Blik 1936, 1. tbl. /Sumardagur

SUMARDAGUR

Sumarmorguninn, bjartan og fagran, gekk ég upp á svo kallaðan Hrafnaklett, sem er lítið eitt ofar á Borgarnesi en kauptúnið sjálft. Veðrið var yndislega gott, blakti ekki hár á höfði, og Hafnarfjall, sunnanvert við fjörðinn, speglaði sig í dúnalygnum firðinum. Inn af Hafnarfjalli er Skarðsheiði hin syðri. En niðri á undirlendinu litið eitt, innar er sveit, sem heitir Andakíll. Fyrir augum mér blasir hinn frægi staður, Hvanneyri, þar sem Skalla-Grímur gaf land Grími hinum háleyska. Þar er nú bændaskóli, og best byggði bær á Vesturlandi.

Á firðinum er bátur að koma með lax ofan úr Hvítá. Inn af Andakílnum ganga margir dalir. Þeir eru þessir: Skorradalur, Flókadalur, Lundareykjadalur og Reykholtsdalur, en inn af honum gengur Hálsasveitin. Lengra inn á hálendinu sé ég Ok, Eiríksjökul og Langjökul. Eiríksjökull er mjög einkennilega lagaður, og svo fallegur, að útlendingar, sem sjá hann, standa hugfangnir. Hann er einstæður jökull fyrir vestan langjökul. Margir hafa líkt honum við skál á hvolfi. Á norðri blasir Baula við himinn, strýtulagaður tindur, 934. m hár og ekki hægt með góðu móti að komast upp á hann nema á einum stað. Ég sá mörg fjöll, sem ekki er rúm til að lýsa hér. Þó vil ég nefna konung Snæfellsnesfjallgarðsins, Snæfellsjökul, sem ég sá vegna þess, að skyggni var með afbrigðum gott. Hann er gamalt eldfjall yzt á Snæfellsnesi. Efst á honum eru tvær jökulþúfur, og engar ár falla frá honum.

Skammt í burtu sé ég bæinn Borg, þar sem hinn frægi landnámsmaður Skalla-Grímur Kveldúlfsson nam land og byggði bæ. Fyrir ofan bæinn er borgin, sem bærinn dregur nafn af. Á Borg er gamalt prestssetur. Hugurinn hvarflar að Hvíta. Hún er mjög vatnsmikil, og falla í hana margar ár. Mest þeirra er Norðurá, sem rennur í hana að vestan, og kemur norðan af Holtavörðuheiði. Eftir að Norðurá er fallin í Hvítá, er hún skipgeng, en svo miklar grynningar og sandbleytur eru í firðinum, að sæta verður sjávarföllum til að komast upp í ósinn. Um fjöru eru eyrar víðs vegar upp úr Borgarfirði, og næstum hægt að ganga yfir hann á stórstraumsfjöru, og er ef til vill ekki langt þess að bíða, að Hvítá fylli hann upp og geri hann að góðu og frjósömu landi. Í Hvíta er geysi mikil laxveiði eins og í firðinum, og stundum fást 70 - 80 laxar í einni umvitjun, og er það ekki lítill fengur, þegar pundið af honum kostar á aðra krónu. Norðurá er vel skipgeng neðan til upp að Stafholti í Stafholtstungum.

Mikill munur er flóðs og fjöru, svo flóðs gætir meir en mílu upp í Hvítá. Við Hvítá var kaupstaður hjá Hvítárvöllum, og þangað voru miklar siglingar.

S. E. F. (15 ára).