Móðuharðindi

Skaftáreldar hófust 8. júní 1783 og er óhætt að segja að eldsumhræingarnar teljist með mestu eldgosum sögunnar, slík voru áhrif gossins hér á landi og í raun víða um lönd. Um land allt fylgdi eitur og alls konar ólyfjan öskufallinu sem hlaust af gosinu. Það er ekki að ástæðulausu að atburðirnir í kjölfar Skaftárelda kallast Móðuharðindi. Uppruna móðunnar má rekja til myndunar bergkvikunnar í möttli jarðar en þar er gasið uppleyst í hraunbráðinni. Þegar svo kvikan nær yfirborði jarðar í eldgosi léttir þrýstingnum og gosgufurnar brjótast út. Þær berast hátt í loft með gosmekkinum, aðallega vatnsgufa, koldíoxíð og brennisteinn. Svipuð að samsetnginu er móðan sem leggur af kólandi hrauni. Brennisteinssamböndin blönduðust raka loftsins, svo úr varð brennisteinssýra, en það var þetta súra regn, sem brenndi göt á skjái (gegnsæ himna í glugga, oft notuð í stað rúðu), nýrúið fé og mannfólkið auk þess sem það olli hinum ýmsu kvillum og jafnvel dauða.