„Heimaklettur“: Munur á milli breytinga

{{Fjöll}}

'''Heimaklettur''' er hæsta fjall Vestmannaeyja, en það stendur á [[Heimaey]] og er 283 m á hæð yfir sjávarmáli. Kletturinn er [[jarðfræði|móbergsstapi]] sem varð til við gos undir jökli seint á síðustu ísöld. Hann stendur sæbrattur upp úr sjónum, en efst eru grasi vaxnar brekkur á bólstrabergstoppi þar sem fé er haft á beit.

Fjallgöngur hafa löngum verið stundaðar í Heimakletti. Oft hefur uppgangan verið erfið og hættuleg vegna brattra hlíða og bergs. En bót varð á því í kringum árið 2000. Þá var smíðaður stigi og settur upp þar sem erfiðasti hjallinn er. Ekki er það þó þrautalaust að komast á topp Heimakletts og þarf óvant fólk helst að vera í fylgd með einhverjum sem kann á aðstæður. Gangan upp á klettinn er mikið gaman og reynir vel á. Útsýnið er fagurt og frábært að sjá bæinn og eyjarnar frá þessum sjónarhóli. Á björtum degi sést vel upp á meginlandið, Eyjafjallajökull og Mýrdalsjökull blasa við og sést langt upp á Suðurlandsundirlendið.

Þegar sjávarfjöll leyfa er hægt að fara bæði framan (sunnan við) og bakvið (norðan við) Heimaklett. Aðstæður þurfa að vera góðar til að fara á bakvið Heimaklett en þá er upplifunin ennþá meiri. Fegurðin og háir klettarnir heilla hvern þann sem sér.

== Örnefni ==

Í Kleifunum í Heimakletti er svokallaður [[Papakrossinn|Papakross]]. Hann er talinn sanna veru Papa í Vestmannaeyjum fyrir landnám.

<div class="floatright" style="background: #e0e0e0; border: 1px solid #303030; padding: 7px;">

<big>'''Heimaklettur'''</big>

- [[Sveinbjörn Á. Benónýsson]]

</div>

'''Hákollar''' eru hæsti tindur Vestmannaeyja, í 283 metra hæð yfir sjávarmáli. Þeir eru nyrst í Heimakletti, austan Dufþekju. Þar er mikil [[lundi|lundaveiði]] stunduð. Útsýni af Hákollum er stórkostlegt í góðu skyggni. Eyjafjallajökull, Hekla, Þríhyrningur og hinar blómlegu sveitir Landeyja, Fljótshlíðar og Eyjafjalla blasa við sjónum. Dyrhólaey má sjá í austri og í norðurátt má sjá  Langjökul í góðu skyggni. Ingólfsfjall sést vel, og í vestri mótar fyrir Reykjanesfjallgarðinum svo og Eldey við sjóndeildarhring.

== Upplýsingin ==

Árið 2003, í tilefni af 30 ára [[goslokahátíðin|goslokaafmælinu]] var byrjað að lýsa upp Heimaklett í skammdeginu með sterkum ljóskösturum. [[Friðbjörn Valtýsson]] stóð fyrir þessari uppljómun klettsins, en mörg fyrirtæki og margir einstaklingar komu að verkefninu. Í framhaldi af lýsingunni tók áhugahópur sig saman og fékk meira fjármagn og fleiri ljóskastara, og var þá byrjað að lýsa upp '''Neðri Kleifar''' og upp í '''Hettu'''.

==Úr örnefnaskrá [[Gísli Lárusson|Gísla Lárussonar]]==

III. '''Heimaklettur'''. Austast í honum að sunnan, fyrir neðan brún er '''Þuríðarhellir''', þar neðar og vestar  '''Stórató'''. Þá '''Vatnsrás''' við sjó niðri (rennur þar alltaf vatn úr berginu) en upp af Stórutó fyrir ofan brún '''Víti'''. Þar sunnar '''Steinketill''' – hvammur hömrum luktur. Þá er '''Rauf''', hryggur því nær ofan frá '''Háukollum''' (sem er hæsti tindur Heimakletts) og niður á brún.  

Hér neðan við brún er stór grasbekkur (fýlabyggð góð), '''Danskató''', en austar og neðar í berginu '''Kórar''' (fýlapláss lítið). Niður af Dönskutó eru 2 kórar við sjó niðri, '''Leiðarkórar'''. Á sjór er þá fyllir að falla yfir innsiglinguna (taka af leið). Fyrir vestan Dönskutó er '''Vatnsgil''' (107); gilmyndun frá brún og rennur þar alltaf dálítið vatn, hér austan við '''Vatnsgilshellrar'''. Þar vestur af eru 3 smá tær er blaðka vex í, '''Blöðkutær''', en ofan við brún '''Neðra-''' og '''Efra-Þuríðarnef'''. Hér niður af er '''Langa''' ('''Stóra-Langa '''), grasbrekka grjótorpin, en sandur við sjó fram. Er í brekku þessari, sem og þeirri brekku er vestan við Heimaklett er, og liggur dálítið austur með honum að norðan, skeljasandur (gamall sjávarbotn?). Mætti af því ráða að brekka hafi verið fram undan svonefndu Kleifnabergi og þannig verið ein saman hangandi brekka. Nafnið dregið þar af „Langa“ eða „'''Langabrekka'''“.

'''Klemenseyri'''  ('''Hörgeyri''' ) er utan við Löngu austast; stendur hún aðeins upp úr sjó með hálfflæði, er í henni smátt mógrjót, og fannst áður í henni talsvert af alabasturssteinum. Líklega ævagömul skips-„ballest“. Hér eiga þeir Gissur hvíti og Hjalti Skeggjason að hafa lent með kirkjuvið Ólafs konungs árið 1000. Vestan við Löngu er '''Kleifnaberg''', í því að austan er '''Skrúðabyrgi'''. Á þar að hafa verið geymdur kirkjuskrúði. Má vera að brekka hafi náð það hátt upp, að úr henni hafi mátt ganga í byrgið. Vestan undir Kleifnabergi er nefnt '''Langa''' ('''Litla-Langa '''). Hér hafa oft uppblásið og nú síðast 1912 er grafið var fyrir sundskýli. Mannabein þessi hafa öll fundist í nokkurri fjarlægð frá berginu og mætti af því ráða að grasivaxin brekka hafi legið fyrir öllu Kleifnabergi í fornöld og legstaðurinn hafi verið á sléttlendinu við brekkuna. Þegar sjór eyddi brekkunni við Kleifnaberg er skiljanlegt að myndast hafi nöfnin Stóra- og Litla-Langa.  

Fram af Kleifnabergi austan til er hylur, '''Álfheiðarpollur'''. Eru munnmæli um að þar hafi kona drukknað í skrúða sínum á leið til kirkju. Kemur það í bága við að kirkjan hafi staðið vestan við Kleifnaberg, en heim við Skrúðabyrgi og almenna sögusögn. Upp af Kleifnabergi er grasbrekka nefnd '''Kleifar'''. Er uppgangan að henni  nefnd '''Neðri-Kleifar''' og í henni '''Blótarstígur''', en ofan við brekkuna '''Efri-Kleifar''' og þar dálítið upp og austur af '''Snið''', þar neðar fýlabekkur, '''Brynjólfsbekkur'''. Hér upp af er hamar. Er hann láréttur og grasivaxinn að ofan og lítið slægjuland, nefndur '''Hetta'''. Fyrir neðan hana að norðan er '''Hettugrjót''' og þar austur af '''Hettusandur''' – hvorutveggja við sjó niðri. En norðan við að ofanverðu eru nefnd '''Vesturhöfuð''', þá '''Dufþekja''' ('''Dufþaksskor''' ) sjá Landnámu.  

Í Dufþekju er sagt að nú hafi hrapað til bana 20 menn, sá síðasti varð fyrir steini í landsskjálftanum 1896. Sögn er að Dufþekja og Jökulá á Sólheimasandi hafi átt að teljast á um manndráp. Í Dufþekju eru nefndar '''Efri- ''' og '''Neðri-Flatir'''. En upp af henni að austan eru '''Austurhöfuð'''   

og efst í þeim '''Eysteinsbás'''. Austan við Dufþekju er bergflái, en austan við '''Rauðupallar'''. Þar ofar eru  '''Háukollahamrar''', þrír hamrar efst við '''Háukolla''' (140). Þar austar og neðar '''Háukollagil''' ; er efst í því '''Háukollahellir ''', en neðar '''Kindabás''' ('''Ókindabás''' álíta sumir eldra nafn). Neðan við Háukollagil  er '''Kelató''', en austar '''Sveinstó''' (nafnið frá ca 1860. Sveinn Þórðarson beykir fór þar fyrst upp) er hún nú hröpuð af. Hér austar '''Hvannstóð'''  (stór bekkur. Hvannstæði. Fýlapláss gott ca 40 faðm. neðan við brún). Hér neðan við '''Halldórssandur''' liggur við sjó niðri allt frá Kambi að Dufþekju. (Með því að örnefni þetta er ævagamalt mætti eins ætla að það væri dregið af Halldóri, þræl Hjörleifs, sem Halldórsskora á Dalfjalli).

-----

* ''Fréttir'', 30/04/2004, „Fleiri ljósum beint að Heimakletti í kvöld“. [http://eyjafrettir.is/default.asp?View=Article&ID=4419]

[[Flokkur:Örnefni]]