„Saga“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
48 bæti fjarlægð ,  2. júlí 2007
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 13: Lína 13:


== Tyrkjaránið heggur skarð í íbúafjöldann ==
== Tyrkjaránið heggur skarð í íbúafjöldann ==
Árið 1627 silgdi til Vestmannaeyja floti sjóræningja frá Alsír. Drápu þeir 36 manns og námu 242 á brott með sér. [[Tyrkjaránið]] er án efa mesta illvirki í íslensku bæjarfélagi, fyrr og síðar og hafði það, eins og gefur að skilja, langvarandi áhrif á .
Árið 1627 silgdi til Vestmannaeyja floti sjóræningja frá Alsír. Drápu þeir 36 manns og námu 242 á brott með sér. [[Tyrkjaránið]] er án efa mesta illvirki í íslensku bæjarfélagi, fyrr og síðar og hafði það, eins og gefur að skilja, langvarandi áhrif á eyjaskeggja.


== Kröpp kjör ==
== Kröpp kjör ==
Eins og annars staðar á Íslandi bjó fólk í Eyjum við kröpp kjör. Drepsóttir, fákunnátta og verslunaránauð þjakaði Eyjabúa. Barnadauði var mjög algengur af völdum ginklofa og þegar ástandið var verst dóu öll börn stuttu eftir fæðinguna. Fyrsta manntalið, frá árinu 1703, ber þess ljóslega vitni að lífsbaráttan hefur verið hörð. Þá voru Vestmannaeyingar 318 talsins og fjölskyldurnar 56. Móðuharðindin, sem komu í kjölfar eldgoss í Lakagígum árið 1783, leiddu af sér aflaleysi og féllu bæði menn og dýr úr hor. Íbúar voru því einungis 173 um 1800. Síðar fjölgaði aftur og árið 1901 voru íbúar orðnir 607.
Eins og annarsstaðar á Íslandi bjó fólk í Eyjum við kröpp kjör. Drepsóttir, fákunnátta og verslunaránauð þjakaði fólkið. Barnadauði var mjög algengur af völdum ginklofa og þegar ástandið var verst, dóu öll börn stuttu eftir fæðingu. Fyrsta manntalið, frá árinu 1703, ber þess ljóslega vitni að lífsbaráttan hefur verið ærið hörð. Þá voru Vestmannaeyingar 318 talsins og fjölskyldurnar 56. Móðuharðindin, sem komu í kjölfar eldgoss í Lakagígum árið 1783, leiddu af sér aflaleysi og féllu bæði menn og dýr úr hor. Íbúar voru því einungis 173 um 1800. Síðar fjölgaði aftur og árið 1901 voru íbúar orðnir 607.


== Eyjamenn eignast sína báta ==
== Eyjamenn eignast sína báta ==
Um miðja 19. öld tóku Eyjabúar að eignast fiskibáta sína sjálfir og færðist þar með útgerðin meira í þeirra hendur. Við þetta komst efnahagslegt sjálfstæði á í Vestmannaeyjum og íbúar stóðu á allan hátt meira á eigin fótum í fjárhagslegum skilningi.
Um miðja 19. öld tóku Eyjabúar að eignast eigin fiskibáta og færðist þar með útgerðin meira í þeirra hendur. Við þetta komst á efnahagslegt sjálfstæði í Vestmannaeyjum og íbúar stóðu á allan hátt betur á eigin fótum.  


Frá tíma Herjólfs Bárðarsonar hefur byggð verið samfellt á eyjunni. Íbúafjöldinn hefur tekið þrjár, stórar dýfur í gegnum aldirnar. Fyrst var um helmingsfækkun að ræða þegar um þrjú hundruð manns voru numin á brott í Tyrkjaráninu árið 1627. Öðru sinni var vegið að Eyjaskeggjum í ungbarnadauðanum á 18. öld. Svo var það á 20. öldinni í [[Heimaeyjargosið|Heimaeyjargosinu]] árið 1973 þegar á meira en 6 mánaða skeiði bjuggu eingöngu um 200 manns á Heimaey, en þegar gosið hófst var íbúafjöldi bæjarins um 5.100. Nú er íbúafjöldi um 4.100 manns.  
Frá tíma Herjólfs Bárðarsonar hefur byggð verið samfellt á eyjunni. Íbúafjöldinn hefur tekið þrjár stórar dýfur í gegnum aldirnar. Fyrst var um helmingsfækkun að ræða þegar um þrjú hundruð manns voru numin á brott í Tyrkjaráninu árið 1627. Öðru sinni var vegið að Eyjaskeggjum í ungbarnadauðanum á 18. öld. Svo var það á 20. öldinni í [[Heimaeyjargosið|Heimaeyjargosinu]] árið 1973 þegar á meira en 6 mánaða skeiði bjuggu eingöngu um 200 manns á Heimaey, en þegar gosið hófst voru þeir um 5.100. Nú er bæjabúar um 4.100 manns.  


== Vélvæðing og samskipti ==
== Vélvæðing og samskipti ==
Lína 27: Lína 27:
''Sjá aðalgrein:[[Vélbátaútgerð]]''
''Sjá aðalgrein:[[Vélbátaútgerð]]''


Vélvæðingin náði að teygja arma sína til Vestmannaeyja eins og víðast hvar annars staðar — í upphafi 20. aldar hófst [[Vélbátaútgerð|vélbátavæðing í Vestmannaeyjum]], og tíð sjóslys sem og öryggiskröfur sjómanna leiddu til þess að keyptur var fyrsti gúmmíbjörgunarbáturinn á Íslandi. Vélar og björgunarbátar voru þó ekki lausnir allra vandamála, eins og mönnum varð mjög ljóst árið 1950 þegar vélbáturinn [[Helgi VE-333|Helgi]] sökk eftir að hafa strandað á [[Faxasker]]i.
Vélvæðingin náði að teygja arma sína til Vestmannaeyja eins og víðast hvar annars staðar — í upphafi 20. aldar hófst [[Vélbátaútgerð|vélbátavæðing í bænum]], og tíð sjóslys sem og öryggiskröfur sjómanna leiddu til þess, að keyptur var fyrsti gúmmíbjörgunarbáturinn á Íslandi. Vélar og björgunarbátar voru þó ekki lausnir allra vandamála, eins og mönnum varð mjög ljóst árið 1950 þegar vélbáturinn [[Helgi VE-333|Helgi]] sökk eftir að hafa strandað á [[Faxasker]]i.


Samskipti milli manna stórjukust í kjölfar þess að fyrsta einkarekna símafyrirtækið var stofnað í Vestmannaeyjum.
Samskipti milli manna stórjukust í kjölfar þess að fyrsta einkarekna símafyrirtækið var stofnað í Vestmannaeyjum.


{{Snið:Saga}}
{{Snið:Saga}}
1.876

breytingar

Leiðsagnarval