„Landakirkja“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
23 bætum bætt við ,  15. nóvember 2005
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
Saga '''Landakirkju''' er löng og merk. Fyrsta landakirkjan var byggð árið 1573 og var hún byggð fyrir tvær sóknir Eyjamanna sem voru þá. Landakirkja mun vera fyrsta kirkja á Íslandi sem byggð var utan kirkjugarðs. Henni hefur verið vel við haldið og hefur hún verið söfnuði sínum kær. Eyjamenn hafa lagt metnað sinn í að hafa búnað og aðstöðu Landakirkju sem veglegastan.  
Saga '''Landakirkju''' er löng og merk. Fyrsta Landakirkjan var byggð árið 1573 og var hún byggð fyrir tvær sóknir Eyjamanna sem voru þá. Núverandi Landakirkja mun vera fyrsta kirkja á Íslandi sem byggð var utan kirkjugarðs. Henni hefur verið vel við haldið og hefur hún verið söfnuði sínum kær. Eyjamenn hafa lagt metnað sinn í að hafa búnað og aðstöðu Landakirkju sem veglegastan.  


[[Mynd:Landakirkja.jpg|thumb|500px|Landakirkja.]]
[[Mynd:Landakirkja.jpg|thumb|500px|Landakirkja.]]


== Kirkjubyggingar og breytingar ==
== Kirkjubyggingar og breytingar ==
Kirkjubyggingar í Vestmannaeyjum hafa verið all nokkrar. Fyrsta kirkjan er talin hafa verið reist árið 1000.
Kirkjubyggingar í Vestmannaeyjum hafa verið allnokkrar. Fyrsta kirkjan er talin hafa verið reist árið 1000.
   
   
=== Fyrsta kirkjan árið 1000 ===
=== Fyrsta kirkjan árið 1000 ===
Rétt áður en kristni var lögtekin á Íslandi var fyrsta kirkjan á landinu byggð í Eyjum.  Efniviðinn fluttu þeir Gissur hvíti og Hjalti Skeggjason með sér frá Noregi í júní árið 1000. Að fyrirmælum Ólafs konungs Tryggvasonar skyldi kirkjan vera reist þar sem þeir kæmu fyrst á land. Var hún reist á Hörgaeyri sunnan undir Heimakletti eftir að hlutkesti var varpað um það hvoru megin hún skyldi byggð. Blótstaðir Vestmannaeyinga viku fyrir kirkju Krists, helgaðri hinum heilaga Klementi, verndardýrlingi sæfara og sjósóknara.
Rétt áður en kristni var lögtekin á Íslandi var fyrsta kirkjan á landinu byggð í Eyjum.  Efniviðinn fluttu þeir Gissur hvíti og Hjalti Skeggjason með sér frá Noregi í júní árið 1000. Að fyrirmælum Ólafs konungs Tryggvasonar skyldi kirkjan reist þar sem þeir kæmu fyrst á land. Var hún reist á Hörgaeyri sunnan undir Heimakletti eftir að hlutkesti var varpað um það hvorum megin hún skyldi byggð. Blótstaðir Vestmannaeyinga viku fyrir kirkju Krists, helgaðri hinum heilaga Klementi, verndardýrlingi sæfara og sjósóknara.


=== Fyrsta Landakirkjan byggð árið 1573 ===
=== Fyrsta Landakirkjan byggð árið 1573 ===
Lína 42: Lína 42:
Fótgeti konungs í Vestmannaeyjum, báðir prestarnir og Vestmannaeyingar samþykktu sérstakan skatt til Landakirkju, hinn 11. október árið 1606.
Fótgeti konungs í Vestmannaeyjum, báðir prestarnir og Vestmannaeyingar samþykktu sérstakan skatt til Landakirkju, hinn 11. október árið 1606.


Í samþykktinni var tekið fram, að leggja skuli einn fisk til Landakirkju í hverjum útróðri um vertíðina, er einn fiskur fáist í hlut af hverju skipi, sem sæki sjóinn frá Eyjum. Þessi löggilti kirkjufiskur nam árlega í meðalári 200-300 fiskum. Þá fékk Landakirkja gjafadisk á nafndögum kirkjunnar, 5-20 fiska frá hverjum bónda, venjulega þriðja hvert ár og frá tómthúsmönnum 2-5 fiska. Frá skipstjórum og sjómönnum á kaupskipum bárust einnig oft gjafir.
Í samþykktinni var tekið fram, að leggja skuli einn fisk til Landakirkju í hverjum útróðri um vertíðina, er einn fiskur fáist í hlut af hverju skipi, sem sæki sjóinn frá Eyjum. Þessi löggilti kirkjufiskur nam árlega í meðalári 200-300 fiskum. Þá fékk Landakirkja gjafafisk á nafndögum kirkjunnar, 5-20 fiska frá hverjum bónda, venjulega þriðja hvert ár og frá tómthúsmönnum 2-5 fiska. Frá skipstjórum og sjómönnum á kaupskipum bárust einnig oft gjafir.


Skattur þessi var talinn sem lögmál í Vestmannaeyjum, en lagðist fyrst af 1. janúar 1879.
Skattur þessi var talinn sem lögmál í Vestmannaeyjum, en lagðist fyrst af 1. janúar 1879.
Lína 56: Lína 56:
Skírnarfontur úr eiri er frá 1749 en skírnarskál úr tini ber ártalið 1641. Í lofti hanga þrír ljóshjálmar úr skyggðum eiri. Stærsta hjálminn, 16 arma, gaf Hans Nansen, borgarstjóri í Kaupmannahöfn 1662 en hann hafði þá á leigu verslun við Vestmannaeyjar. Annar hjálmurinn, 12 arma, er talinn smíðaður í Eyjum árið 1782 af Erlendi Einarssyni. Þá eru tvíarma messingstjakar með ágröfnu nafni Guttorms Andersen frá 1662.
Skírnarfontur úr eiri er frá 1749 en skírnarskál úr tini ber ártalið 1641. Í lofti hanga þrír ljóshjálmar úr skyggðum eiri. Stærsta hjálminn, 16 arma, gaf Hans Nansen, borgarstjóri í Kaupmannahöfn 1662 en hann hafði þá á leigu verslun við Vestmannaeyjar. Annar hjálmurinn, 12 arma, er talinn smíðaður í Eyjum árið 1782 af Erlendi Einarssyni. Þá eru tvíarma messingstjakar með ágröfnu nafni Guttorms Andersen frá 1662.


Í kirkjuturni eru tvær stórar hljómmiklar klukkur, önnur steypt í Þýskalandi 1617, með latneskri áletrun (Vestmannoe. Verbum domini manet in æternum. Hans Kremmer me fecit 1617; Vestmannaeyjar. Orð drottins varir að eilífu. Hans Kremmer gerði mig 1617). Henni var rænt í [[Tyrkjaránið|tyrkjaráninu]] árið 1627, en síðar keypt aftur til Vestmannaeyja. Áletrun er á henni til vitnisburðar um það. Hin er frá 1743 með áletruðum ljóðlínum á dönsku.  
Í kirkjuturni eru tvær stórar hljómmiklar klukkur, önnur steypt í Þýskalandi 1617, með latneskri áletrun (Vestmannoe. Verbum domini manet in æternum. Hans Kremmer me fecit 1617; Vestmannaeyjar. Orð drottins varir að eilífu. Hans Kremmer gerði mig 1617). Henni var rænt í [[Tyrkjaránið|Tyrkjaráninu]] árið 1627, en síðar keypt aftur til Vestmannaeyja. Áletrun er á henni til vitnisburðar um það. Hin er frá 1743 með áletruðum ljóðlínum á dönsku.  


Sitt fyrsta orgel fékk Landakirkja árið 1877 fyrir tilstuðlan J. P. T. Brydes kaupmanns og var Sigfús Árnason frá Vilborgarstöðum þá ráðinn organisti. Stórt orgelharmoníum var sett í kirkjuna 1927 í tíð Brynjúlfs organista sonar Sigfúsar. Árið 1953 var sett upp fyrsta pípuorgelið, gert hjá I. Starup & sön í Kaupmannahöfn. Það var stækkað og endurbætt sumarið 1966.
Sitt fyrsta orgel fékk Landakirkja árið 1877 fyrir tilstuðlan J. P. T. Brydes kaupmanns og var Sigfús Árnason frá Vilborgarstöðum þá ráðinn organisti. Stórt orgelharmoníum var sett í kirkjuna 1927 í tíð Brynjúlfs organista sonar Sigfúsar. Árið 1953 var sett upp fyrsta pípuorgelið, gert hjá I. Starup & sön í Kaupmannahöfn. Það var stækkað og endurbætt sumarið 1966.
Lína 105: Lína 105:
* [[Bjarni Karlsson]]
* [[Bjarni Karlsson]]
* [[Jóna Hrönn Bolladóttir]]  
* [[Jóna Hrönn Bolladóttir]]  
* Bára
* Bára Friðriksdóttir
* [[Kristján Björnsson]] 1998-
* [[Kristján Björnsson]] 1998-
* [[Þorvaldur Víðisson]] 2002-
* [[Þorvaldur Víðisson]] 2002-
1.401

breyting

Leiðsagnarval