjaltason var afburðasjóniaður, og fór orð af honum langt út fyrir heimabyggð hans. Sérstakt orS fór af því, hve vel honum tókst jai'nan lending. Var Einar sá eini af ver-tíðarmönnum, sem stýrði skipi við uppskipan-ir í Vík.
Kona Einars Hjaltasonar var Ingibjörg Sig-urðardóttir, bónda á Giljum, Arnasonar. Átlu þau tvær dætiir og einn son: Svanhildi. er átti Bjarna Kjartansson, síðar á Sigíufirði, Sigur-björgu. er átti Magnús Einarsson í Steig, og Haraldur. er átti Guðlaugu Andrésdóttur í Kerlingardal. Bjuggu þau um langt skeið miklu búi í Kerlingardal.
Einar Hjaltason flutti aftur frá Vík á efri áium og bjó í Kerlingardal. Naut hann aðdá-unar og virðingar samtíinamanna sinna fyrir ör-yggi. traustleíka og trúmennsku í störfum.
Sigurður Pétursson
Hann var i'æddur að Hrólfsskála á Seltjarn-arnesi 12. ágúst 1880. sonur þeirra Guðlaugar Pálsdóltur og Péturs Sigutðssonar.óðalsbónda þar.
Sigurður hlaut stýrimannaskírteini frá Sjó-niannaskólaniiiii í Reykjavík 1899. og sigldi hann síðan til Kaupmannahafnar. Hlaut hann skipsíjóiaskírteini þaðan árið 1902.
Sigurður gerðist síðan stýrimaður og skip-stjóri á ýmsum kunnum skútum. Skúturnar voru strangur skóli. og hlaut margur góðkunn-ur skipstjórnarmaður eldskírn sína á þeim í misjöfnum \eðrum hér við land. Sú reynsla varð stnndum nokkuð dýrkeypt. en í öllum til-fellum dýrmæt.
Sigurður Pétursson gekk í þjónustu Thore-félagsins svonefnda árið 1908. Gerðist hann stýrimaður á skipum þess félags. var á „Ing-ólfi'". ..Austra" og „Mjölni", og síðan á togur-um um skeið.
Þegar Eimskipafélag ísiands var stofnað og afráðin voru kaup tveggja fyrstu skipa þess. vai SigurSur Pétursson ráðinn í þjónustu fé-lagsins. Tók hann viS stjóm „Gullfoss", fyrsta skipi félagsins, sem tók höfn á Islandi í fyrsta skipti fyrir réttum 50 árum. Kom skipið til \ estmanaeyja 15. apríl 1915. og var skipi vel og virðulega fagnaS. Þessa atburðar var minnzt miður en skyldi, því að hér er um að ræða einn merkasta þáttinn í siglingasögu þjóðar vorrar.
Frá þessari stundu voru nöfn þeirra SigurS--ar og „Gullfoss" samtengeJ og óaðskiljanleg í hugum allra landsmanna. Allir könnuSust viS SigurS á „Gullfossi". og nafn hans var ávallt nefnt með mikilli virSingu og aðdáun.
Sigurður Pétuisson stýrði „Gulifossi" allt til þess, er hann lokaðist inni i Kaupmanna-höfn eflir hernám ÞjóSverja 9. apríl 1940.
Kom Sigurður þá heim og starfaði síðan á \eguin Eimskips.
Sigurður var sérstakt prúðmenni í alhi fiamgöngu. kurteis. svo að af bar. nærgætinn í garð allra, sem áttu við hann skipti. góð-menni. sem vildi hvers marms vanda leysa. GerSi hann engan niannamun í þeim efnum. Mega Vestmannae\ tngar gerla um þaS vita. s\o sem hann. að sögn Gísla J. Johnsen í ..Skeggja" 8. janúar 1U19. var fús á að greiða sem bezt úr vanda þeirra á þeim árum.
Enginn efi er á því, að Sigurður Pétursson er þeim minnissiæður, sem muna hann og þekktu náið. Hans meðfædda kurteisi, sem átti ekkert skvlt við siðdekur, vilji hans til að leysa hvers manns vanda, hlvtt viðmót og mikil gæfa í ötlum ferðum mun um ókomin ár verða ung-um mönnum til verðugrar eftirbreytni.
Kona Sigurðar Péturssonar var Ingibjörg Olafsdóttir. óðalsbónda á Mvrarhúsum á Sel-tjarnarnesi. Meðal barna þeirra er Pétur Sig-urðsson sjóliðsforingi. yfirmaður Landhelgis-gæzlunnar.
Einar H. Eiríksson.