|
|
| Lína 44: |
Lína 44: |
| Fyrirlitning skein af danska svipnum.“<br> | | Fyrirlitning skein af danska svipnum.“<br> |
|
| |
|
| „Með óskáldlegu orðalagi má segja, að hér hafí skip verið á ferð í vondu veðri, miklum sjó og slæmu skyggni undan hafnlausri og vitalausri strönd. Farþegar vom alltof margir og höfðu ekki nærri allir kojupláss. Konumar voru sjóveikar og karlamir fullir. Var að fúrða, þó að skipstjórinn danski væri viðskotaillur?“ | | „Með óskáldlegu orðalagi má segja, að hér hafi skip verið á ferð í vondu veðri, miklum sjó og slæmu skyggni undan hafnlausri og vitalausri strönd. Farþegar voru alltof margir og höfðu ekki nærri allir kojupláss. Konurnar voru sjóveikar og karlarnir fullir. Var að furða, þó að skipstjórinn danski væri viðskotaillur?“ |
| I hafhleysi þessara ára hér við landið, ffam undir 1950, lágu öll stærri flutninga- og farþegaskip víðast hvar úti á legu ffaman við kauptúnin, en fólk og vamingur var fluttur í land með sérstökum upp- skipunarbátum. Þannig hafði ástandið víðast hvar verið á Islandi ffá því reglulegar strandferðir hófúst árið 1876.
| | Í hafnleysi þessara ára hér við landið, fram undir 1950, lágu öll stærri flutninga- og farþegaskip víðast hvar úti á legu framan við kauptúnin, en fólk og varningur var fluttur í land með sérstökum upp skipunarbátum. Þannig hafði ástandið víðast hvar verið á Íslandi frá því reglulegar strandferðir hófust árið 1876.<br> |
| Á Hellissandi var t.d. sérkennilegt nafh á upp- skipunarbátunum sem vom nefndir bringingarskip (t.d. bringingarskipið Tröllskessan) og út- eða upp- skipun var nefnd bringing. | | Á Hellissandi var t.d. sérkennilegt nafn á uppskipunarbátunum sem voru nefndir bringingarskip (t.d. bringingarskipið Tröllskessan) og út- eða upp- skipun var nefnd bringing.<br> |
| 5) Heimir Þorleifsson, Póstsaga íslandsl873-1935; útg. Íslandspóstur 2004.
| | Miðað við allar aðstæður, hafnleysi, óbrúuð stórfljót og enga vegi, en aðal flutningatæki landsmanna voru hand- og hestvagnar, var þó furðuvel séð um alla flutninga, sérstaklega með skipum sem sigldu í reglubundnum áætlunarferðum umhverfis landið.<br> |
| Skran: Ómerkilegt dót. Kviuð skrans i lest: sett niður i þröngar stiur eða rúm i lestin- ni sem var full af ómerkilegu drasli.
| | Millilanda- og strandferðskip komu við á öllum helstu höfnum landsins, t.d. alltaf í Vestmannaeyjum, bæði þegar skip voru að koma frá útlöndum á leið til Reykjavíkur og eins á útleið frá Reykjavík. Voru þannig í raun og veru greiðari samgöngur á milli Vestmannaeyja og Reykjavíkur á millistríðsárunum, fram undir 1940, en varð á árunum eftir síðari heimsstyrjöldina og þar til Herjólfur I fór að ganga tvisvar í viku á milli Reykjavíkur og Vestmannaeyja árið 1960 (kom til Vestmannaeyja, 12. desember 1959). Fróðlegt væri að bera þessi tvö tímabil nánar saman.<br> |
| 6) Ólafur Elimundarson, „Jökla hin nýja II - Undir bláum sólarsali" fsiðara bindi): útg. Háskólaútgáfan 2004.
| |
| | |
|
| |
| SJOMANNADAGSBLAÐ VESTMANNAEYJA
| |
| Helga VE 180 á Víkinni á leið út í skip árið 1936. Ljósm. Bruno Schweizer. Mótorbáturinn Helga VE 180 var smíðaður árið 1915 af Guðmundi Jónssyni bátasmið á Háeyri í Vestmannaeyjum. Helga var úr eik ogfuru, 11,66 tonn að stcerð með 15 hestafla Alfavél, súðbyrt að hluta eins og sést vel á myndinni. Hún var notuð sem dráttarbátur og þá umbyggð og styrkt. Siggeir Torfason (1862-1938) kaupmaður í Reykjavík, faðir Kristjáns Siggeirssonar (1894-1975), lét byggja Helgu. Helga dró stóra uppskipunarbáta sem voru lestaðir frá flutninga- og farþegaskipum, sem lágu við akkeri á Ytri höfhinni, en Innri höfnin var ekki nœgilega djúpfyrir stór flutningaskip fyrr en á áratugnum milli 1940 og 1950, er átak var gert til að dýpka höfnina. Fyrir miðri mynd er hið formfagra eldfjall Helgafell. Frá vinstri sjást hús sem nú eru undir Eldfelli og hrauni. Frá vinstri Kirkjubœr (Norðurbœr), Vallartún, Eystri- og Vestri Oddsstaðir, Vilborgarstaðir (Nyrsti-Miðbœr (Línubær), Hlaðbær, Háigarður) þar að baki, Búastaðir eystri og vestri, Bessastaðir, Víðivellir, Ólafshús, Eystri-Vesturhús, Presthús, Vesturhús vestri, að baki þeim Gerði, Hvassafell, Stóra-Gerði, Norður-Gerði, Mosfell; Laufás (með dökku þaki), Vatnsdalur, hvítt hús yst til hœgri.
| |
| Stóra langa húsið sem mastur bátsins ber í er "Þurrkhúsið" sem svo var nefnt, saltfiskþurrkunarhús, sem var byggt árið 1929. Hvítir deplar á ströndinni meðfram Urðunum eru saltfiskstakkar, þ.e. saltfiskur sem var sólþurrkaður þarna á uppbyggðum stakkstæðum eða á sjávarklöppunum og var staflað upp í stakka og geymdur undir hvítri seglábreiðu (presenningu).
| |
| Helga VE 180 var jafnframt því að vera dráttarbátur notuð til fiskveiða. Formaður með Helgu meðan hún var notuð sem dráttarbátur frá 1931 fram yfir 1940, samtals í 10 ár, var Eiríkur Jónsson (1894 - 1970) í Skýlinu sem kallað var; (kenndur við Verkamannaskýlið á Básaskersbryggju sem hann rak).
| |
| Formaður með Helgufyrstu tvær vertíðirnar sem hún gekk tilfiskveiða var Guðmundur Helgason (1884 - 1977), faðir Hafsteins (1912 - 1999) bókaútgefanda.
| |
| | |
|
| |
| Miðað við allar aðstæður, hafnleysi, óbrúuð stór- fljót og enga vegi, en aðal flutningatæki lands- manna voru hand- og hestvagnar, var þó furðuvel séð um alla flutninga, sérstaklega með skipum sem sigldu í reglubundnum áætlunarferðum umhverfis landið. | |
| Millilanda- og strandferðskip komu við á öllum helstu höfnum landsins, t.d. alltaf í Vestmanna- | |
| eyjum, bæði þegar skip voru að koma ffá útlöndum á leið til Reykjavíkur og eins á útleið frá Reykjavík. Voru þannig í raun og veru greiðari samgöngur á milli Vestmannaeyja og Reykjavíkur á mil- listríðsárunum, ffam undir 1940, en varð á árunum eftir síðari heimsstyrjöldina og þar til Herjólfur I fór að ganga tvisvar í viku á milli Reykjavíkur og Vestmannaeyja árið 1960 (kom til Vestmannaeyja,
| |
| 57
| |
| 12. desember 1959). Fróðlegt væri að bera þessi tvö tímabil nánar saman. | |
| Ekki skal hér farið ffekar út í það ástand að í dag, þegar öruggar og góðar hafnir sem hafa kostað skattborgarana milljarða króna hafa verið byggðar vítt og breitt um landið, eru allir vöruflutningar komnir á þjóðvegi landsins með stórum flut- ningabílum og tengivögnum sem spæna upp vegi og ógna annarri bílaumferð. | | Ekki skal hér farið ffekar út í það ástand að í dag, þegar öruggar og góðar hafnir sem hafa kostað skattborgarana milljarða króna hafa verið byggðar vítt og breitt um landið, eru allir vöruflutningar komnir á þjóðvegi landsins með stórum flut- ningabílum og tengivögnum sem spæna upp vegi og ógna annarri bílaumferð. |
| | | |