Sögur og sagnir úr Vestmannaeyjum/Systkinin í Vestmannaeyjum

Úr Heimaslóð, Sögusetri Vestmannaeyja
Útgáfa frá 2. desember 2011 kl. 17:10 eftir Viglundur (spjall | framlög) Útgáfa frá 2. desember 2011 kl. 17:10 eftir Viglundur (spjall | framlög) (Verndaði „Systkinin í Vestmannaeyjum“ [edit=sysop:move=sysop])
Fara í flakk Fara í leit


Systkinin í Vestmannaeyjum.


Á fyrri öldum er sagt, að systkin tvö hafi verið í Vestmannaeyjum af góðum ættum. En svo fór, að stúlkan varð barnshafandi í föðurgarði; af því að systkinin unnust mjög, ljóstuðu skæðar tungur því upp, að bróðir stúlkunnar mundi eiga þungann með henni. Þessi kvittur kom og fyrir lögsagnarann í eyjunum, og fór hann þegar til að rannsaka málið. Það tjáði ekki, þó bróðirinn afsakaði sig frá þessum glæp, og vitnaði það hátt og dýrt, að hann væri saklaus, né heldur hitt, þótt systir hans bæri hann undan öllum sökum og samlegi við sig, og nefndi til annan mann, sem þá var farinn úr eyjunum. Og með því þá var almennt mjög ríkt gengið eftir um blóðskammir hér á landi, þó yfirvaldsmenn hefði ekki annað en ósannaðan grun fyrir sér, felldu þeir hvern lífleysisdóminn á fætur öðrum á þá sakbornu, og svo fór hér. Þau systkin voru dæmd til dauða og dóminum fullnægt. En sagt er, að þau hafi bæði beðið guð þess grátandi á aftökustaðnum, að sanna sakleysi sitt, eftir að þau væru líflátin, þó mennirnir hefðu ekki viljað trúa því í lifanda lífi; einnig hafi þau átt að biðja foreldra sína að sjá til þess að þau fengi að liggja saman í Landakirkjugarði. Eftir það voru þau tekin af, og eftir langa mæðu og líklega miklar fégjafir til kirkju og kennidóms, sem þá var alltítt, var foreldrunum leyft kirkjugarðsleg fyrir börn sín, en þó máttu þau ekki bæði liggja í sömu gröf, heldur skyldi grafa annað sunnan megin kirkjunnar, en hitt fyrir norðan hana, og var svo gjört.
Þegar fram liðu tímar, fóru menn að taka eftir því, að sín reyniviðarhríslan óx upp úr hvoru leiði þeirra systkina, og hækkuðu þær ávallt eðlilega, unz limar þeirra tóku saman yfir kirkjumæninn, og var svo virt, að með því að láta reynihríslur þessar vaxa á leiðum þeirra, sem enginn vissi til, að nokkurs manns hönd hefði gróðursett þar, vildi guð lýsa sakleysi systkinanna fyrir hinum lifandi. En hitt, að hríslurnar beygðust hver að annari yfir kirkjumæninn og sameinuðu þar blöð sín og limar, þótti benda til hins saklausa og ástúðlega samkomulags systkinanna í lifanda lífi, og löngunar þeirra, að mega liggja bæði í einni gröf eftir dauðann. Svona uxu og stóðu reynitré þessi um langa tíma, þangað til Hund-Tyrkinn kom með hernaði í Vestmannaeyjar öndverðlega á 17. öld, rændi þar fé og mönnum, og aðhafðist þar mörg hryðjuverk, sem kunnugt er; eitt af þeim, segir sagan, hafi það verið, að Tyrkir hjuggu upp bæði reyniviðartrén í Landakirkjugarði, og hótuðu, að þeir skyldu aftur koma í eyjarnar með ekki minni ránskap og hernað, en þeir fóru þá, þegar tré þessi væri orðin jafnhá aftur í næsta sinn. En ekki hafa menn sögur af, að trén hafi nokkurn tíma sprottið eftir þetta, og er það talin mesta mildi guðs, því ef svo hefði farið, mundu Tyrkir hafa efnt orð sín.
(Það þótti einhver óbrigðulasti sakleysisvottur, þegar reyniviður hefur sprottið á leiðum þeirra manna, sem sökum hafa verið bornir og teknir af, án þess að hafa getað sannað sakleysi sitt meðan þeir voru í lífi).
(Jón Árnason: Þjóðsögur I, 642—64).