„Heimaeyjargosið“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 17: Lína 17:


== Björgunaraðgerðir á fólki og munum ==
== Björgunaraðgerðir á fólki og munum ==
Bæjarbúar söfnuðust fljótt og vel niður á [[bryggja|bryggju]]. Mikið þakkarefni í sambandi við gosið er óveðrið daginn fyrir gosið. Þá höfðu allir bátar komið í land vegna óveðurs og veðrið hafði skánað til muna með kvöldinu. Loftskeytastöðin hafði kallað út hið alþjóðlega neyðarkall "may-day" og tilkynnt að byrjað væri að gjósa í bænum. Bátar, sem voru að veiðum í nágreinni eyjanna, hættu þegar og héldu þangað.  
Bæjarbúar söfnuðust fljótt og vel niður á [[bryggja|bryggju]]. Mikið þakkarefni í sambandi við gosið er óveðrið sem hafði verið daginn fyrir gosið. Þá höfðu allir bátar komið í land vegna óveðurs og brælu en veðrið hafði skánað til muna með kvöldinu. Loftskeytastöðin hafði kallað út hið alþjóðlega neyðarkall "may-day" og tilkynnt að byrjað væri að gjósa í bænum. Bátar, sem voru að veiðum í nágrenni eyjanna, hættu þegar og héldu þangað til að ná í fólk og hjálpa til.  


Fyrsti báturinn lagði af stað með fólk um hálf þrjú, aðeins um hálftíma eftir upphaf eldgossins. Af því má sjá að þrátt fyrir að ekkert hafi verið undirbúið voru menn í viðbragðsstöðu. Bátarnir tóku frá 50 manns og upp í 400. Sjóferðin var ekki skemmtileg fyrir neinn. Vont var í sjóinn og ofan á [[sjóveiki]] og vanlíðan, bættust áhyggjur um framtíð bæjarins, húsa og lífsviðurværis. Björgunaraðgerðir fóru þó almennt vel fram og undir morgun komu bátar til Þorlákshafnar þar sem að tekið var á móti örvingluðu fólkinu. Langflestir voru fluttir með skipum en nokkur hundruð manns voru fluttir með flugvélum. Þeir sem fóru með flugvélunum voru þó aðallega eldri borgarar og sjúklingar. Allur tiltækur flugfloti, jafnt stórar og smáar vélar fóru strax um nóttina frá Reykjavík. Að morgni fyrsta gosdags var búið að flytja alla íbúa eyjunnar upp á meginlandið, að undanskildum 200-300 manns sem urðu eftir til að sinna þeim verkum sem þurfti að vinna.  
Fyrsti báturinn lagði af stað með fólk um hálf þrjú, aðeins um hálftíma eftir upphaf eldgossins. Af því má sjá að þrátt fyrir að gosið hefði verið óvænt voru menn í viðbragðsstöðu. Bátarnir tóku frá 50 manns og upp í 400. Sjóferðin var ekki skemmtileg. Vont var í sjóinn og ofan á [[sjóveiki]] og vanlíðan, bættust áhyggjur um framtíð bæjarins, ættingja og vina, húsa og lífsviðurværis. Björgunaraðgerðir fóru þó almennt vel fram og undir morgun komu bátar til Þorlákshafnar þar sem að tekið var á móti örvingluðu fólkinu. Langflestir voru fluttir með skipum en nokkur hundruð manns voru fluttir með flugvélum. Þeir sem fóru með flugvélunum voru þó aðallega eldri borgarar og sjúklingar. Allur tiltækur flugfloti, jafnt stórar og smáar vélar fóru strax um nóttina frá Reykjavík. Að morgni fyrsta gosdags var búið að flytja alla íbúa eyjunnar upp á meginlandið, að undanskildum 200-300 manns sem urðu eftir til að sinna þeim verkum sem þurfti að vinna.  


Strax og ljóst var að björgunaraðgerðir á fólki höfðu heppnast sem skildi var hafist handa við að bjarga því sem var hægt að bjarga af eignum fólks. Hafist var handa í austurbænum, þeim hluta sem stóð næst eldsupptökum. Hjólin tóku að snúast eftir nokkra daga. Björgunarsveitir komu ofan af landi og fljótt varð til samfélag. Samfélag þar sem flestir unnu kauplaust, fengu einungis mat og húsaskjól í laun og ekkert var öruggt varðandi starfsumhverfi. Sjálfboðaliðar úr trésmiðafélögum í Reykjavík negldu fyrir glugga sem sneru að eldgosinu. Nokkur hús féllu saman vegna gjalls á þökum og því fóru trésmiðirnir einnig í að styrkja húsþök, á meðan stúdentar ruddu gjallið af þökunum. Nóg var að gera og var mikið álag á lúnu hjálparfólki. Heilu búslóðirnar voru fluttar upp á land eða komið í örugga geymslu. [[Bílaeign]] Vestmannaeyinga var mikil og hátt í þúsund bílum komið upp á land. Með ótrúlegu þrekvirki náðist að koma í veg fyrir milljarðatjón á eignum bæjarbúa.
Strax og ljóst var að björgunaraðgerðir á fólki höfðu heppnast sem skildi var hafist handa við að bjarga því sem var hægt að bjarga af eignum fólks. Hafist var handa í austurbænum, þeim hluta sem stóð næst eldsupptökum. Hjólin tóku að snúast eftir nokkra daga. Björgunarsveitir komu ofan af landi og fljótt varð til samfélag. Samfélag þar sem flestir unnu kauplaust, fengu einungis mat og húsaskjól í laun og ekkert var öruggt varðandi starfsumhverfi. Sjálfboðaliðar úr trésmiðafélögum í Reykjavík negldu fyrir glugga sem sneru að eldgosinu. Nokkur hús féllu saman vegna gjalls á þökum og því fóru trésmiðirnir einnig í að styrkja húsþök, á meðan stúdentar ruddu gjallið af þökunum. Nóg var að gera og var mikið álag á lúnu hjálparfólki. Heilu búslóðirnar voru fluttar upp á land eða komið í örugga geymslu. [[Bílaeign]] Vestmannaeyinga var mikil og hátt í þúsund bílum var komið upp á land. Með ótrúlegu þrekvirki náðist að koma í veg fyrir milljarðatjón á eignum bæjarbúa.


Nýbyggða [[Heilbrigðisstofnunin í Vestmannaeyjum|sjúkrahúsið]] var á þessum tíma með flatt þak, og var jarðýtu komið fyrir ofan á þakinu til þess að vinna við það að moka gjalli ofan af því til þess að það myndi síður leggjast saman. Austan til á sjúkrahúsinu var hægt að keyra bílum alveg upp á þakið á gjallinu, en byggingin er um þrjár hæðir. Svipaða sögu er að segja af mörgum öðrum húsum, en vinna var viðhöfð við að sópa gjallinu af húsunum eins og best var unnt, til þess að minnka skemmdirnar.
Nýbyggða [[Heilbrigðisstofnunin í Vestmannaeyjum|sjúkrahúsið]] var á þessum tíma með flatt þak, og var jarðýtu komið fyrir ofan á þakinu til þess að vinna við það að moka gjalli ofan af því til þess að það myndi síður leggjast saman. Austan til á sjúkrahúsinu var hægt að keyra bílum alveg upp á þakið á gjallinu, en byggingin er um þrjár hæðir. Svipaða sögu er að segja af mörgum öðrum húsum, en vinna var viðhöfð við að sópa gjallinu af húsunum eins og best var unnt, til þess að minnka skemmdirnar.