„Jarðfræði“: Munur á milli breytinga

Lína 5:

Vestmannaeyjar eru á umfangsmiklu eldgosasvæði sem er um 38 km langt og 30 km breitt með 70-80 eldstöðvum eða leifum þeirra.

== Norðurklettarnir ==

== Heimaey ==

Heimaey er eina eyjan í Vestmannaeyjaklasanum sem hefur myndast í fleiri en einu eldgosi.

=== Norðurklettarnir ===

Norðurklettarnir eru elsti partur Heimaeyjar, en þær eru taldar um 10-14 þúsund ára gamlar. [[Heimaklettur]], [[Miðklettur]], [[Ystiklettur]] og [[Klif]]ið hafa myndast í gosum undir jökli en þeir eru misgamlir móbergsstapar, en [[Dalfjall]] og þá [[Blátindur]] ásamt [[Moldi|Molda]] mynduðust við eldgos, sem hefur verið að einhverju leyti undir jökli, þar sem að [[Herjólfsdalur]] var megineldstöðin.

== Suðurklettarnir ==

=== Suðurklettarnir ===

[[Stórhöfði]], líkt og Heimaklettur, hefur myndast við gos undir jökli, enda er einnig um móbergsstapa að ræða þar. Stórhöfði er talinn vera um 10.000 ára gamall.

[[Kervíkurfjall]], [[Sæfjall]] og [[Litli höfði]] hafa myndast í jarðeldum með [[Stakkabót]] sem megineldstöð, en skerin [[Litli Stakkur]] og [[Stóri Stakkur]] hafa myndast í sama gosi. Þá hefur fláin milli [[Breiðabakki|Breiðabakka]] og Stórhöfða, þar sem [[Brimurð]] og [[Klauf]] eru myndast við söfnun jarðefna þar á milli, mjög líkt og [[Þrælaeiði]]. [[Ræningjatangi]] hefur þó myndast í sama eldgosinu og Litli Höfði. Bergið frá Sæfjalli suður að [[Garðsendi|Garðsenda]] er talið um 5.000 ára gamalt.

== ~~Surtsey~~ ==

=== Helgafell ===

~~''Sjá aðalgrein:~~ [[~~Surtseyjargosið~~]]''

[[Helgafell]] er næstyngsta eldfjallið á Heimaey, en hún er talin vera um 5.000 ára gömul, ögn yngra þó en [[Sæfjall]]. Helgafellsgosið tengdi saman norðurklettana og suðurklettana og gerði úr þeim eina heildstæða eyju.

~~Surtsey varð til í miklu neðansjávargosi sem hófst árið 1963 og lauk 1967~~, ~~sem mun~~ vera ~~lengsta sögulega eldgos á Íslandi~~. ~~Við upphaf gossins voru tvær eyjur sem mynduðust~~, ~~og fengu þær nöfnin~~ [[~~Syrtlingur~~]] og ~~[[Jólnir]]. Jólnir kom upp~~ úr ~~sjó rétt fyrir Þorláksmessu, og stóð fram yfir jólin 1963. Syrtlingur stóð mun lengur, en leifar þessarra eyja mynduðu Surtsey seinna meir~~.

Strax að loknu gosinu var Surstey friðuð, þar sem að þetta var í fyrsta skiptið á sögulegum tíma sem ný eyja hafði myndast, og voru jarðfræðingar jafnt sem líffræðingar forvitnir um þróun lífríkisins á eyjunni og eyjunnar sjálfrar. Strax á fyrstu árunum eftir gosið fóru ýmsar lífverur að taka sér bólfestu þarna.

=== Heimaeyjargosið ===

== Heimaeyjargosið ==

''Sjá aðalgrein: [[Heimaeyjargosið]]''

Lína 30:

Lína 29:

Eldfellshraun er basískt apalhraun að mestu, með nokkrum helluhraunsblettum.

== Úteyjar ==

Smá hér um úteyjar

=== Surtsey ===

''Sjá aðalgrein: [[Surtseyjargosið]]''

Surtsey varð til í miklu neðansjávargosi sem hófst árið 1963 og lauk 1967, sem mun vera lengsta sögulega eldgos á Íslandi. Við upphaf gossins voru tvær eyjur sem mynduðust, og fengu þær nöfnin [[Syrtlingur]] og [[Jólnir]]. Jólnir kom upp úr sjó rétt fyrir Þorláksmessu, og stóð fram yfir jólin 1963. Syrtlingur stóð mun lengur, en leifar þessarra eyja mynduðu Surtsey seinna meir.

Strax að loknu gosinu var Surstey friðuð, þar sem að þetta var í fyrsta skiptið á sögulegum tíma sem ný eyja hafði myndast, og voru jarðfræðingar jafnt sem líffræðingar forvitnir um þróun lífríkisins á eyjunni og eyjunnar sjálfrar. Strax á fyrstu árunum eftir gosið fóru ýmsar lífverur að taka sér bólfestu þarna.

[[Flokkur:Um Vestmannaeyjar]]

@@ Lína 5: / Lína 5: @@
 Vestmannaeyjar eru á umfangsmiklu eldgosasvæði sem er um 38 km langt og 30 km breitt með 70-80 eldstöðvum eða leifum þeirra.
-== Norðurklettarnir ==
+== Heimaey ==
+Heimaey er eina eyjan í Vestmannaeyjaklasanum sem hefur myndast í fleiri en einu eldgosi.
+=== Norðurklettarnir ===
 Norðurklettarnir eru elsti partur Heimaeyjar, en þær eru taldar um 10-14 þúsund ára gamlar. [[Heimaklettur]], [[Miðklettur]], [[Ystiklettur]] og [[Klif]]ið hafa myndast í gosum undir jökli en þeir eru misgamlir móbergsstapar, en [[Dalfjall]] og þá [[Blátindur]] ásamt [[Moldi|Molda]] mynduðust við eldgos, sem hefur verið að einhverju leyti undir jökli, þar  sem að [[Herjólfsdalur]] var megineldstöðin.
-== Suðurklettarnir ==
+=== Suðurklettarnir ===
 [[Stórhöfði]], líkt og Heimaklettur, hefur myndast við gos undir jökli, enda er einnig um móbergsstapa að ræða þar. Stórhöfði er talinn vera um 10.000 ára gamall.
 [[Kervíkurfjall]], [[Sæfjall]] og [[Litli höfði]] hafa myndast í jarðeldum með [[Stakkabót]] sem megineldstöð, en skerin [[Litli Stakkur]] og [[Stóri Stakkur]] hafa myndast í sama gosi. Þá hefur fláin milli [[Breiðabakki|Breiðabakka]] og Stórhöfða, þar sem [[Brimurð]] og [[Klauf]] eru myndast við söfnun jarðefna þar á milli, mjög líkt og [[Þrælaeiði]]. [[Ræningjatangi]] hefur þó myndast í sama eldgosinu og Litli Höfði. Bergið frá Sæfjalli suður að [[Garðsendi|Garðsenda]] er talið um 5.000 ára gamalt.
-== Surtsey ==
+=== Helgafell ===
-''Sjá aðalgrein: [[Surtseyjargosið]]''
+[[Helgafell]] er næstyngsta eldfjallið á Heimaey, en hún er talin vera um 5.000 ára gömul, ögn yngra þó en [[Sæfjall]]. Helgafellsgosið tengdi saman norðurklettana og suðurklettana og gerði úr þeim eina heildstæða eyju.
-Surtsey varð til í miklu neðansjávargosi sem hófst árið 1963 og lauk 1967, sem mun vera lengsta sögulega eldgos á Íslandi.  Við upphaf gossins voru tvær eyjur sem mynduðust, og fengu þær nöfnin [[Syrtlingur]] og [[Jólnir]]. Jólnir kom upp úr sjó rétt fyrir Þorláksmessu, og stóð fram yfir jólin 1963. Syrtlingur stóð mun lengur, en leifar þessarra eyja mynduðu Surtsey seinna meir.
-Strax að loknu gosinu var Surstey friðuð, þar sem að þetta var í fyrsta skiptið á sögulegum tíma sem ný eyja hafði myndast, og voru jarðfræðingar jafnt sem líffræðingar forvitnir um þróun lífríkisins á eyjunni og eyjunnar sjálfrar. Strax á fyrstu árunum eftir gosið fóru ýmsar lífverur að taka sér bólfestu þarna.
+=== Heimaeyjargosið ===
-== Heimaeyjargosið ==
 ''Sjá aðalgrein: [[Heimaeyjargosið]]''
@@ Lína 30: / Lína 29: @@
 Eldfellshraun er basískt apalhraun að mestu, með nokkrum helluhraunsblettum.
+== Úteyjar ==
+   Smá hér um úteyjar
+=== Surtsey ===
+''Sjá aðalgrein: [[Surtseyjargosið]]''
+Surtsey varð til í miklu neðansjávargosi sem hófst árið 1963 og lauk 1967, sem mun vera lengsta sögulega eldgos á Íslandi.  Við upphaf gossins voru tvær eyjur sem mynduðust, og fengu þær nöfnin [[Syrtlingur]] og [[Jólnir]]. Jólnir kom upp úr sjó rétt fyrir Þorláksmessu, og stóð fram yfir jólin 1963. Syrtlingur stóð mun lengur, en leifar þessarra eyja mynduðu Surtsey seinna meir.
+Strax að loknu gosinu var Surstey friðuð, þar sem að þetta var í fyrsta skiptið á sögulegum tíma sem ný eyja hafði myndast, og voru jarðfræðingar jafnt sem líffræðingar forvitnir um þróun lífríkisins á eyjunni og eyjunnar sjálfrar. Strax á fyrstu árunum eftir gosið fóru ýmsar lífverur að taka sér bólfestu þarna.
 [[Flokkur:Um Vestmannaeyjar]]

„Jarðfræði“: Munur á milli breytinga

Leiðsagnarval