„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1984/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga

þeirra hjóna vakti aðdáðun allra og virðingu sökum fegurðar og grósku, enda var margur svitadropinn búinn að vökva þau blóm er þar uxu við nostur þeirra í frístundum. Garðurinn var sannkallaður ævintýraheimur krakkanna í hverfinu og sælureitur hinna fullorðnu og fyrirmynd. Allur þessi gróður iðandi af lífi var tilvalinn vettvangur upphugsaðra bardaga og svaðilfara enda mjög svo örvandi fyrir óheft ímyndunarafl ungviðisins. Aldrei féll þó styggðaryrði af vörum eigandans þó einhver planta yrði fyrir hnjaski í hita og þunga leiksins. Seint munu heldur líða úr minni hin ljúffengu jarðarber sem þau ræktuðu og Oli gaukaði stundum að manni.<br>

Það er samt fleira en garðurinn sem ber meistara sínum gott vitni, því Óli var sérlega laginn í höndunum og lét ekki bara plönturnar njóta handmenntar sinnar. heldur dundaði hann sér bæði við tré, járn og jafnvel útsaum. Allt virtist honum fara jafnvel úr hendi og liggja margir góðir gripir eftir hann.<br>

1em;">'''Guðfinna Stefánsdóttir'''</div><br><br>

<big>'''Matthías Guðjónsson'''</big><br> '''Heiðavegi 28'''<br>

Matthías Guðjónsson lést skyndilega að morgni 19. mars síðast liðinn þar sem hann var að störfum um borð í Valdimari Sveinssyni, sem var að veiðum austan við Eyjar. Þar féll frá á besta aldri umhyggjusamur fjölskyldufaðir, harðduglegur sjómaður og vinsæll drengskaparmaður.<br>

Hann fæddist í Vestmannaeyjum 14. ágúst 1938 og átti ættir að rekja til kunnra Eyjaskeggja og sjósóknara. Foreldrar hans voru Guðjón Kristinsson, kunnur skipstjóri og aflamaður, kenndur við Hvol, og Þuríður Olsen frá Sandfelli. Hún lést þegar Matthías var á öðru ári. Til níu ára aldurs ólst Matthías upp hjá afa sínum og ömmu að Miðhúsum, þeim Kristni Ástgeirssyni frá Litlabæ og Jensínu Nielsen frá Kvívík í Færeyjum. Heimili þeirra var dæmigert sjómannsheimili, Kristinn gamalreyndur sjósóknari, Jensína úr sjómannsfjölskyldu, og í heimilinu voru föðurbræður Matthíasar, allir þekktir dugnaðarsjómenn, og er því víst að hann hefur snemma í bernsku haft fyrir eyrum hressilegar sjóferða- og fiskisögur, sem kveikt hafa þann áhuga hans á sjómennskunni að hann gerði hana að lífsstarfi sínu.<br> Þegar Jensína lést fluttist Matthías til föður síns og fósturmóður, Krístínar Ólafsdóttur frá Siglufirði. Þar eignaðist hann sex hálfsystkin og eru fimm þeirra á lífi.

Sem unglingur byrjaði Matthías til sjós og þá sem háseti hjá föður sínum á mb. Sæbjörgu sem Ingólfur Theodórsson átti, seinna var hann á mb. Frigg með Sveinbirni heitnum Hjartarsyni og á mb. Berg með Kristni Pálssyni og rúmlega þriðjung sjómannsferils síns, eða í 12 ár, var hann á mb. Baldri, fyrstu árin með Haraldi Hannessyni en síðar með góðvini sínum og leikfélaga frá bernskuárum, Hannesi syni Haraldar.<br>

stýrimaður upp frá því, utan árið 1970 er hann var skipstjóri á mb. Breka sem Fiskiðjan átti. Stýrimaður var hann á eftirtöldum bátum: Gylfa með Grétari Þorgilssyni, Öðlingi með Elíasi Sveinssyni, Sigurbáru með Óskari Kristinssyni, Hrauney með bræðrum sínum, Ólafi og Herði, en þann bát átti Guðjón faðir þeirra með svila sínum, Baldri Kristinssyni. Árið 1975 lést Guðjón og tóku þeir bræður við hans hlut og störfuðu að útgerð Hrauneyjar þar til þeir seldu hana um áramótin 1977-78.<br>

Þann 19. september 1959 kvæntist Matthías eftirlifandi eiginkonu sinni, Lilju Alexandersdóttur frá Siglufirði, og eignuðust þau fjögur börn. Þeirra fyrsta heimili var í Fagurlyst, síðar bjuggu þau á Boðaslóð 6 þar til þau keyptu Minna-Núp við Brekastíg.<br>

Árið 1969 keyptu þau bernskuheimili Matthíasar, Miðhús, sem svo urðu hraun-straumnum að bráð í eldgosinu 1973. Varð þá mikil röskun á högum þeirra þegar þau urðu að flýja til lands eins og aðrir Eyjamenn. Þann tíma, sem í hönd fór, bjuggu þau lengst á Akranesi. Þau festu síðan kaup á húseigninni Heiðavegi 28 og fluttust heim nákvæmlega ári eftir að gos hófst, þann 23. janúar 1974.<br>

'''Ólafur Sveinbjörnsson.'''<br><br>

'''Kristján Guðni Sigurjónsson'''<br>

Foreldrar hans voru hjónin María Kristjánsdóttir héðan úr Eyjum og Sigurjón Jónsson skipstjóri og útgerðarmaður. ættaður frá Ólafsfirði. Með foreldrum sínum ólst hann upp, bæði hér í Eyjum og á Ólafsfirði, ásamt bræðrum sínum, Guðfinni sem var elstur og Jóni Ármanni, sem var yngstur. Kristján var af góðu fólki kominn og erfði hann marga eiginleika foreldra sinna frá vöggu og átti hann þá til hinstu stundar.<br>

Snemma beygðist krókurinn að því er verða vildi hjá Kristjáni. Bráðungur fór hann að stunda sjó og var hann mjög vel liðtækur til allra sjóverka. Með nál og spíru tóku honum fáir fram. Fljótvirkur og vel virkur. Persónulega var hann ljúfur í kynningu, háttvís, fáorður og umtalsfrómur. Mæli ég þetta af eigin kynnum frá nokkurra vikna samveru á „Gæfunni“ frá árinu 1961. En Kristján var þá á milli báta. Hann gerði út sjálfur um árabil. Hann rótaði oft upp afla og var dragnótin uppáhald hans. Kristján og Trausti Sigurðsson frá Hæli áttu saman „Brynjar“ um nokkur ár. Eftir það lét Kristján smíða sér nýjan bát í Bátalóni í Hafnarfirði. Hét hann „Arnar“. Eftir það keypti hann „Kristjönu “. Síðar „Sæfaxa“, 90 tonna Svíþjóðabát. Í gosinu keypti hann bát sem hét „Kolbeinn í Dal“ og gerði hann út frá Stokkseyri. Um það leyti veiktist Kristján alvarlega og hætti útgerð. Árið 1975 flyst Kristján aftur til Eyja með fjölskyldu sinni. Árið 1978 stofnar hann fyrirtækið „Eyjafisk“, fyrirtæki sem framleiddi harðfisk, bitafisk og saltfisk. Það fyrirtæki hefur gengið vel, viðurkennd og góð vara sem frá því kemur. Er fyrirtækið nú í umsjá tengdasonar Kristjáns heitins og félaga hans.<br>

'''Einar J. Gíslason.'''<br>

'''Steingrímur Örn Björnsson''' <br>

'''Kirkjulandi'''<br>

Steingrímur var fæddur 1. febrúar 1913. Foreldrar hans voru Björn Þórarinn Finnbogason útvegsbóndi (lést 1964) og Lára Kristín Guðjónsdóttir sem lést 13. janúar s.l. Steingrímur var næstelstur sex barna þeirra hjóna. Eftir lifa: Alda, búsett í Reykjavík, og Birna, búsett á Seltjarnarnesi.<br>

Hugur Steina hneigðist að sjómennsku eins og hjá mörgum ungum mönnum í sjávarplássum. Hann lærði til vélstjórnar- og skipstjórnarréttinda og lauk meira skipstjóraprófi árið 1938. Frá árinu 1937 til 1941 er hann skipstjóri með Emmu Ve 219. Eftir það eignast hann mb. Jökul með Ársæli Sveinssyni og fleirum og er með hann í sjö ár. Þegar því úthaldi lauk eignast hann með bræðrum sínum og fleirum mótorbátana Sigrúnu Ve 50 og Hugrúnu Ve 51 og var skipstjóri á Sigrúnu til ársins 1956. Einnig hafði Steini verið með Hauk og Þorgeirgoða, og fiskilóðs í eitt ár á færeysku skipi. Mb. Gnoðina, 11 lesta bát, eignast Steini 1964 og rær einn á þeim báti til ársins 1970.<br>

Steingrímur andaðist í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja eftir stutta legu 17. september 1983.<br>

'''Stefán Ólafsson.'''<br>

'''Þorgeir Jóelsson'''<br>

'''frá Baldurshaga'''<br>

Þorgeir Jóelsson fæddist á Vesturhúsum í Vestmannaeyjum 15. júní 1903. Hann var sonur hjónanna Þórdísar Guðmundsdóttur frá Vesturhúsum og Jóels Eyjólfssonar frá Kirkjubæ.<br>

Þorgeir missti móður sína aðeins fjögurra ára gamall og var þá tekinn í fóstur til ömmusystur sinnar Þorgerðar Erlendsdóttur á Fögruvöllum og manns hennar Sigurðar Vigfússonar, sem nefndur var Siggi Fúsa og kallaði Þorgeir hann fóstra sinn, en hana nöfnu sína, enda var hann heitinn eftir henni. Þau hjón tóku miklu ástfóstri við drenginn og vann hann þeim og dvaldi hjá þeim fram til 25 ára aldurs.<br>

Snemma hneigðist hugur Geira að sjónum, og má með sanni segja, að fjörusandurinn og sjávarlónin neðan við Strandveginn, skammt frá Fögruvöllum, hafi verið bernskuleikvangur hans og fleiri hans leikfélaga. Sjómennskan var honum í blóð borin. Jóel, faðir hans, var sjómaður og formaður á áraskipum og mótorbátum, en móðurbróðir hans var Magnús Guðmundsson á Vesturhúsum, einn kunnasti sjósóknari í Vestmannaeyjum á sinni tíð og formaður í 30 ár. Um og innan við fermingaraldur fór Þorgeir að róa á smáferjum á sumrin með gömlum Eyjasjómönnum: þeim Sigga í Vegg og Óla í Nýborg og var veiðarfærið handfæri. Fljótlega reyndist Geiri netfiskinn með færið sitt. Innan tíu ára aldurs fór Geiri að æfa sig í „spröngunni“ í Skiphellum ásamt fleiri Eyjapeyjum og fljótlega fékk hann þar orð á sig fyrir kjark og fimi enda varð hann einn af bestu fjalla- og sigmönnum í Eyjum og í fleiri sumur seig hann vestra sigið í Fiskhellum á þjóðhátíð í Vestmannaeyjum.<br>

Vorið 1918 hittust fjórir fermingarbræður frá árinu áður, kom þeim þá saman um að fá sér lánaðan árabát og róa saman á honum til fiskjar með handfæri um sumarið og tókst þeim  fljótlega að fá sér bátinn. Þessir fermingarbræöur og félagar voru Benóný Friðriksson í Gröf, Magnús Ísleifsson Nýjahúsi, Karl Guðmundsson Goðalandi og Þorgeir Jóelsson Fögruvöllum. Þeir byrjuðu svo að róa og tók Binni í Gröf að sér að vera formaður á bátnum. Fljótlega vöktu þessir drengir athygli fyrir djarfa sjósókn og fiskisæld. Það kom æði oft fyrir að strákarnir reru þó aðrir sætu í landi. Oft óttuðust feður þeirra um þá á sjónum þegar hvessti og töluðu þá um að fá vélbát til að leita þeirra, en Friðrik, faðir Binna, dró oftast úr því og sagði: „Við skulum bara láta þá eiga sig, þeir plumma sig strákarnir“, og þeir gerðu það líka.<br>

Þennan róður voru þeir sem oftar suður í sjó. á sviðunum vestan við Brand. Það snögghvessti þá á norðan, svo að þeir urðu þegar að taka til segla og leita lands. Ekki höfðu þeir dregið nema nokkra fiska í bátinn þegar hvessti. Á heimleiðinni urðu þeir að fara yfir harðan straumál, vestan við Suðurey, en áður en kom að honum lét Binni háseta sína taka alla lifrina úr fiskinum og merja hana vel undir fótum sér, saman við austurinn í bátnum. Þegar komið var í straumálinn var þessu svo ausið út til að lægja brotbáruna og það hélt Þorgeir að þetta hafi bjargað þeim í það sinn.<br>

Vertíðina 1925 byrjaði hann sína löngu formannstíð, þá 22 ára gamall, með mb. Lunda Ve 141, sem var rúm 7 tonn að stærð, og átti Jóel faðir hans ¼ part í bátnum. Þessa fyrstu vertíð gekk Geira vel að fiska og sýndi áberandi góða formannshæfileika. Haustið 1924 var Þorgeir á skipstjórnanámskeiði, sem haldið var í Eyjum eins og hafði verið 7 undanfarin ár. Þessi þriggja mánaða lærdómur og prófskírteini veitti þá réttindi til skipstjórnar á allt að 30 lesta stóru skipi.<br>

Þorgeir átti einn albróður, Guðmund Eyjólf, sem var tæpum 3 árum yngri en hann.<br>

Fyrri kona Þorgeirs var Guðfinna Lárusdóttir frá Álftagróf í Mýrdal. Þau eignuðust tvær dætur, Láru, sem gift er Sveini Valdimarssyni skipstjóra frá Varmadal Vestmannaeyjum, og Þorgerði Sigríði, sem gift er Kjartani Friðgeirssyni frá Hvíld í Eyjum. Guðfinna andaðist 1956.<br>

Seinni kona Þorgeirs var Margrét Pétursdóttir frá Norðfirði, ekkja Valdimars heitins Sveinssonar frá Varmadal og lifir hún mann sinn. Eftir eldgosið 1973 bjuggu þau Þorgeir og Margrét eitt ár í Keflavík. en fluttu síðan í Eyjaholt í Garði og bjuggu þar í nábýli við frændur og vinafólk, þar til þau fluttu aftur út í Eyjar árið 1981. Síðast bjuggu þau hjón í mjög vistlegri íbúð á elliheimilinu Hraunbúðum.<br>

'''Eyjólfur Gíslason.'''<br>

'''Emil Pálsson'''<br>  

'''frá Þingholti.'''<br>

Emil var sextugur 8. september sl., fæddur í Vestmannaeyjum árið 1923. Foreldrar hans voru Páll Jónsson og Þorsteina Jóhannsdóttir. Emil ólst upp í Þingholti í Vestmannaeyjum og var elstur 14 systkina.<br>

Emil kvæntist Björgu Bergþórsdóttur og eignuðust þau tvö börn, Hávarð og Þórunni Kristínu. Þau slitu samvistum.

10. maí árið 1957 kvæntist Emil eftirlifandi eiginkonu, Láru Eðvarðsdóttur. Þau eignuðust tvo drengi. Emil Þór og Kristin Má. Einnig ólust upp á heimilinu tveir synir Láru frá fyrra hjónabandi. Tryggvi og Eðvarð. ásamt Hávarði, syni Emils. Fjölskyldulífið var ánægjulegt og hjónaband þeirra Emils og Láru farsælt.<br>

'''Magnús Þórðarson.'''<br>

Magnús Ingibergur Þórðarson verkamaður, Lönguhlíð 23 í Reykjavík, fæddist 5. mars 1895 að Sléttabóli á Brunasandi í Vestur-Skaftafellssýslu, en lést eftir stutta legu 2. janúar 1983 í Landspíralanum. Foreldrar hans voru hjónin Eygerður Magnúsdóttir, fædd 23.mars 1865,dáinn l.janúar 1954,og Þórður Magnússon, fæddur 8. október 1854, dáinn 8. maí 1945, er bjuggu á Sléttabóli frá 1912, er þau fluttust búferlum að Neðradal í Mýrdal undan ágangi sands, sem var að eyðileggja allar slæjur og beitiland og á góðri leið með að færa í kaf öll hús á bújörð þeirra. Magnús eyddi því öllum bernsku, æsku- og unglingaárum sínum fram til 16 ára aldurs á Sléttabóli, fremsta bæ á Brunasandi, við mikla einangrun en fagra fjallasýn, langleiðina fram undir sjó rétt austar en Foss á Síðu.<br>

Þrír bræður Magnúsar bjuggu í Vestmannaeyjum, en eru nú allir látnir. Þeir voru Þórður Þórðarson skipstjóri, sem fórst ásamt áhöfn sinni með m/b Ófeigi 1. mars 1942. Hann bjó á Sléttabóli, Skólaveg 31. Sigurður Þórðarson verkamaður, sem síðustu áratugina vann í Hraðfrystistöðinni, en bjó á Boðaslóð 2, og Ásbjörn Þórðarson skipstjóri og síðar netagerðarmaður er lengst af bjó í Sólheimatungu. Brekastíg 14, Vestmannaeyjum, en fluttist síðan til Reykjavíkur þar sem hann bjó síðustu æviárin.<br>

Í Vestmannaeyjum kynntist Magnús konu sinni, Sigríði Sigmundsdóttur, fædd 18. mars 1897, dáinn 18. maí 1982, sem hann kvæntist 1928. Hún var frá Hamraendum í Breiðuvík á Snæfellsnesi, en var ættuð úr Vestur-Skaftafellssýslunni eins og hann og meira að segja fædd í Breiðuhlíð í Mýrdal, næsta bæ austan túngarðsins í Neðradal, en fluttist á öðru ári vestur á Snæfellsnes með foreldrum sínum vegna langþrengsla í Mýrdalnum.<br>

Magnús og Sigríður hófu fyrst búskap sinn á Landamótum í Vestmannaeyjum en fluttust síðan að Skólavegi 25 þar sem þau bjuggu til ársins 1933, er þau fluttust til Hafnarfjarðar og ári síðar 1934, til Reykjavíkur, en þar bjuggu þau síðan til dauðadags. Fyrstu búskaparárin í Vestmannaeyjum var Magnús á bátum, en fór fljótt að stunda almenna verkamannavinnu, sem hann stundaði einnig í Hafnarfirði og Reykjavík. Síðustu 25 árin sem hann vann starfaði hann hjá Reykjavíkurborg og vann í grjótnámi og við tjöruvélar borgarinnar við framleiðslu malbiks til gatnagerðar. Magnús var reglusamur, hæglátur og ljúfmenni hið mesta, en eldhugi til verka og vann langan vinnudag mestan hluta starfsævinnar og gekk til vinnu allt fram til 75 ára aldurs, en hluta úr árinu fram til 77 ára.<br>

'''Júlíus Þórarinsson'''<br>

Hann var fæddur í Vík í Mýrdal 5. júlí 1906, en fluttist til Vestmannaeyja tveggja ára gamall með foreldrum sínum, Elínu Jónsdóttur og Þórarni Árnasyni. Þau hjón fluttu til Eyja sumarið 1908 með sex syni og tvær dætur og settust að á Eystri-Oddstöðum. Júlíus var yngstur af sínum systkinum.<br>