Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2009/Bókatíðindi

FRIÐRIK ÁSMUNDSSON SKRIFAR

Bókatíðindi

Undanfarin ár, hefur Guðjón Armann Eyjólfsson frá Bessastöðum, fyrrverandi skólameistari Stýrimannaskólans í Reykjavík, skrifað bækur sem varða stjórn og siglingu skipa.
Fyrst er að nefna STJÓRN OG SIGLING SKIPA sem Ísafoldarprentsmiðja gaf út árið 1982. Hún bætti mjög kennslubækur sem fyrir voru í skipstjórnarnáminu, sérstaklega að nú voru siglingareglurnar miklu myndskreyttari en áður sem var til mikilla bóta. Það var listfengur sjómaður, Rafn Sveinbjörnsson, búsettur á Akranesi, sem það gerði með miklum ágætum. Auk siglingareglnanna, hefur sú bók margt annað að geyma sem kom sér vel við kennslu í stýrimannaskólunum. Má þar nefna m.a: Varðstöðu á siglingavakt, ratsjárútsetningar (radar- plott) sem er þarna mjög vel útskýrt og kom sér vel, afmarkaðar aðskildar siglingaleiðir o.fl. o.fl. Þessi bók er 228 bls.

Siglingareglur, stjórn og sigling skipa
Ný útgáfa, aukin og endurbætt, 398 blaðsíður, kom út 1989 einnig á vegum Ísafoldarprentsmiðju. Þarna komu inn breytingar á siglingareglunum frá 1987. Þetta er mjög góð bók eins og sú fyrri. Henni fylgja kort um afmarkaðar aðgreindar siglingaleiðir í Ermarsundi og Þýskubugt. Báðar eru þessar bækur frábærar kennslubækur og nauðsynlegar handbækur í bókahillum sérhvers kortaklefa á stjórnpalli.

Alþjóðasiglingareglur, vaktreglur á farþega- og flutningaskipum, stjórnskipanir í brú og vélarrúmi
Hún kom út árið 2005. Útgefandi Siglingastofnun. Þetta er endurskoðuð þýðing á siglingareglunum frá 2001. Með Guðjóni Ármanni unnu að gerð þessarar bókar, Helgi Jóhannesson, lögfræðingur og Sverrir Konráðsson, löggiltur skjalaþýðandi og menntaður skipstjórnarmaður (3. stig) frá Stýrimannaskólanum í Reykjavík, báðir starfsmenn Siglingastofnunar.

Stjórn og sigling skipa, siglingareglur
3. útgáfa, aukin og endurskoðuð, útgefandi Siglingastofnun, kom út árið 2006, 379 blaðsíður. Þarna kom annar Eyjamaður að útgáfunni. Það er Jóhann Jónsson, Jói Listó. Hann teiknaði mjög góðar skýr- ingarmyndir í þessa bók. Hann er áhugasamur um skip og báta, og skemmir það ekki fyrir eins og þarna sést greinilega.

Stjórn og sigling skipa, siglingareglur
3. útgáfa, 2. prentun, aukin og endurskoðuð, kom út 2007. Útgefandi Siglingastofnun. Þetta sýnir mikla þörf fyrir þetta efni enda hafa kennarar í skip- stjórnarnámi og skipstjórnarmenn íslenskra skipa, fagnað þeim og álitið þær nauðsynleg tæki við störf sín. Áfram prýða góðar skýringarmyndir Jóa listó þessa bók. Hún er 379 blaðsíður.

Leiðastjórnun skipa, hafnsaga og skipaskurðir, siglingar með ratsjá
Síðasta bók Guðjóns Ármanns, sem ber ofannefnt nafn, kom út í febrúar sl., 2009. Útgefandi Siglingastofnun.
Hún skiptist í átta höfuðkafla:
Leiðastjórnun skipa
Olíuborpallar
Hafnsaga - Leiðsaga skipa
Neyðarstöðvun - Stöðvunarvegalengd
Snúningshringur skipa og stjórnhæfni
Gagnvirkir sog- og þrýstikraftar
Skipaskurðir- Kílarskurður
Sigling með ratsjá.

Í þessari bók kemur inn nýtt efni og viðbætur við efni fyrri bóka Guðjóns Ármanns. Má þar nefna nýjar afmarkaðar sigiingaleiðir. Þar á meðal hér við suðvesturströnd Íslands út af Reykjanesi og Garðskaga, þær fyrstu hér við land. Þær komu til framkvæmda og tóku alþjóðlegt gildi 1. júlí 2008. Þá tóku líka gildi reglur um svæði sem ber að forðast, frá Dyrhólaey til Reykjavíkur. Í þessari bók er nýtt efni um olíuborpalla, skipaskurði og Kílarskurð sérstaklega. Kaflann um hafnsögu þurfa hafnsögumenn og skipstjórar að kynna sér vel, einnig kaflann um sog- og þrýstikrafta. Í þessum kafla er sagt frá tveimur árekstrum á Nausthamarsbryggju hér í Eyjum og einum á skip sem lágu við hana. Allir þessir árekstrar urðu vegna sog- og þrýstikrafta. Þeir urðu fyrir árið 1992 þegar Hörgeyrargarðurinn (norðurgarðurinn) var styttur. Skv. málsskjölum var alls staðar brugðist rétt við stjórnun skipanna af hafnsögumönnum og skipstjórum en ekkert dugði. Í öllum þessum tilfellum var um talsvert tjón að ræða á skipum og mannvirkjum.
Siglingar um erfið svæði eins og Pentilinn eru vel skýrðar. Tilkynningarskyldur á hinum ýmsu svæðum kynntar og gerð siglingaáætlana. Góður kafli um ARPA - ratsjá sem sjálfvirkt setur út hreyfingar skipa á radarskjánum. Öll er þessi bók hin glæsilegasta. Efnið mjög vel framsett hjá Guðjóni Armanni. Hann þekkir þetta líka allt svo vel. Skólastjóri Stýrimannaskólans í Vestmannaeyjum í 10 ár 1964 til 1974, kennari í Stýrimannaskólanum í Reykjavík frá þeim tíma til 1981 þegar hann varð skólameistari þar til ársins 2003. Hún er í stóru broti, 413 blaðsíður, prýdd fjölda mynda frá okkar manni, Jóa listó. Það auðveldar alla skoðun og kennslu að hafa allar þessar myndir.
Undirritaður var mjög ánægður þegar fyrsta bókin kom út 1982. Þá var ég að kenna siglingareglur og ratsjárútsetningar ásamt öðru. Þessi fjöldi mynda sem nú fylgdi siglingareglunum var til mikilla bóta frá því sem áður var. Ratsjárútsetningarnar voru líka mjög vel útskýrðar í máli og myndum og fyrir það vorum við kennararnir og nemendur þakklátir.
Nú vantar nýja kennslubók í siglingafræði. Engum treysti ég betur en Guðjóni Ármanni til þess að taka það að sér. Vonandi kemur fljótt að því.

• Efnisyfirlit: Sjómannadagsblað Vestmannaeyja